Zeker in Vlaanderen wordt weleens meesmuilend gedaan wanneer het over Charleroi gaat. ‘Corrupt’, ‘het Chicago aan de Samber’: het zijn maar een paar van de minder vleiende ‘koosnaampjes’ van de grootste stad van Wallonië, en ook de Karolingers zelf steken graag de draak met hun stad. Maar het vraagt maar één bezoekje ter plaatse om met eigen ogen vast te stellen dat deze metropool bruist en groeit als nooit tevoren.

Koninklijke stad

Eerst een kleine geschiedenisles. Charleroi bestaat sinds 1666 en heeft zijn naam te danken aan Karel II (Charles), koning van Spanje die in 1665 na de dood van zijn vader Filips IV de troon besteeg. In de officiële benaming vinden we op de C van Charleroi nog steeds op de C een kroontje terug. Dit kroontje verwijst niet alleen naar de koning, maar ook naar het embleem dat een fabriek met drie schouwen voorstelt.

Grootste metropool van Wallonië

Charleroi-stad zelf telt ongeveer 200.000 inwoners, maar wanneer we er de agglomeratie bijtellen komen we aan zowat een half miljoen, meteen de grootste metropool van Wallonië.

Langzaam weet Charleroi haar negatief imago te ontzenuwen, en steeds meer Vlaamse toeristen bezoeken deze stad. Ze zijn doorgaans meer dan aangenaam verrast, want Charleroi heeft letterlijk alles. Een ruime keuze aan restaurants (van de volkse kroeg tot de hippe brasserie en het gastronomische restaurant), comfortabele hotels, moderne bioscopen, uitgaansmogelijkheden zoals discotheken, nachtclubs, theaters: een avondje uit in Charleroi biedt alles wat je ervan verwacht. Al is het nog even wachten tot het nachtleven weer kan.

Geen nood, overdag is het heerlijk flaneren door het centrum waar de verkeersvrije straten en winkels de nodige variatie bieden. De pittoreske Zondagsmarkt die tot 1909 teruggaat) brengt elke week een massa volk op de been. De Carolo’s (zoals de inwoners zichzelf noemen) zijn van nature vriendelijk en gastvrij, en hun glimlach krijg je er gratis bij.

Basiliek Saint-Christophe

Ook wie niet meteen verzot is op kerken moet zeker toch eens langsgaan in de basiliek van Charleroi, gewijd aan Saint-Christophe tegenover het monumentale stadhuis. Aanvankelijk was dit een eenvoudige kapel waarvan de bouw begon in 1667.

De oorspronkelijke kapel onderging meerdere aanpassingen en uitbreidingen. In de 18^de eeuw werd de kapel een echt basiliek. Na verwoestingen door de Fransen vonden zowel in de 18^de als de 19^de eeuw grondige restauraties plaats. In 1956 werd de kerk verder vergroot.

Ook Carolo’s die niet meteen van religieuze gevoelens overlopen zijn trots op hun basiliek met als een van de absolute trekpleisters een uniek mozaïek. Dit is van recente datum. Het werd in 1957 volgens een ontwerp van lokaal kunstenaar Jean Ransy aan het vernieuwde hoogkoor toegevoegd. Voor de uitwerking van dit mozaïek kwam speciaal een delegatie uit Venetië over en ze maakten er een waar kunstwerk van 200 m² groot, bezet met miljoenen stukjes glas en een laagje bladgoud.

Manufacture Urbaine

In wat ooit de mediatheek van Charleroi was, is nu de Manufacture Urbaine gevestigd. Dit nieuwe moderne en vriendelijke concept, in het hart van de stad, produceert bier en brood en brandt koffie met respect voor de traditie, met lokale producten. Het doel van de plaats is het bevorderen en initiëren van deze vaardigheden, maar ook het verhogen van het bewustzijn van ethische en kwaliteitsconsumptie.

Het Street-Artcircuit

Sinds 2014 is Charleroi het epicentrum van de stedelijke kunst in België met de oprichting van de tweejaarlijkse "Asphalte". Het telt al een tiental monumentale fresco's en wordt om de twee jaar verrijkt met nieuwe stadswerken. Je kunt ze ontdekken via de wandel- of fietsroutes.

BPS 22

BPS 22 is een op het eerste gezicht misschien wat vreemde naam voor het nieuwe museum voor  plastische en hedendaagse kunst van Charleroi. BPS staat voor Bâtiment Provincial Solvay..De locatie op zich is al speciaal: zo zit het museum in een grote glazen fabriekshal van 12 meter hoog, ideaal voor een aantal creaties die groot en hoog uitvallen. In dit museum zijn ruim 6000 kunstwerken uit de periode van eind 19de tot begin 21ste eeuw ondergebracht.

Het gaat hierbij om zowel kunst uit eigen land als internationaal. Deze objecten komen uit velerlei kunstvormen: schilderijen, wandtapijten, creaties, videokunst,… Ook de onderwerpen van deze kunstwerken zijn erg divers met weliswaar telkens een link naar de actualiteit.

Geregeld eens langskomen is de boodschap, want in dit museum lopen altijd verschillende tentoonstellingen tegelijk. Ook levert de ploeg van BPS 22 vaak haar medewerking aan andere tentoonstellingen in verschillende steden wereldwijd.

