Wat gaat de lockdown ons kosten? En hoe gaan we dat betalen? En vooral ook: wié gaat dat betalen? Na de uitzending van 'Pano' over de economische impact van het coronavirus, doet de Belgische gedragseconoom Jan-Emmanuel De Neve een opmerkelijk voorstel: hef een coronataks op de oudere generatie. 

"Ouderen zijn de eerste slachtoffers van de gezondheidscrisis die nog altijd aan de gang is. Maar economisch? Nee, die last komt op de jongere generatie terecht. Dat zegt gezondheidseconoom Jan-Emmanuel De Neve, een Belg die les geeft aan de Universiteit van Oxford en de Britse regering adviseert", lezen we op VRT NWS in een bijdrage van Hans Bontinck, Fabian Lefevere en Sara Van Boxstael.

'De ouderen moeten de crisis betalen'

Emmanuel De Neve wil de ouderen de crisis laten betalen. "De jongeren zijn de eerste in lijn om hun job te verliezen", zegt hij in een gesprek met VRT NWS. "Zij zijn ook degenen die het minste baat hebben bij de lockdown, omdat ze minder vatbaar zijn voor het virus. En dus moet er toch wel ergens het besef komen van de oudere generatie dat de jongeren zich voor een stuk aan het opofferen zijn."

De Neve hoopt dat de  politiek een manier vindt om die oudere generatie iets terug te laten  geven, en denkt zelf aan een coronataks voor ouderen. "Eenmalig misschien, om die ongelooflijke inspanning van de jongere generatie toch wel te kunnen erkennen, op een structurele of constructieve manier."

Is de lockdown een goede of slechte zaak?

 VRT NWS stelt zich vraag of de lockdown, die nu weliswaar versoepeld wordt, een goede zaak is. Hebben we de juiste balans gevonden tussen economie en gezondheid? De Neve vindt dat een lockdown hoe dan ook nodig is.

"De consensus onder economen is dat het echt niet gezondheid versus economie is. Want je moet de publieke gezondheid onder controle hebben zodat het consumentenvertrouwen weer aanzwengelt." Want anders blijven de mensen binnen en consumeren ze niet. Met alle gevolgen van dien voor de economie.

Wie zich duidelijk buiten de consensus bevindt, is Paul Frijters, professor welzijnseconomie verbonden aan de London School of Economics , die de lockdown een slecht idee vindt. Daarvoor heeft hij een kosten-batenanalyse: we winnen misschien een beetje gezondheid, maar we verliezen zo veel op andere vlakken, dat het nettoresultaat negatief is.

Als voorbeeld maakt hij de vaststelling dat heel veel mensen nu niet naar ziekenhuizen gaan, en dus sneller sterven. Of dat er geen ivf gebeurt, waardoor er minder kinderen geboren worden. "Als je dat soort afwegingen doet, is het heel snel duidelijk dat de lockdown zinloos is." 

Over de lockdown in België is Frijters bepaald vernietigend. "België is een prachtig voorbeeld van een land dat het virus helemaal niet heeft weten te onderdrukken. Het heeft redelijk veel coronadoden en krijgt een economische ramp over zich heen."

Paniek vermijden

Volgens hem is paniek de boosdoener en moet de bevolking vooral paniek vermijden. Dat kan, zo denkt hij, met het argument dat er ergere zaken zijn. "Zet dit af tegen andere dingen die ook slecht zijn voor onze gezondheid. Zoals roken, verkeersdoden of een normale griep. Dan zou je snel zien dat het coronavirus niet eens een top vijf zou halen van de dingen die ons de komende tien jaar de das gaan omdoen."

Hard voor de virologen?

Frijters is overigens bijzonder hard voor de virologen die de crisis proberen in te dijken, niet geheel onlogisch als tegenstander van de lockdown. "Een van de tragedies van deze lockdown is het gemak waarmee hele bevolkingen achter een vrij klein groepje virologen aangelopen heeft."

Virologen bestuderen ziektes en virussen. Maar ze denken niet na over de socio-economische impact van hun voorstellen. "En nu zijn ze tot hun eigen verbazing tot een soort koning-wetenschappers uitgeroepen, en waarschijnlijk zijn ze volstrekt overrompeld door de ramp die dit over België en andere landen uitgestort heeft."

 Herbekijk hier de uitzending van Pano.