Koken voor kinderen houdt een aantal uitdagingen in. Kinderen zijn nu eenmaal geen volwassenen in pocketformaat, maar wezen(tje)s met hun eigen wensen, noden en grillen. Bovendien zijn heel wat smaken waar we als volwassenen van houden aangeleerd. Koken voor en koken met kinderen vraagt dan ook een andere ingesteldheid, maar het kan ook enorm leuk zijn…

Op avontuur

Hebben je kinderen of kleinkinderen interesse in koken? Hou je dan klaar voor een waar avontuur… Uiteraard mag je van ze verwachten dat ze er geen absolute smeerboel van maken, maar houd er rekening mee dat je keuken er toch net ietsje rommeliger dan anders zal uitzien… Het tussendoor en achteraf opruimen maakt overigens deel uit van het koken, want een goede kok zorgt ervoor dat zijn werkblad netjes blijft. Een goede voorbereiding en organisatie is het halve werk.

Begin wat vroeger dan gebruikelijk aan je bereidingen. Ongetwijfeld willen ze graag helpen, maar het is uitkijken welke taken je aan die bereidwillige handjes uitbesteedt.

Ontspannend en leerrijk

Koken met kinderen kan ontspannend en voor iedereen leerrijk zijn. Onderschat hun fantasie en creativiteit niet. Het is wetenschappelijk bewezen dat kinderen een andere smaakzin en andere voorkeuren dan volwassenen hebben.

Dat werkt uiteraard in twee richtingen. Laat de kinderen – onder begeleiding – gerust experimenteren, en wie weet welke verrassende combinaties hier kunnen uit voortkomen.

Culinaire opvoeding

Koken met kinderen is een vorm van culinaire opvoeding. Die begint al bij de hygiëne, onontbeerlijk in de keuken. Net zoals kinderen het leuk vinden zich op te kleden voor een feestje, zullen ze er pret aan beleven om zichzelf in kok te transformeren. De mouwen oprollen, een schort dragen, lange haren in een staartje doen, grondig je handen wassen en waarom geen koksmuts opzetten: het lijkt een spel, maar eigenlijk is het bittere ernst. Voedselbesmetting wordt door de World Health Organization als een van de grootste gevaren van onze gezondheid geciteerd.

Bij koken komt ook hitte, frituren (en soms gas) te pas, dus is uiterste veiligheid geboden. Laat  kinderen nooit alleen schotels uit de oven of potten en pannen van het vuur nemen. Een brandwonde loop je snel op, maar ze geneest helaas minder vlug. Zet de oven en het vuur na gebruik steeds meteen uit. Bespaar zeker niet op de kwaliteit van je ovenwanten, want deze gierigheid kan je zuur opbreken, zeker met kinderen in de buurt. Ook met heet water en scherpe messen is het telkens uitkijken.

Wat kan een kind doen in de keuken?

Volgend lijstje geeft een indicatie per leeftijd:

2 tot 4 jaar: groenten en fruit wassen en schrobben; brood en toast in stukjes breken; roeren in koude saus; vullen van maatbeker met de gewenste hoeveelheid water; de wikkel van een bouillonblokje doen; droge ingrediënten mengen; vooraf gemeten vloeistof in deeg gieten; salade op het bord leggen; koud eten verdelen over borden; bestek en servetten leggen

4 tot 6 jaar: ingrediënten helpen meten; eieren breken in een kom; zacht fruit en groenten pletten; mee helpen opruimen na het koken; bakvormpjes in deeg of zacht eten duwen; borden en glazen op tafel zetten

6 tot 8 jaar: ingrediënten kloppen met een garde; gezinsmenu helpen kiezen; groenten snijden

7 – 12 jaar: onder toezicht pannenkoeken bakken; koude gerechten klaarmaken; helpen bij alle voorbereidingen

vanaf 12 jaar: beginnen stap voor stap zelfstandig koken en bakken

Smaakevolutie

Koken voor kinderen is een avontuur dat duurt tot ze volwassen zijn. Onze smaakzin evolueert, van in de baarmoeder tot op hogere leeftijd.

Koken voor een kleuter zal dan ook anders zijn dan voor een hongerige adolescent. Veel heeft te maken met gewenning en het open staan voor nieuwe smaken, maar wie meerdere kinderen heeft kent wellicht het fenomeen dat het ene kind bijna alles, en het andere zowat niets lust. Op zich niets om ons zorgen over te maken, want onderzoeken wijzen uit dat in onze westerse wereld ook kinderen die slechts een beperkt aantal ingrediënten lusten echt wel voldoende voedingstoffen binnen krijgen.

Eet je (klein)kind echt dramatisch weinig of geen groenten of fruit? Er zijn altijd wel handige ‘short cuts’. Minder populaire groenten kan je wellicht toch verwerken in een soep of groentepuree. Met fruit kan je dan weer terecht in smoothies, fruitbrochettes en milkshakes.

Met gezonde voeding kan je niet vroeg genoeg beginnen. Een goede stelregel is af en toe een nieuw ingrediënt te introduceren. Groenten als spruitjes en artisjok zijn bij kinderen niet bepaald populair, maar de uitzonderingen bevestigen de regel. Vragen één lepeltje te proeven kan zeker geen kwaad, maar dring niet verder aan bij een kordate weigering want dat heeft alleen maar het averechtse effect.

Onderschat kinderen niet

Onderschat zeker de invloed niet van de stijgende populariteit van kookprogramma’s. Bij onderzoek van de kijkcijfers blijken deze programma’s ook bij kinderen vanaf 8 jaar erg populair te zijn. Op die manier komen kinderen spelenderwijze in contact met allerlei ingrediënten en kooktechnieken.

Speel hier op in en gun je (klein)kinderen de nodige inspraak bij het samenstellen van je menu. Wedden dat je van hun suggesties nog iets kunt opsteken?

We eten evengoed met de ogen, en hier kan je ook kinderen die zelf misschien zin hebben om te koken of het niet durven bij betrekken. De schikking van de ingrediënten op de borden is eveneens een creatief gebeuren, en niets zo leuk als een maaltijd waaraan iedereen zijn – zij het bescheiden – steentje heeft toe bijgedragen.

Zuinig met kruiden

Niet overal wordt nog elke dag gekookt. Het is evident dat er een verschil zal zijn in het koken voor een gezin met slechts één kind of vijf kinderen en de simpele dagelijkse kost of het feestmenu. Maar om het even of het nu gaat om gezonde boerenkost of een verfijnd vijfgangengerecht, houd steeds rekening met de wensen van de kinderen. Wees vooral zuinig met pikante kruiden en peper en zout. Wie de bereiding niet pittig genoeg vindt, kan altijd zelf nog bijkruiden.