Deel via

Flashback naar de jaren ’50: ‘meneer doktoor’ deed zijn best

May 2019
De medische vooruitgang is niet te stoppen. Dankzij nieuwe technieken, onderzoeken en medicijnen kunnen we allerhande aandoeningen en ziektes steeds beter behandelen en voorkomen. In de jaren ’50 stond de geneeskunde nog lang niet zo ver. Was je ernstig ziek? Dan mocht je van geluk spreken als de dokter wist hoe hij je moest behandelen. Hij deed wat hij kon. Ontdek 5 weetjes over gezondheid in de jaren ’50!

1. ‘Meneer doktoor’ was manusje-van-alles

adult-career-clipboard-1919236In de jaren ’50 waren er lang niet zoveel specialisten als nu. De huisarts deed zowat alles. Hij trok ook tanden, begeleidde bevallingen, deed zelf kleine ingrepen en bracht gipsverbanden aan. Als er in de gemeente geen aparte apotheek was, kon je ook bij de huisdokter terecht voor je geneesmiddelen. Hij was dus tegelijk huisarts, thuisverpleger, orthopedist, tandarts, verloskundige, apotheker en in sommige dorpen zelfs ambulancier. Omdat hij een van de weinigen was met een auto, bracht hij de patiënten soms zelf naar het ziekenhuis in de stad.

2. Met z’n allen in een grote ziekenzaal

Belandde je in het ziekenhuis, dan was de kans groot dat je terechtkwam in een grote ziekenzaal. De bedden werden van elkaar gescheiden door schermen of gordijnen, meer privacy was er niet. Het voordeel was dat slechts een paar verpleegsters, vaak nonnen, veel patiënten tegelijk in het oog konden houden.

3. Tandpijn? Dan trek je die tand toch gewoon

artificial-3380361_640Had je een slechte tand, dan werd die niet behandeld, maar uitgetrokken. Sommige mensen die veel last hadden van hun gebit, lieten alle tanden, ook de gezonde, uittrekken. In de plaats kregen ze een uitneembaar kunstgebit. Er waren zelfs mensen die preventief alle tanden lieten trekken en voor een kunstgebit kozen, om zich te behoeden voor pijn en oplopende kosten, ook al waren hun tanden nog gezond.

4. ‘Hij is geen man die niet roken kan’

Zowat de helft van onze landgenoten rookte, vooral mannen. Bijna 70 procent van de Belgische mannen rookte sigaretten, sigaren of een pijp. Het was nog niet bekend dat tabak schadelijk is voor de gezondheid, en sommige dokters raadden het zelfs aan aan hun patiënten. Toen mocht je ook nog gewoon overal binnen roken: in het vliegtuig, op de trein, op het werk en zelfs in het ziekenhuis.

5. Ernstig ziek? Pech gehad ...

Veel ziekten waren in die tijd nog onbekend, laat staan dat men wist hoe men ze moest bestrijden. Infectieziekten die vroeger vaak voorkwamen, zoals difterie, tetanus, roodvonk, polio ... kunnen nu voorkomen worden met vaccins, maar dat was in de jaren ’50 nog niet het geval. Leed je aan reuma of artrose, dan konden de dokters je nog niet verder helpen. Kanker leidde vaker en sneller tot de dood. Volgens de Stichting tegen Kanker was slechts 35 procent van de patiënten 5 jaar na de diagnose nog in leven, nu is dat bijna 70 procent.

De medische zorg was nog niet zo ver ontwikkeld als nu. Als patiënt zat er niets anders op dan dat gewoon te aanvaarden. De dokter had zijn best gedaan. Als je na een ziekte of een ongeval niet meer volledig herstelde, dan leerde je daarmee leven. Gelukkig staat de medische wereld op dit moment aanzienlijk verder, waardoor je kansen op een volledig herstel veel groter zijn.

 

Vroeger was alles anders, ook het eten en de huizen.


vroeger_was_alles

Deze weetjes komen uit ‘Vroeger was alles anders’ van Korneel De Rynck. Dit boek gaat over schepjes cichorei in de koffie, buurtcinema's en stoffige kolenkachels. Maar ook over telegrammen, bedevaarten naar Lourdes en toiletten buiten het huis. Vroeger was alles anders. Of toch zeer veel.