Voor wie graag het onderste uit de kan haalt, beschikt het museum over een uitgebreid documentatiecentrum. Hier vind je een uitgebreid archief met heel wat unieke documentatie. Vooral de verzameling over het surrealisme wordt door kenners als uniek omschreven.

Fotografiemuseum

Het Fotografiemuseum behoort tot de absolute must-see’-plekken van Charleroi. De locatie, een voormalig karmelietenklooster, even buiten de stadskern is op zich al de verplaatsing waard.

Na de opening in 1987 was het museum enkel hier ondergebracht, maar de ruimte werd algauw te klein. Een deel van het museum heeft onderdak gevonden in een moderne vleugel uit 2008. Het museum brengt de wereld van foto, beeld en licht op een boeiende en innovatieve manier in beeld, en dit wordt door het grote publiek duidelijk gesmaakt. Het Fotografiemuseum van Charleroi geldt intussen als een van de grootste en belangrijkste van Europa. Om enkele cijfers te geven: de collectie bestaat uit 80.000 foto’s en drie miljoen negatieven, goed voor jaarlijks 60.000 bezoekers.

Jaarlijks worden hier tijdelijke tentoonstellingen opgezet waarbij men kan putten uit een gigantische collectie aan beschikbare foto’s, afdrukken en negatieven.

Ook de cafetaria van het museum, met uitzicht op de groene tuinen, is een heerlijke plek om even te vertoeven en uit te rusten van al dat moois.

Bois du Cazier

Een beetje buiten de stad, in Marcinelle, bevindt zich het Bois de Cazier, een museumcomplex dat aandacht schenkt aan de drie industriële componenten die Charleroi hebben groot gemaakt als industriestad, zijnde steenkool, glas en staal.

Deze plek staat sinds 2012 ingeschreven op de werelderfgoedlijst van Unesco. Je ontdekt er alles over de 19^de eeuwse mijnindustrie die eens zo belangrijk was voor deze streek en ook over de ramp die er plaatsvond in 1956 waarbij 262 doden vielen bij een brand diep onder de grond. De slachtoffers worden er geëerd in een speciaal toegeruste ruimte, wat de plek nog bijzonderder maakt.

In de vroegere doucheruimtes vinden we het Industriemuseum terug. Hier wordt het verhaal verteld van de industriële revolutie die Wallonië destijds groot maakte. Voorwerpen als een stoommachine, een plaatwalsmachine, drukpersen, elektrische motoren, dynamo’s, een tram en tal van andere werktuigen brengen de industriële ontwikkeling van deze streek op aanschouwelijke wijze tot leven.

Op de drie mijnterrils zijn wandelpaden aangelegd waarlangs de bezoeker naar boven kan gaan. De top biedt bij wijze van beloning een prachtig panorama op Charleroi en omgeving. Opvallend hier is de zogenaamde ‘dreef van de herinnering’: een overzicht van twaalf plantensoorten, één uit elk land van herkomst van de slachtoffers.

In het glasmuseum kan je alles te weten komen over de boeiende wereld van glas. Kunst, techniek en geschiedenis zijn de drie kapstokken waaraan dit museum het getoonde materiaal ophangt. De oorsprong van glas, maar ook hoe dit materiaal als industrieel goed en in de kunst vroeger en nu zijn plek vindt komen rijkelijk aan bod.

The Rockerill

Deze voormalige fabriek, die werd gered door een collectief van kunstenaars, is getransformeerd tot een echte plaats van uitwisseling waar kunstenaars geëerd worden. The Rockerill is niet alleen een bruisende concertzaal maar doet ook dienst kunstenaarsateliers of tentoonstellingszaal.

De RAVeL

Charleroi heeft het geluk doorkruist te worden door twee routes waardoor je de stad kan bezoeken. De eerste, de RAVeL 1 "La Houillière", is een prachtige route om het noordoosten van Charleroi en de Street Art te ontdekken. De tweede, de RAVeL 3, slingert langs de Samber en het kanaal Charleroi-Brussel langs jaagpaden voor een meer natuurlijke tocht.

Culinair genieten

In Charleroi vind je ook een aantal lokale specialiteiten terug die je zeker eens moet proeven. We pikken er enkele uit:

L’escavèche

Hoewel van Spaanse afkomst, werd de escavèche al snel een vaste waarde in Charleroi. Oorspronkelijk werd de bereiding gebruikt om vlees en vis te bewaren dankzij het azijn die het bevatte. Tegenwoordig is het een recept op basis van forel of paling dat ongeveer twee dagen na de bereiding koud wordt gegeten.

La Blanche de Charleroi

Dit witbier gemaakt van mout en tarwe ontstond in een 18e-eeuws monumentaal pand in de buurt van de abdij van Aulne (niet ver van Charleroi). Haar belangrijkste kenmerk is haar fruitige en dorstlessende smaak die doet denken aan sinaasappel, koriander en ananas.

De vitoulets

Vitoulets zijn gehaktballetjes die hun naam te danken hebben aan de snelheid waarmee ze kunnen worden gekookt. Ze konden perfect klaargemaakt worden in het geval een onverwachte gast op bezoek kwam. 

De gayette van Charleroi

Het is een kleine smeltende truffel die bedekt is met botercrème en omhuld met melkchocolade. Hij ziet eruit als houtskool en symboliseert de industriële geschiedenis van de streek.