Als heilige geboren

In Nederland komt de Sint al op 5 december langs, bij ons is het nog een dagje langer wachten. De heilige wordt in tal van Europese landen gevierd, al verschilt de invulling van streek tot streek. Volgens de (schaarse) historische bronnen is Sinterklaas gebaseerd op bisschop Nicolaas van Myra, die in de derde eeuw na Christus in Klein-Azië leefde. Over zijn leven is weinig bekend. Volgens bepaalde Romeinse legenden werd hij al als heilige geboren en verrichtte hij vanaf zijn geboorte meteen wonderen.

Zo wil de overleving dat de pasgeboren Nicolaas op de vastgestelde vastendagen de borst van zijn moeder weigerde. Volgens een andere legende zou hij bij zijn eerste bad al rechtop gaan staan zijn, alsof hij God voor het leven wilde danken. Nicolaas zou al op jonge leeftijd wees geworden zijn en zijn bezittingen aan de armen weggegeven hebben. Al in zijn tienerjaren zou hij priester, en op zijn twintigste bisschop geworden zijn. Dat bleef hij vijftig jaar lang, en in die periode worden hem talloze wonderen en goede daden toegeschreven.

Volgens een van de verhalen werden drie arme zusters gedwongen om als prostituee door het leven te gaan. Om hen te helpen legde hij een beurs met goudstukken in hun schoenen. Hier vindt het ‘schoentje’ van de Sint haar oorsprong.

Nicolaas zou gestorven zijn op 6 december 342. Zijn bekendheid verspreidde zich langzaam maar zeker over de christelijke wereld. In de 9de eeuw werd hij in Rome heilig verklaard. In 1087 werden zijn beenderen overgebracht naar Bari in Zuid-Italië.

Wodan

Historici wijzen op de gelijkenis die er is tussen Sinterklaas en Wodan. De Germaanse mens, die zich klein voelde tegenover de eindeloze krachten van de natuur, zag de wind als een goddelijk wezen. De Germanen noemden deze god Wodan, wat staat voor ‘Adem’. In de ogen van de Germanen had Wodan een grote, waardige gestalte en droeg hij een hoed met een brede rand die diep over zijn hoofd was gedrukt.

Wodan had net als Sinterklaas een lange baard en hij liep gehuld in een lange mantel. In zijn hand hield hij een speer met slangenkop. Nog een gelijkenis met de Sint was het paard van Wodan. Dit paard met de naam Sleipnir had acht benen, en werd vergezeld van de demonen Muni (‘Geheugen’) en Hugin (‘Gedachte’).

Wodan gold als de belangrijkste god van de Germanen. Als god van oorlog en dood bracht hij de overledenen met zijn paard naar de onderwereld. Hij was bovendien de god van de wijsheid, het woord en de handel.

In de Germaanse oudheid werd Wodan aan het begin van de winter vereerd. Toen de christenen naar onze contreien kwamen om het evangelie te brengen, namen ze bepaalde gebruiken en feestelijkheden van de Germanen over. Ze gaven aan de ‘heidense’ feesten een christelijk karakter. Zo werd het Germaanse Midwinterfeest omgevormd tot Kerstmis, en ook ons Sinterklaasfeest is een mooi voorbeeld van deze vermenging tussen een katholieke heiligenverering en een Germaanse traditie.

Sinterklaas vandaag

Vandaag is de Sint niet meer uit onze leefwereld weg te denken. De speelgoedindustrie speelt hier massaal op in en bestookt al weken voordien met oogverblindende reclame.

Toch kan het geen kwaad om even stil te staan bij dit typische kinderfeest en wat het kan betekenen. Ondergetekende voelt zich bij de gedachte aan de Sint zelf weer even kind. Ik herinner me nog goed hoe ik als kind van negen jaar de hele nacht lag te woelen omdat de Sint zou komen. Ik meende hem ook te horen maar durfde in mijn bedje geen vin te verroeren… Na het wakker worden kon ik niet snel genoeg naar beneden te hollen. Daar lag bij het schoentje, waaruit de Sint of een van zijn Pieten de wortel voor zijn paard had meegenomen, mijn cadeautje in oogverblindend papier op me te wachten. Hoe de Sint wist wat ik wilde, het ging mijn verstand te boven want ik had het aan niemand verteld. Het album ‘De dolle dina’s’ van Nero, ik word nog altijd warm van binnen wanneer ik het toevallig zie.

Buiten regende het en waaide de gure wind, zoals dat past op Sinterklaas. En moeder had warme chocomelk gemaakt. Ik was letterlijk de hele dag zoet met mijn stripverhaal. Ik savoureerde het zo traag ik kon, ik keek eerst naar de tekening, ik las dan de bijhorende tekst, ik liet alles tot me doordringen en ik raakte betoverd door de wonderlijke wereld van Nero en de zijnen. En mama, ze lachte naar me zoals alleen een moeder lachen kan.