Dossier ‘Niet alleen, wel eenzaam’ - Eenzaamheid, nog steeds taboe

Professor Goossens: 'Recht op shit-momenten, dat is oké, iedereen mag wel eens zo’n momentje hebben. Maar niemand heeft het recht, of beter het onrecht, om eenzaam te zijn.'

Wat is dat nu juist, eenzaamheid?

'We maken, soms onbewust, steeds inschattingen van wat er gaat komen in ons leven of in een bepaalde situatie. Als die verwachting niet ingelost wordt, kan er een gevoel van eenzaamheid ontstaan. Zo kan iemand die na lang wachten opnieuw een partner vindt, zich toch plots eenzaam gaan voelen in de nieuwe relatie. Dat komt omdat de verwachtingen die er waren bij het aangaan van een nieuwe relatie niet stroken met wat die relatie in werkelijkheid is. Ook mensen met een druk sociaal leven, kunnen verwachtingen hebben die niet ingevuld worden. Bij deze dame gaat het om emotionele eenzaamheid. Ze is dan wel de hele dag in de weer, ze wil ’s avonds misschien haar belevenissen wel met iemand delen.'

Toegeven dat je eenzaam bent, betekent ook toegeven dat het niet goed met je gaat. Dat is moeilijk.Is eenzaam zijn sowieso iets negatief?

'Eenzaamheid is eigenlijk de negatieve kant van iets positiefs. De mens is van nature sociaal, mensen voelen zich nu eenmaal graag verbonden. Dat is positief, maar als die nood niet opgevuld wordt, voel je je eenzaam. Eenzaamheid is daarmee echt wel altijd negatief. Eenzaamheid ontstaat wanneer mensen zich aan de kant geschoven of in de steek gelaten voelen. Daarmee wil ik meteen aantonen dat eenzaamheid iets helemaal anders is dan alleen zijn. Alleen zijn is een toestand die sommige mensen zelfs gelukkig maakt. Denk maar aan een kunstenaar die de meest creatieve ideeën krijgt als die alleen is. Maar eenzaamheid is een gevoel dat ontstaat in een negatieve situatie.'

Hangt er nog een taboesfeer rond eenzaamheid?

'Zeker wel. Er wordt pas sinds een tiental jaar echt onderzoek gevoerd naar eenzaamheid. Dat wil zeggen dat het nog niet zo lang als een erkend probleem gezien wordt.

Mensen die eenzaamheid ervaren, durven het vandaag helemaal nog niet toegeven. Dat komt omdat ze daarmee ook toegeven dat het eigenlijk niet goed gaat. Mensen die zich eenzaam voelen in hun relatie moeten eigenlijk bekennen dat het niet goed gaat als ze zeggen dat ze eenzaam zijn. Maar evengoed in de relatie met de kinderen geldt dat: je voelt je eenzaam omdat de relatie met de kinderen misschien niet meer is wat je ervan verwacht had.

Jongeren kunnen makkelijker over eenzaamheid praten omdat het bij hen meestal tijdelijk is. Mochten er mensen zijn die het toch willen toegeven, waar kunnen ze er dan mee terecht? Met wie kan je erover praten? Waar kan je het melden als je iemand kent die eenzaam is? Er bestaan helemaal nog niet veel voorzieningen voor. Het taboe rond eenzaamheid bij jongeren wordt stilletjes maar zeker doorbroken. In de meeste gevallen gaat het daar om tijdelijke eenzaamheid: ze gaan bijvoorbeeld op kot en die nieuwe situatie maakt hen eenzaam. Ze kunnen er gemakkelijker over praten omdat die situatie niet voor altijd is. Bij ouderen ligt dat toch nog moeilijker.'

Mogen we niet af en toe eens eenzaam zijn?

'Een Amerikaanse filosoof beweert dat eenzaam zijn niet slecht is. We zijn sociale wezens, maar als we voelen dat er iets niet goed gaat, als we ons eenzaam voelen dus, hebben we ook de nood om er iets aan te doen. Het gevoel van eenzaamheid zou ons dus helpen om actie te ondernemen en er iets aan te doen. Bovendien hoort tijdelijke eenzaamheid nu eenmaal bij het leven. Bijvoorbeeld wanneer je verhuist naar een omgeving waar je niemand kent. Dan voel je je in het begin wat eenzaam maar dan ga je eens aankloppen bij de buren en probeer je om een nieuwe vriendenkring op te bouwen. Langdurige eenzaamheid daarentegen, moeten we in alle geval proberen te voorkomen.'

Dankjewel, professor. Volgende keer hebben we het met jou over die langdurige eenzaamheid.

Niets missen van SeniorenNet? Volg ons op Facebook en schrijf je gratis in voor onze digitale nieuwsbrief, SenNet Magazine!