De Noordzee blijft mensen fascineren en aantrekken. Het bouwen van nieuwe appartementen gaat er onverminderd door evenals de files er naartoe. Wat weinigen weten, is dat de bodem van die zee een schatkist vol historisch materiaal is en duikers nog regelmatig nieuwe stukken ontdekken en bovenhalen.
Hoe dat komt? Het antwoord vind je in het Maritiem themapark Seafront in Zeebrugge (aangepast voor mensen met beperkingen) waar tot januari 2021 een thematentoonstelling over ‘Operatie Noordzee 1944-’45’ loopt. Het is een veel minder gekende tweede D-day, maar even indrukwekkend als de eerste.
De oude vismijn is nu een maritiem themapark
Waar vroeger de vis werd gelost en gesorteerd, is nu een boeiend maritiem themapark gevestigd. De vismijnactiviteiten van weleer zijn er verdwenen, maar de typische sfeer is behouden. Het museum bestaat uit drie afzonderlijke themahallen. In de eerste twee krijg je het verhaal over de geschiedenis van de zee, de zeevaart, de vis en de visserij. Hal drie is voorbehouden voor grote wisselende thematentoonstellingen. Momenteel is dat ‘Operatie Noordzee 1944-’45'.
Maar eerst maken we via videobeelden en zeemansliedjes kennis maken met het maritiem patrimonium. Van ver horen we de veilingmeester met zijn typische roep. We stappen binnen in de Zeebrugse vismijn tijdens haar hoogtepunt in de jaren vijftig en zestig. Levensechte poppen brengen het werk van vislossers, peerders, de veilmeester enz. weer tot leven. Ook de bennen met vis, de oude bestelwagen van de vishandelaar en de oude garnalenklok brengen ons terug naar lang vervlogen tijden. De ‘Expo Fish story's', die het verhaal brengt van de mens achter de huidige visserijketen en hun band met de zee, leert ons dan weer hoe het er vandaag aan toe gaat. We krijgen beeld en getuigenis van o.a. een matroos, een reder, een veilingmeester, een cafébaas… En de tijd dat de visserij een mannenwereld was, is ook al lang verleden tijd. Boeiend is ook de film die de werking van de imposante Zeebrugse wereldhaven toont. De volgende keer nemen we zeker enkele kleinkinderen mee: er is immers een interessante zoektocht voor kinderen en ook het pirateneiland en het ballenbad zullen hen zeker bekoren.
Weinigen kennen 'Operatie Noordzee'
Over D-day en de slag van Normandië, die onlangs omdat het 75 jaar was geleden uitgebreid werd herdacht, heeft iedereen al wel eens gehoord. Maar 'Operatie Noordzee' is voor velen een blinde vlek. Vraag maar eens aan mensen uit je omgeving wanneer WO II geëindigd is en weinigen zullen de exacte datum kunnen geven. Ook ik moest even grasduinen in de geschiedenisboeken om de achtergrond van 'Operatie Noordzee' te begrijpen.
Na vier jaar oorlog in West-Europa komt er een kentering. In juni 1944 steken de geallieerden het kanaal over, landen op 6 juni 1944 op de stranden van Normandië en beginnen een opmars naar Berlijn. Ze breken door de befaamde Atlantikwall, een 5.300 km lange verdedigingsmuur van bunkers, batterijen, luchtafweer, antitankgeschut, antitankhindernissen, versperringen en mijnen. Tussen juni en eind augustus wordt hevig gevochten in Noord-Frankrijk, de geallieerden rukken langzaam maar zeker op. Vanaf eind augustus 1944 trekken de Duitse troepen zich plots snel terug, maar daarmee is de oorlog nog niet voorbij.
België wordt bevrijd met uitzondering van…
Begin september trekken de geallieerde troepen de grens over en bevrijden België op enkele dagen tijd. Antwerpen wordt bevrijd, maar de haven blijft bezet. Het Canadese leger bevrijdt onder groot gejuich de kust met uitzondering van Knokke en Zeebrugge. Alles draait nu rond de Schelde. Het Duitse leger wil verhinderen dat de haven van Antwerpen gebruikt wordt om de opmars naar Berlijn te ondersteunen. Omdat de bevelhebbers Montgomery en Eisenhouwer het niet eens geraken over de strategie liggen de gevechten lang stil rond de Schelde en kunnen de Duitse groepen zich terug organiseren en versterken.
Tweede D-day: De Slag om de Schelde
De haven van Antwerpen is cruciaal. De Scheldemonding moet vrijgemaakt worden zodat de geallieerden de haven van Antwerpen konden gebruiken voor hun opmars. Er volgen spectaculaire gevechten, een tweede D-day met Canadese, Poolse, Britse, Noorse, Nederlandse, Franse én Belgische troepen. 'Operatie Noordzee' vertelt het verhaal van die beslissende stap in de strijd tegen Hitler. Op 1 november geven de Duitse troepen zich over. Bij de slag zijn 5000 soldaten, zeelui en burgers omgekomen. De Schelde mijnen vrij maken – zelfs met zo’n 200 schepen – kost nog tijd tot 28 november.