Verrassend voor jongere generaties, en heel herkenbaar voor wie een dagje ouder is.

Korneel de Rynck, Vroeger was alles anders, Angèle, 300 p., 22,50 euro

 

Niets missen van SeniorenNet? Volg ons op Facebook en schrijf je gratis in voor onze wekelijkse digitale nieuwsbrief, SenNet Magazine!

Auteur: Inneke De Corte

11 reacties

Hugoo
De dokter was, naast de burgemeester, de schoolmeester(s) en de pastoor, de meest gerespecteerde burger van de gemeente.
Als je hem liet komen, moest zeker de voordeur al open staan, een waskom met een teil (warm) water en zeep diende klaar te staan, om voor en na het onderzoek zijn handen te wassen.
Het grootste probleem was... hem betalen.
Anderzijds, op zo'n grote ziekenzaal van zeven tot tien man, was er altijd wel wat te beleven. En de jonge verpleegsters droegen toen nog rokjes... Je was (te) snel genezen.
20/05/19 17:29 REAGEER
Cyper
Maar toch denk ik dat dit artikel geschreven is door een persoon die de jaren '50, ver van zelf te hebben meegemaakt, beschouwt als net iets nà de Duistere Middeleeuwen... Ik ben in het begin van de jaren '50 geboren en ik weet heel goed dat niet alleen vaccins tegen pokken, polio en een heleboel andere ziekten toen wél al bestonden, maar ook dat voor de meeste infectieziekten je van de huisarts snel een prik met penicilline kreeg. Dat weet ik wel héél zeker, want ik heb er als peuter een massa gekregen voor mijn oorontstekingen.
Ik weet ook dat in iedere gemiddelde tot zelfs kleine gemeente een "moederhuis" was, waar verloskundigen en pediaters werkten.
Enne.... als je reuma hebt, kunnen de dokters je nu nog altijd niet helpen, tenminste als je het slikken van bergen pijnstillers niet meetelt.
Dat van die tanden, dat kan wel zijn, maar dat gebeurde heus niet bij de dokter, maar bij de tandarts! Waar hebben jullie het over?
Dus, de jaren '50 waren niet de Prehistorie. Er waren meer notabelen in de gemeente dan de dokter en de pastoor. De jaren '50 waren niet het Zichem van Ernest Claes!
20/05/19 20:04 REAGEER
Hugoo
Inderdaad.
De schrijver van het artikel is geboren in 1986. Is ''historicus en schrijver''...
Wat hij hier vertelt zijn echter geen ''weetjes'' maar is louter ''van horen zeggen of van zien doen''.
Bedoeling is zijn nieuw boek promoten met straffe verhalen. Hoe anders ?

