Dossier ‘Niet alleen, wel eenzaam’ - Sociaal contact opbouwen

Vanaf een bepaalde leeftijd lijkt het moeilijk nieuwe vriendschappen op te bouwen. Hoe komt dat?

Professor Goossens: 'De leefwereld van ouderen is helemaal anders dan die van mensen die wat jonger zijn. Jongere mensen zijn gericht op dingen doen in groep, met vrienden of binnen een vereniging. Ouderen zijn eerder op het gezin gericht, dat is zo gegroeid door de jaren heen. Ze hebben de drukste periode van hun leven net achter de rug. Dat was een periode waarin ze steeds bezig waren met hun huishouden, hun job, de school en hobby’s van de kinderen. Nieuwe vriendschappen smeden was in die periode niet nodig. Die kwamen soms vanzelf want in dat drukke leven kwamen ze steeds met nieuwe mensen in contact. Als die drukke periode achter de rug is, moeten ze plots moeite doen om nieuwe vriendschappen op te bouwen. Maar hoe moet dat nu ook alweer?'

Als je het druk hebt, lijken vriendschappen vanzelf te komen omdat je steeds met nieuwe mensen in contact komt.

Dan maar wat dichter bij huis gaan zoeken. Heb je enkele tips om van een buur een goede vriend te maken?

'Begin rustig contacten te leggen, ga niet overhaast te werk. Maak een taart maar vergeet eieren te kopen in de winkel. Ga bij je buur aankloppen en vraag of je eieren mag lenen. Als je dan toch al aan de deur staat, kan je vertellen dat je er taart mee gaat bakken. Dan vraag je meteen maar of je buur ook zin heeft in taart. Je kan hem een stukje brengen of hij kan op de koffie komen. Zijn er kleine kinderen in huis? Misschien kunnen ze dan wel een babysit gebruiken? In ruil kunnen je buren misschien wel wat boodschappen voor je meebrengen als ze naar de supermarkt gaan. Elkaar helpen is dikwijls het begin van een goed sociaal contact.'

Lees ook: Nieuwe vrienden maken? Nee hoor, daar ben je niet te oud voor!

Maar je kan je niet met iedereen verbonden voelen, toch? Zo vertelde een man ons dat hij zich eenzaam voelt terwijl zijn kinderen en kleinkinderen op bezoek zijn. Hoe kan dat?

'Dat heeft alles te maken met de verwachtingen. Die man had misschien verwacht dat zijn kinderen of kleinkinderen leuke verhalen gingen vertellen over hun job of over school. Of misschien net het tegenovergestelde: dat ze zouden vragen hoe het met hem gaat zodat hij kon vertellen wat hem bezighoudt. Als de gesprekken tijdens de familiebijeenkomst dan de hele middag over technologie gaan, strookt dat totaal niet met het gezellige beeld waarop de man gehoopt had. Hij voelt zich eenzaam met zijn niet ingeloste verwachtingen. Ook dat is een vorm van emotionele eenzaamheid. Je bent niet alleen eenzaam in de pure zin van het woord maar je voelt je wel alleen met je gedachten en je gevoelens. Emotionele eenzaamheid komt ook vaak voor binnen relaties. Als de leefwerelden van partners te ver uit elkaar liggen, kunnen ze zich eenzaam voelen omdat ze niet kunnen praten met elkaar over wat hen bezighoudt.'

Leen eieren bij de buren of bied aan om te babysitten. Elkaar helpen is dikwijls het begin van een goed sociaal contact.

BEEGO heeft het deze week over artificiële intelligentie. Kunnen geprogrammeerde robots die leegte dan misschien oplossen?

'Ik denk dat we daar nog niet klaar voor zijn. Ik zeg niet ‘nee’, maar de vraag is vooral of zo’n robot emoties wel correct kan interpreteren. Eenzaamheid is een gevoel, een emotie. Een menselijk gezicht is door andere mensen al niet altijd zomaar te lezen, laat staan door een robot. Ik denk dat robots daar vandaag nog niet echt op kunnen inspelen. Wat volgens mij wel kan werken, zijn robots die je beschouwt als een kind, zodat de persoon die zich eenzaam voelt iets heeft om voor te zorgen. Zo heeft hij of zij het gevoel dat hij er voor iemand moet zijn.'

Maar daarvoor hebben we vandaag misschien wel honden en katten?
Bedankt, professor! Volgende keer praten we voort over moderne technologieën en eenzaamheid.

Lees in dit dossier ook:

• 'Ik ben niet alleen. Toch slaat de eenzaamheid soms ongenadig toe' 
• 'Hoe kom ik uit deze isolatie? Ik ben bang voor de toekomst'

Niets missen van SeniorenNet? Volg ons op Facebook en schrijf je gratis in voor onze digitale nieuwsbrief, SenNet Magazine!