Dementie is een verzamelnaam voor een groep aandoeningen waarbij meerdere stoornissen in het cognitieve functioneren samen optreden.

Cognitieve functies zijn onder meer: het geheugen, het leervermogen, het taalgebruik en het kunnen begrijpen en uitvoeren van complexe en dagelijkse handelingen. Doorgaans is dementie chronisch en progressief van karakter. Geheugenverlies staat meestal op de voorgrond, maar dat is niet bij alle vormen zo. De stemming, persoonlijkheid en het gedrag kunnen ook veranderen.

Welke symptomen er precies optreden wordt bepaald door de aard, lokalisatie en ernst van de afwijkingen in de hersenen. De stoornissen hangen dus af van de oorzaak van de dementie. Er zijn veel verschillende oorzaken van dementie, maar de meest voorkomende zijn de ziekte van  Alzheimer, frontotemporale dementie, vasculaire dementie en dementie bij de ziekte van Parkinson. Er wordt pas van dementie gesproken als de stoornissen in het denken, de stemming en het gedrag zo ernstig zijn, dat iemand wordt beperkt in zijn algemeen dagelijks functioneren.

We onderscheiden onder meer volgende vormen:

• Ziekte van Alzheimer (bij de helft tot drie kwart van de personen met dementie): de zenuwcellen van de hersenen sterven geleidelijk af. De oorzaak is de opeenstapeling van het eiwit amyloïd tussen de zenuwcellen. Naast die zogenaamde seniele plakken ontstaan er ook afwijkingen in de zenuwcellen zelf, die bestaan uit kluwens van eiwitten van het skelet van de cel. De eerste tekenen doen zich gemiddeld voor rond 65 jaar.
• Fronto-temporale dementie: een verzamelnaam voor verschillende vormen. Bij één groep zijn er vooral taalproblemen, een andere subgroep vertoont voornamelijk gedragsstoornissen.
• Vasculaire dementie: een relatief frequente vorm die het gevolg is van een gebrekkige doorbloeding. Het gaat om patiënten die bijvoorbeeld werden gereanimeerd na een hartstilstand of die een beroerte (herseninfarct) doormaakten.
• Diffuse Lewy Body Disease (DLBD): een ziekte die het midden houdt tussen de ziekte van Alzheimer en de ziekte van Parkinson.
• Minder voorkomende vormen van dementie
  – Chorea van Huntington
  – De ziekte van Creutzfeldt-Jakob
  – Alcohol-dementie

Eerste verschijnselen van dementie: het niet-pluis gevoel

De eerste verschijnselen van dementie verschillen per persoon en per type van de aandoening. Meestal kaart de partner of een familielid het zogenaamde ‘niet-pluisgevoel’ aan. Aanleiding zijn vaak subtiele maar terugkerende geheugenklachten, gedragsproblemen en veranderingen in karakter.

Extra inspanning

De eerste verschijnselen van dementie zijn meestal subtiele gedragsveranderingen. Alles waar iemand het hoofd bij moet houden, kost een persoon met dementie extra inspanning: een televisie-uitzending, een gesprek volgen, plannen maken, dingen op een rijtje zetten, administratie bijhouden, problemen oplossen en beslissingen nemen.

Iemand met dementie krijgt bijvoorbeeld moeite met:

• zich iets herinneren wat kort geleden is gebeurd;
• zich aanpassen aan nieuwe omstandigheden;
• zich oriënteren;
• het juiste woord vinden;
• nieuwe dingen leren;
• zijn emoties onder controle houden;
• beslissingen nemen;
• rekenen en met geld omgaan.

Geleidelijke veranderingen

Deze veranderingen doen zich niet van de ene dag op de andere voor. Bij de ziekte van Alzheimer treden de eerste verschijnselen meestal geleidelijk op. Bij vasculaire dementie zijn deze veranderingen vaak abrupter. Bekijk de belangrijkste tekenen die kunnen wijzen op dementie.
De verschijnselen van dementie worden vaak duidelijker naarmate de dementie vordert. Beetje bij beetje verslechtert het verstandelijk functioneren. In de loop van de aandoening treden er veranderingen in het gedrag en karakter op en later ook op lichamelijk gebied, zoals incontinentie en gewichtsafname.
De eerste verschijnselen van frontotemporale dementie zijn afhankelijk van de plaats in de hersenen die het eerst wordt aangetast. Geheugenproblemen – kenmerkend voor andere vormen van dementie – treden bij de meeste mensen met frontotemporale dementie pas later op. Meestal staan veranderingen in gedrag, persoonlijkheid en spraak op de voorgrond.

Bron: www.dementie.be