In vergelijking met een halve eeuw terug hebben we niet alleen tien jaar aan gemiddelde levensduur gewonnen, maar we blijven gemiddeld ook veel langer in goede conditie. De groep van senioren wint niet alleen in aantal, maar ook in kwaliteit duidelijk aan belang. Ze zijn op alle vlakken actiever dan ooit, ze weten wat ze willen en ze dragen meer dan hun steentje bij tot niet alleen het maatschappelijk maar ook het sociaal kapitaal van onze samenleving.

Extra jaren met kwaliteit

Waar iemand van de pensioengerechtigde leeftijd vroeger ‘bejaard’ genoemd werd met als ondertoon dat hij afgeschreven was, is de senior van vandaag alles behalve uitgeblust. Hij of zij fietst, wandelt, gaat op reis, surft gretig op internet, tokkelt op de smartphone dat het een lieve lust is, let op de kleinkinderen maar alleen als het hem of haar past, zet zich in voor goede doelen en voor de buurt,… Kortom, de moderne senior eist zijn rol op in het dagelijks leven en laat de ‘gewonnen’ jaren meer dan ooit renderen.

Andere kijk op zorg

De senioren hebben nood aan ontspanning en consumeren duidelijk meer dan vroeger. Ze willen van het leven en hun pensioen genieten. Onvermijdelijk is er ook een keerzijde aan de medaille. Mensen die ouder worden, zelfs in een relatief goede gezondheid, zullen onvermijdelijk te kampen krijgen met op zich niet levensbedreigende klachten zoals een te hoge bloeddruk, hartritmestoornissen, kortademigheid, vergeetachtigheid, problemen bij het plassen en de stoelgang, vergeetachtigheid, een vertraagde motoriek,…
Veel van deze aandoeningen konden vroeger tot ernstige klachten leiden, maar zijn nu door de juiste behandeling en medicatie wel onder controle te houden zodat patiënten nog een hele tijd kwalitatief kunnen leven met ziektes waaraan ze vroeger wel overleden.

De maatschappij moet zich aan de senioren aanpassen, niet omgekeerd

De boodschap dat de maatschappij zich moet reorganiseren is nog niet overal doorgedrongen. De senioren willen niet in het verdomhoekje gestopt worden, maar eisen dat de maatschappij zich aan hen aanpast, en niet omgekeerd.
De sociale zekerheid staat momenteel onder druk. Het is belangrijk dat ook in de toekomst voldoende financiële middelen beschikbaar blijven om de vergrijzing van de bevolking op te vangen.

De wetenschap kan renderen

Dit hoeft niet tot een financiële ontwrichting van de staatskas te leiden. Zo kan de evolutie van de zogenaamde assistieve technologie en een betere kennis van ons DNA met gentherapie helpen om de zorg voor senioren te ontlasten.
De evolutie van de medische assistieve (ondersteunende) technologie is niet meer te stuiten. Het gaat hierbij concreet over apparaten en technologie die het mogelijk maken om ons langer in goede gezondheid te houden. Denken we maar aan bepaalde draagbare apparaten zoals een pacemaker die een patiënt overal kan dragen.

Technologie maakt ons leven aangenamer

Deze apparaten en de domotica kunnen het leven van de senioren een stuk comfortabeler maken. Dankzij de moderne technologie is het mogelijk om langer thuis (al dan niet met assistentie) te kunnen wonen en niet of pas veel later naar een zorgcentrum te moeten.
De wetenschap zet intussen steeds meer in op het onderzoek naar onze erfelijke samenstelling. Door een beter inzicht in ons DNA en de genetica is het via gentherapie in de nabije toekomst mogelijk om niet alleen ziektes te voorspellen, maar ook om ze te behandelen. Uiteraard speelt hier het ethisch aspect mee en zullen de grenzen van wat kan en mag zorgvuldig moeten afgebakend worden.

Het gevaar dat zorg een product wordt

Een ander gevaar dat onder ogen moet worden gezien is de tendens van de commercialisering van de zorg. Zorg wordt steeds meer een product dat verhandeld wordt, en het risico bestaat dat we als een ‘zorgconsument’ beschouwd worden.
We kunnen alleen maar een warme oproep doen om zorg in de eerste plaats nog altijd als een roeping te zien. Voor iemand zorgen moet altijd meer zijn dan alleen maar dat geven wat mensen strikt gezien nodig hebben, het mag vanuit het hart komen.

Personeelstekort in zorgsector steeds groter

De capaciteit van de bedden in zorgcentra is de laatste jaren merkelijk toegenomen zodat er minder wachtlijsten zijn, maar toch staat de sector van de rusthuizen duidelijk onder druk.
Een probleem dat niet opgelost geraakt en alleen maar dreigt groter te worden is het nijpend personeelstekort. Alle stakingen vanuit de zorgsector zelf en de aarzelende toezeggingen van de overheid ten spijt. Om dit enigszins op te vangen haalt de sector buitenlandse werkkrachten in, maar dit zorgt voor tal van administratieve en taalkundige problemen. En meer dan een doekje voor het bloeden is het niet.
Er zijn zeker extra inspanningen nodig om de sector en opleidingen aantrekkelijk te maken voor Vlaamse jongeren, werkzoekenden en mensen aan een nieuwe uitdaging in hun carrière toe zijn.

Meer inzetten op langer thuis wonen

De zorg voor ouderen zal er in de toekomst hoe dan ook anders uitzien. Vooreerst willen mensen liefst zolang mogelijk thuis wonen, en dit zal ook nodig zijn om de financiële druk van de ketel te halen. Experts zijn van mening dat de polarisering tussen woonzorgcentra en thuiszorg steeds meer zal vervlakken. Naast zorgcentra zal er meer ingezet moeten op mogelijkheden tot tijdelijke verblijven in dagcentra en zorghotels. Dit kan mensen die nog in staat zijn om thuis te blijven wonen de kans geven om op moeilijke momenten buitenshuis toch even op verhaal en op krachten te komen.

Bouwkundige uitdagingen

Willen we langer thuis kunnen blijven wonen, dan zijn er meteen ook de nodige bouwkundige uitdagingen. Bij nieuwbouw kunnen we al meteen rekening houden met de aangepaste zorgnoden van onze oude dag. Bij bestaande woningen is dat minder voor de hand liggend maar zeker niet onoverkomelijk. De technologie en domotica kunnen hierbij zeker hun nut bewijzen, net als inventieve architecten en bouwpromotoren die bereid zich om zich in deze materie in te leven en oplossingen op maat te bieden.

‘Slimme’ politici gezocht

De maatschappelijke uitdagingen op het vlak van zorg en welzijn zullen vooral door de politiek moeten beantwoord worden. Zij bepalen immers waaraan de middelen van de sociale zekerheid besteed zullen worden. Ook wordt van hen een duidelijke visie op de toekomst van de zorgsector verwacht die aandacht heeft voor de almaar groeiende groep senioren.
Door in te zetten op projecten die mensen langer uit de klassieke zorgcentra kunnen houden, zal de personeelsdruk op die centra verminderen. Dit geeft de zorgcentra de kans op zich maximaal te concentreren op hun kerntaak en hun bewoners de zorg te geven die ze verdienen.