Het doet vreemd aan, niet meer op café of restaurant mogen. Voorlopig geen opera meer. En vooral, de familie die niet meer op bezoek mag komen. En dat allemaal omdat wereldwijd een verschrikkelijk virus woedt. Maar als je ouder dan 90 jaar oud bent en de gruwelen van een oorlog hebt overleefd kan je wel wat aan. Ik heb nu vooral medelijden met de jongeren, die er keihard mee geconfronteerd worden dat het niet altijd rozengeur en maneschijn is. Het coronavirus haalt ons gewone leven helemaal overhoop, en jongere mensen weten niet altijd hoe ze er moeten mee omgaan. Wij ouderen zijn intussen wel wat gewend, al moet ik zeggen dat dit voor mij ook uitzonderlijke omstandigheden zijn.

Zo begint mijn (jeugd)roman 'Oma corona', die zo pas bij uitgeverij Partizaan verscheen. Het boek is geschikt voor de leeftijd vanaf 14 jaar zonder bovengrens.

Hoofdpersonage Svetlana (intussen 92 en geboren in Rusland) is een overlever. Haar vader, die in de late jaren 1930 dweepte met de nazi's, sleepte zijn gezin mee op een tocht naar Hitler-Duitsland. De familie strandde in Polen op het moment dat de Tweede Wereldoorlog begon en viel uit elkaar. Svetlana werd verplicht aan het werk gezet in een fabriek waar ze de jonge Vlaming leerde kennen. Ze overleefden de oorlog en Svetlana, dan 17, volgde Alfred naar Vlaanderen waar ze een nieuw leven opbouwde.

Moderne oma

Anno 2020 heeft Svetlana zich ontpopt tot een wel erg moderne (over)grootmoeder. Het is haar kleinzoon Robbe die haar overtuigde om met de computer en de moderne communicatiemiddelen zoals Skype en Messenger om te gaan. Trouwe volgelingen van Seniorennet zullen allicht even grinniken, want zo is destijds ook Seniorennet in 2001 gestart toen de dan nog piepjonge Pascal Vyncke (15!) zijn eigen grootmoeder wegwijs op de computer maakte. Hieruit groeide Seniorennet tot de meest voorstaande community voor senioren, waarvan ik me sinds november hoofdredacteur mag noemen...

Senioren maken gretig gebruik van de nieuwe media

Intussen heb ik mogen ervaren dat steeds meer senioren de nieuwe media omarmen en er zeker in deze duistere tijden gretig gebruik van maken. In het geval van mijn hoofdpersonage Svetlana is dit een ware zegen, want zo kan ze contact behouden met haar familie, die de coronamaatregelen om afstand te bewaren strikt opvolgt. Het is haar kleinzoon Robbe (zelf actief in de verzorging) die haar de liefkozende bijnaam 'oma corona' geeft, en ze converseert via Skype en Messenger met haar zesjarige achterkleinzoon Peter (genoemd naar Peter de Grote). Robbe stuurt via digitale weg tekeningen, kletst op de computer met haar en steekt Svetlana zo een hart onder de riem.

Een grote schok

Maar Svetlana krijgt haar oorlogsverleden als een boemerang terug in het gezicht geslingerd wanneer ze op een morgen geconfronteerd wordt met een geschilderd hakenkruis in de tuin. Het gaat toch niet allemaal opnieuw beginnen?

Gelukkig heeft ze de steun van haar man Alfred (intussen al 95 maar nog altijd een verwoed amateurschilder). En dan is er de journalist Hendrik die haar contacteert. Hij is geïnteresseerd in haar verleden en wil het thema verder uitdiepen in een reeks reportages voor de televisie en in een magazine. Svetlana twijfelt om mee te werken, want ze dacht de traumatische oorlogsgebeurtenissen voorgoed weggeborgen te hebben.

Ze heeft meermaals via Skype contact met de journalist en geeft uiteindelijk toch toe. De notities die ze zelf heeft gemaakt zijn hierbij erg nuttig voor Hendrik, die met haar via de webcam op geregelde tijdstippen afspreekt. Zo komen we stap voor stap te weten wat Svetlana in haar kinderjaren heeft meegemaakt terwijl buiten het virus blijft schade berokkenen.

Intussen wordt Svetlana niet gespaard. Aanslagen op haar hond, haar achterkleinkind, opgepakte vluchtelingen uit haar geboortestreek: ze krijgt de ene klap na de andere te verwerken.

Taaie weerbaarheid

Neonazi's die haar komen bedreigen, asielzoekers uit Wit-Rusland die pijnlijke herinneringen uit haar verleden oproepen, de coronacrisis en een nieuwsgierige journalist: Svetlana toont een taaie weerbaarheid waaruit de jeugd alleen maar lessen kan trekken.

Maar er is altijd hoop aan het einde van de tunnel. Het boek eindigt in het postcoronatijdperk en de wereld herstelt zich langzaam van de ernstigste crisis sinds de Tweede Wereldoorlog. Svetlana wacht samen met Alfred op haar vliegtuig, klaar om haar nog steeds levende moeder Svetja (108 intussen maar kraniger dan ooit) en nog zoveel anderen te gaan bezoeken.

Op de luchthaven is iedereen opvallend vriendelijk voor ons. De mensen zijn natuurlijk blij dat ze eindelijk terug aan de slag kunnen. Ik mag alleen maar hopen dat iedereen uit de coronacrisis de nodige lessen trekt en dat we allemaal voortaan wat vriendelijker en begrijpender voor elkaar zullen zijn.

Ik vertelde op televisiezender AVS over Seniorennet en 'Oma corona'.

In Het Nieuwsblad verscheen dit artikel: