Je kent het typische herfstgevoel: je bent meer moe, misschien zelfs angstig of humeurig. Je bent het gedwongen cocoonen in coronatijden intussen aardig beu, je seksuele lust kan op dieet zijn, of zelfs aan het vasten. Het is moeilijker om uit bed te komen, en als je dat doet, lijkt je humeur op het landschap dat je ziet: koud, donker en smerig. Met andere woorden, de 'herfstblues' slaat in alle hevigheid toe... Troost je met de wetenschap dat je niet de enige bent.Het begint al in oktober

De somberheid die elke herfst weer toeslaat treft naar schatting een op de vier van ons - meestal beginnend rond oktober en dan eindigend in aanloop naar de lente. Voor de meesten onder ons manifesteert het zich als een milde beheersbare traagheid en verminderde eetlust. Maar heel wat mensen hebben ernstiger vorm van herfst- en winterdepressie, een zogenaamde seizoensgebonden affectieve stoornis, die wordt gediagnosticeerd na ten minste twee opeenvolgende jaren van intensere symptomen.

Kortere dagen

Een van de grootste oorzaken van deze gevoeligheid is het gebrek aan zonlicht ten gevolge van de kortere dagen die onze interne lichaamsklok verstoren. De mate van deze gevoeligheid, en de ernst van de depressie, komt grotendeels voort uit een combinatie van andere factoren - de geografie, genetica en individuele hersenchemie.

Onze hersenen maken overuren

Bij een seizoensgebonden affectieve stoornis zorgt het gebrek aan zonlicht ervoor dat de hersenen overuren maken en melatonine produceren, het hormoon dat onze lichaamsklok en slaappatroon reguleert. Een hormoon dat in verband wordt gebracht met depressie.

Meer zonlicht nodig

De biologische klok staat in rechtstreeks verband met zonlicht, vooral 's ochtends. De oplossing is om zoveel mogelijk zonlicht te krijgen. Licht komt het oog binnen, wat een lichaamskloksysteem activeert dat vergelijkbaar is met het systeem dat de winterslaap bij dieren regelt. Dit systeem is verbonden met de 'bedrading' van de eetlust in onze hersenen, wat zou kunnen verklaren waarom we in de winter vaak meer trek in eten hebben.

Genoeg natuurlijk zonlicht krijgen kan voor velen een probleem zijn. En omdat het meestal ook koud is, zullen we minder snel buiten gaan en direct zonlicht krijgen, waardoor de lichaamsklok synchroon blijft. Bij het raam gaan staan ​​is onvoldoende. Je kan het vergelijken met de reden waarom je verschillende camera-instellingen gebruikt bij het maken van foto's binnen en buiten of met het donkere glas van veel autoruiten.

Zonnelampen

Regelmatige binnenverlichting heeft ook geen effect, hoe helder deze ook is. Om dit te compenseren, bestaan er kunstmatige 'zonnelampen' met speciale tl-buizen die de heilzame stralen van de zon nabootsen. Deze worden beschouwd als de beste behandeling voor mensen met een herfst- en winterdepressie.

Deze lampen kan je op een bureau of tafel plaatsen terwijl je aan het ontbijten of werken bent. Ideaal zou zijn om je er liefst 's morgens dertig minuten aan bloot te stellen.

Antidepressiva of lichttherapie?

Sommigen zweren bij antidepressiva om de herfstblues te bestrijden, al mag hier niet lichtzinnig mee omgesprongen worden. Experts zien intussen meer heil in lichttherapie. Een onderzoek uit 1998 wees uit dat lichttherapie veel patiënten binnen een week verlichting bracht, terwijl de werking van antidepressiva gemiddeld ongeveer acht weken duurde.

Ook de koude speelt mee

Naast zonlicht - of meer specifiek het gebrek daaraan - kunnen ook de koude temperaturen van dit seizoen een rol spelen. Er zijn aanwijzingen dat mensen met een hogere tolerantie voor verkoudheid over het algemeen minder depressief zijn dan degenen die vatbaarder zijn voor verkoudheid.

Wetenschappers hebben ook ontdekt dat er een grotere neiging is tot depressieve symptomen onmiddellijk na een virale ziekte. Met andere woorden: als je verkouden wordt, wordt je immuunsysteem zo aangewakkerd dat het een risicofactor is voor depressie.

En dan hebben we het nog niet gehad over de invloed van de coronadreiging op onze 'herfstgevoel'...