Ouderdom gaat vaak gepaard met lichamelijk ongemak en gezondheidsproblemen. Maar nieuw onderzoek verwijst naar psychosociale, niet-fysieke factoren als de belangrijkste boosdoener voor een lager welzijn op latere leeftijd. Nieuw onderzoek suggereert dat angst en depressie het welzijn van senioren meer kunnen beïnvloeden dan lichamelijke aandoeningen. (Ana Sandoiu op Medical News Today)
'Door veroudering veroorzaakte lichamelijke aandoeningen zijn niet de belangrijkste oorzaak van een lagere kwaliteit van leven en verminderd welzijn bij oudere mannen en vrouwen, suggereert nieuw onderzoek. Volgens de nieuwe bevindingen zijn het eerder psychosociale factoren die de grootste invloed hebben', aldus Ana Sandoiu.

De studie, die is gepubliceerd in het tijdschrift BMC Geriatrics, werd uitgevoerd door wetenschappers van het Helmholtz Zentrum München en de Technische Universiteit van München (TUM), beide in Duitsland. Het team werd geleid door prof. Karl-Heinz Ladwig, hoofd van de Mental Health Research Group van het Institute of Epidemiology II in Helmholtz Zentrum München, en een professor in psychosomatische geneeskunde aan het TUM University Hospital.
Prof. Ladwig en zijn team werden gemotiveerd door het gebrek aan voldoende gegevens over stress en emotioneel welzijn op latere leeftijd.

Impact van stress nog nauwelijks onderzocht

'Wat de studie bijzonder interessant maakte, was het feit dat de impact van stress op emotioneel welzijn nauwelijks is onderzocht in een bredere, niet-klinische context', zegt eerste auteur Dr. Karoline Lukaschek, een epidemioloog bij de Mental Health Research Group. 'Onze studie omvatte daarom expliciet angst, depressie en slaapstoornissen.'

Het subjectieve welzijn van senioren

Prof. Ladwig en collega's gebruikten klinische gegevens van een studie van het Cooperative Health Research uit Augsburg, een groot bevolkingsonderzoek dat al bijna 30 jaar de gezondheid van duizenden mensen in Zuid-Duitsland onderzoekt.
Van de deelnemers aan de KORA-studie selecteerden Prof. Ladwig en collega's meer dan 3.600 mannen en vrouwen tussen 65 en 90 jaar.
Het team richtte zich op 'subjectief welzijn', een term die wetenschappers gebruiken om te beschrijven hoe mensen welzijn op persoonlijk niveau ervaren. Daarentegen verwijst ‘objectief welzijn’ naar het meten van iemands welzijn op basis van objectief gekozen criteria, zoals financiële stabiliteit.

De wetenschappers maten het subjectief welzijn met behulp van de WHO-5-welzijnsindex. De WHO-5 welzijnsindex, ontworpen door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), is een van de meest populaire vragenlijsten die worden gebruikt om subjectief psychologisch welzijn te beoordelen.

Depressie en angst hebben de sterkste invloed

Over het algemeen onthulde de studie een hoog niveau van subjectief welzijn onder de bestudeerde populatie. Maar liefst 79 procent van de respondenten scoorde 'hoog' op de index. In de categorie 'laag' waren er echter significant meer vrouwen dan mannen: respectievelijk 24 procent tegen 18 procent.

Over het geheel genomen toonde de analyse aan dat factoren zoals laag inkomen, lichamelijke inactiviteit, multimorbiditeit, depressie, angst en slaapproblemen de neiging hebben om het subjectief welzijn bij zowel mannen als vrouwen te beïnvloeden. Voor vrouwen leek alleenwonen een meer uitgesproken effect te hebben op hun subjectief welzijn.

Van al deze factoren leken factoren zoals fysieke inactiviteit echter geen significant effect te hebben. Depressie en angst hadden eerder de sterkste negatieve impact op het subjectief welzijn.

Meer aandacht voor geestelijke gezondheidszorg bij senioren nodig

De onderzoekers pleiten ook voor een grotere focus op interventies op het gebied van geestelijke gezondheid bij oudere volwassenen. Prof. Ladwig: 'Dit is des te belangrijker gezien het feit dat we weten dat een hoog niveau van subjectief welzijn verband houdt met een lager sterfterisico.'
Ten slotte wijzen de auteurs er ook op dat er meer onderzoek nodig is om de zogenaamde leeftijdsparadox te begrijpen. Dat wil zeggen, het waargenomen hoge welzijn en de positieve kijk op het leven die senioren kenmerken, ondanks dat ze vaak een achteruitgang van hun lichamelijke gezondheid ervaren.