Van op afstand blijft Antwerpen echter tot 29 maart 1945 en Luik tot 8 april, enkele weken voor de Duitse capitulatie op 7 mei en de wapenstilstand op 8 mei 1945, onder vuur liggen van de Duitse raketwapens V-1 en V-2.
Voor de Belgische kust en in de Schelde liggen nog tientallen wrakken van schepen uit de Tweede Wereldoorlog. Regelmatig worden nog overblijfselen zoals getorpedeerde oorlogsschepen, maar ook kleine getuigen van grote menselijk drama’s zoals een schoen, een gamel... opgevist. Sommige van die schepen blijven tot op vandaag gruwelijke massagraven.
'Operatie Noordzee 1944-’45' is een expo voor alle leeftijden en ook geschikt voor families. De geïnteresseerde leek zowel als de bezoeker met voorkennis zullen er een nog weinig bekend stukje geschiedenis kunnen ontdekken. Voor families is er een aparte tour met originele vragen, video’s en verhalen.
Praktische informatie
Seafront Maritiem Themapark Vismijnstraat 7 8380 Zeebrugge www.seafront.be
Het themapark is toegankelijk voor mensen met beperkingen en er is een aangepast toilet. Om van de ene hall in de andere te komen zijn er draaideuren, maar de deur ernaast kan, mits vermelding aan de inkom, geopend worden.
De toegangsprijs voor de tentoonstelling is inbegrepen in het toegangsticket voor Seafront en tijdens het zomerseizoen is er een combiticket te verkrijgen met een havenrondvaart.
Prijs: €13,50 (volwassenen), €11,50 (60-plussers, studenten en mensen met beperkingen), kinderen kleiner dan 1 meter gratis, €9,50 voor de andere kinderen onder de 12 jaar.
Speciale arrangementen voor groepen. Vlot bereikbaar met het openbaar vervoer. Gratis parking, geopend van 10h-17h (in juli en augustus tot 18h).
Foto's: Frans Oyen
Een (h)eerlijk visrestaurant met een mooi verhaal
Zeebrugge kan je niet verlaten zonder te proeven van de heerlijke dagverse vis en garnalen.
We hebben geluk, op een paar honderd meter van Seafront ligt Tijdok, één van de authentiekste visrestaurants van de kust. Bovendien is het restaurant volledig toegankelijk voor rolstoelgebruikers en heeft het ook een aangepast toilet. Op de kaart prijkt vis zoals de vissers die het liefst eten: zonder tierlantijntjes maar zo puur mogelijk. Bovendien is het een eenvoudig, sympathiek restaurant met een verhaal: drie generaties vrouwen; een grootmoeder, een moeder en een dochter, die met Noordzeevis zijn opgegroeid, leiden het goeddraaiend restaurant. Tot voor kort kwam de overgrootmoeder, nu 87 jaar, ook nog elke dag langs om te helpen in de keuken.
Grootmoeder Nicole doet de bediening.
Nicole: “Ik ben geboren in een echte vissersfamilie. Mijn vader, grootvader, nonkels en beide overgrootvaders waren garnaalvissers. Mijn ouders en grootouders groeiden uit tot redders en hadden verscheidene vissersschepen en ook mijn man was amper zestien jaar toen hij mee ging vissen." Ook chef-kok dochter Marianne en broer Marino, die vaak als kind ‘s nachts meegingen op de garnalenschuit van hun vader, groeiden op met de liefde voor vis.
Marianne: “Als je de dochter van een visser bent, dan weet je hoe je vis bereidt. Op mijn veertiende maakte ik al bisque en gaandeweg heb ik ons familierecept voor de beste garnaalkroketten verfijnd.” De 16-jarige dochter Liz, volgt momenteel hotelschool in Brugge, helpt elke vrij uur mee en is vast van plan later haar moeder op te volgen.
De smaak van de garnalen, waar in de recepten overvloedig gebruik van gemaakt wordt, is overheerlijk en niet te vergelijken met die die je in het grootwarenhuis koopt. Ze zijn de nacht voordien gevangen, ‘s morgens met de hand gepeld en rijkelijk in de recepten verwerkt. Verser kan niet en dat smaak je.
Lekker Westen-label
Het is dan ook niet te verwonderen dat het restaurant Tijdok, voor de zesde maal het ‘Lekker-Westen-label’ kreeg. ‘Het lekkere Westen’ werd zes jaar geleden opgericht door Westtoer. 151 chefs, geselecteerd door Westtoer en Horeca West-Vlaanderen, presenteren de gastronomische troeven van West-Vlaanderen. Naast de drie trends waaraan ze moeten voldoen om het Lekker-Westen-label te krijgen: lokaal, samenwerking en duurzaam, zijn het ook de toeristische ambassadeurs die graag hun toeristische tips prijsgeven.
Restaurant Tijdok Tijdokstraat 16 Zeebrugge tijdok.be
Toegankelijk voor rolstoelgebruikers en met een aangepast toilet.
1 reactie