A propos:
In elk dorp was er wel de ''wijzevrouw'' die de kinderen ter wereld hielp. Of pediater al bestond, betwijfel ik toch... Huisdokter die tanden trok daarentegen zeker. Reuma was gewoon ''jicht'', waar vooral het weer voor verantwoordelijk werd geacht.
Penicilline was een wondermiddel, maar niet iedereen verdroeg het spul.
20/05/19 21:23 REAGEER
Penicilline, zwijg, dat verdroeg ik niet..steeds vol uitslag, met de nodige jeuk erbij, om gek te worden......nadien gaven ze het mij niet meer : allergisch tot en met .
21/05/19 22:44 REAGEER
Seke
Ja er was ook nog de notaris( op de eerste plaats) de fabrikant, de champetter, gemeentesecretaris enz. Bij onze dokter moest je als je een uitwendige ziekte had, je wassen met bruine zeep, en als je een innerlijke ziekte had, botermelkpap drinken.Als hij dan zeide: ik kom wel eens terug om te kijken als het al beter is, ( en een visite kon aanrekenen), zei mijn pa daar op: Wij zullen u wel roepen als we u nodig hebben.
21/05/19 12:35 REAGEER
sola
Inderdaad, de vaccins bestonden zeker wel, de verzorging in de ziekenhuizen was veel beter, dankzij de zusters, die vele uren klopten, de dokters kenden al hun patiënten en kwalen. Als men nu in doktershanden en ziekenhuis belandt zijn er steeds "complicaties". En of men nu veel meer ziekten kan genezen, daar heb ik mijn twijfels over. Er komen er dan wel nieuwe bij waaraan men sterft, zoals bv. ebola of aids. De jongeren denken inderdaad dat de zestigplussers in de duistere middeleeuwen leefden.
21/05/19 17:14 REAGEER
Hugoo
Jongeren denken niet meer. Ze worden met de lepel gevoed door google en consoorten.
Maar misschien hebben ze gelijk: Doordat de laatste decennia de wereld sneller vooruit is gegaan dan in al de vorige eeuwen samen, kan men stellen dat wij uit de middeleeuwen stammen...
21/05/19 20:37 REAGEER
jan-m
Het ging ook zo in de apotheek, wij waren destijds die beantwoorden aan de 100!!
Men kwam met van alles af, ik heb een vrouw geholpen met een stikmachinenaald dwars door haar vinger, zo opgelost,een jongen die een muntstuk van 5.-fr had ingeslikt, een stukadoor die zijn ogen vol zaten van stof:even met steriel water en een spuit goed gespoten en de mens was vrij.
Zo kan ik nog uren doorgaan, dat niet alleen dokters veel oplosten, maar ook apothekers.
21/05/19 20:56 REAGEER
MichelN
Zelden zo'n hoop onzin gelezen als van deze "historicus". zelfs als zes- of zevenjarige - ik spreek van '53 - '54 - kreeg je vaccins toegediend: pokken, polio, kinkhoest, rode hond... dat gebeurde ofwel op school bij het medisch onderzoek, bij de huisarts of bij het kinderheil zoals Kind & Gezin toen heette.
Wat wel klopt is dat ziekenhuizen over grote zalen beschikte en de privacy nogal rudimentair was en je veel langer daar moest blijven, bv acht dagen voor een appendix en na een bevalling moest je doorgaans negen dagen blijven. Bij mijn moeder werd omtrent dezelfde jaren de baarmoeder weggenomen zonder verdere complicaties. Een tandarts (meerdere zelfs) was er in de stad - een kwartier met de bus, de dorpsapotheker heb ik nooit een medische handeling zien verrichten, wel maakte hij de door de dokter voorgeschreven medicatie meestal nog zelf aan, iets waar ik de huidige generatie niet zie aan beginnen. Ach wat als het maar verkoopt, zeker.
30/05/19 22:16 REAGEER
Hugoo
Juist.
6/06/19 17:18 REAGEER
KorneelD
Beste Michel en Hugoo,

Eén ding is zeker: het is spijtig dat er nog altijd geen vaccin bestaat tegen azijnpisserij. Hopelijk vinden ze dat snel uit!

Als je goed leest, zie je dat deze weetjes zijn genoteerd door de redactie van Seniorennet, op basis van mijn boek, en dus niet van mij rechtstreeks afkomstig zijn. De redactie heeft dat goed gedaan, maar natuurlijk vallen er soms wat nuances weg.

Het enige wat ik in mijn boek schrijf over vaccins is dit: 'Verschillende infectieziekten die vandaag door vaccins nauwelijks tot niet meer voorkomen in ons land, bestonden toen [1957] nog wel.' (pag. 188) De bronnen en de cijfers hieromtrent spreken voor zich. De tekst van de redactie luidt inderdaad ietwat anders, maar dat kan gebeuren.

Verder schrijf ik wel degelijk dat er tandartsen waren in de steden...

Wil je weten hoe ik alles neerschreef en verwoordde, dan kun je mijn boek raadplegen (je hoeft het niet te kopen, stel je voor: de bibliotheek heeft het ook!). Beoordeel mijn boek op basis van mijn boek aub. En als je dan nog opmerkingen hebt, mag je ze me bezorgen: korneeld@hotmail.com

Korneel De Rynck
"historicus" ;)
12/06/19 15:45 REAGEER

Login Registreer

Recente Artikels

Gerelateerde Artikels