De perfecte manier om ervoor te zorgen dat je nooit gelukkig of tevreden zal zijn met je leven, is je verwachtingen onrealistisch hoog leggen, zodat ze nooit gehaald worden.

Dat is precies wat perfectionisme is.

Het is nergens tevreden mee kunnen zijn, vooraleer het helemaal perfect en vlekkeloos is, zoals we het gedroomd hebben. Het probleem met deze instelling is natuurlijk dat perfectionisme vaak een illusie is. Het leven loopt zelden volledig zoals we het willen, of het nu gaat over relaties, werk, of persoonlijke doelen.

Leren loslaten

Om gelukkiger te worden met je leven, is het vaak nodig om deze verwachtingen los te laten, en te leren tevreden te zijn met hoe het nu is, in plaats van hoe het zou moeten zijn in jouw ideale plaatje.

Ondertussen zijn er talloze studies die aantonen hoe perfectionisme ons geluksgevoel kan verwoesten.

Perfectionisme leidt tot spijt en ontevredenheid

Zo vond ik een studie in het Journal of Consumer Research, die blootlegde dat gedachten als ‘ik moet het beste hebben’ gevoelens van spijt en ontevredenheid kan vergroten.

Psychologen noemen dit de ‘maximizing mindset’, en het is een symptoom van perfectionisme. We willen altijd de beste optie krijgen in elk scenario, maar dat is simpelweg niet altijd mogelijk.

Dit hangt samen met een andere studie, die ontdekte dat perfectionisme kan leiden tot ‘post-event rumination’. Dat doet zich voor wanneer we, nadat iets gebeurd is met ons, erover blijven piekeren of de keuzes die we gemaakt hebben wel de juiste waren. Zo maken we het voor onszelf veel moeilijker om keuzes en fouten uit het verleden los te laten.

Perfectionisme schaadt onze relaties

Er zijn nog meer negatieve gevolgen van perfectionisme: het is ook slecht voor onze relaties blijkt uit onderzoek.

Koppels die hun relatie zien als een ‘perfecte eenheid’, en uitspraken doen als “wij zijn zielsverwanten” of “wij zijn gemaakt voor elkaar” hebben meer kans op relatieproblemen dan diegenen die hun relatie zien als een ‘reis’, en het bijvoorbeeld hebben over “wij groeien samen” of “we hebben al veel meegemaakt”.

Dat is logisch. Want in elke relatie duiken problemen op die aangepakt moeten worden. Maar als je denkt dat jullie perfect zijn voor elkaar, dan wordt het lastig om die problemen te accepteren en te aanvaarden dat ze erbij horen.
Een meer praktische en realistische houding helpt je om te gaan met de onvermijdelijke blutsen en builen in het leven.

Perfectionisme heeft een slechte invloed op je werk

Perfectionisme heeft ook een nefaste invloed op ons werk en onze persoonlijke doelen. Zo blijkt uit onderzoek dat mensen met een neiging tot perfectionisme ook meer geneigd zijn om uitstelgedrag te vertonen.

Met een perfectionistische instelling is het erg moeilijk om onze trots in te slikken en te zeggen dat iets klaar, ‘af’, is. In plaats daarvan blijven we dingen veranderen, details aanpassen en verder werken tot we er helemaal tevreden over zijn. En dat zijn we nooit echt.

Perfectionisme kan zo leiden tot werkverslaving, een ongezonde drang om nooit te stoppen met werken, wat dan weer leidt tot meer stress, oververmoeidheid, en burn-out.

Perfectionisme vernietigt onze eigenwaarde en ons zelfbeeld

Volgens een studie in het Journal of Eating Disorders kan perfectionisme ook ons lichaamsbeeld verstoren en een rol spelen in het ontwikkelen van eetstoornissen.
We vergelijken ons lichaam met de ‘ideale’ lichamen die we zien in films, op tv en op sociale media. Dat kan ertoe leiden dat we onze normen onredelijk hoog leggen, waardoor we teleurgesteld raken in ons eigen lichaam.

Perfectionisme kan ons geluk dus op veel verschillende manieren aantasten. Hoe kan je er nu voor zorgen om minder als een perfectionist te gaan denken?

Hoe perfectionisme los te laten

Perfectionisme is uiteindelijk een mindset, een manier van denken. De beste manier om het los te laten is om jezelf een andere manier van denken aan te leren.

Veel echt gelukkige en succesvolle mensen hebben geen perfectionistische mindset, maar een groeimindset. Ze begrijpen dat het leven een proces is met ups en downs, en dat we voortdurend groeien en leren uit deze ervaringen.

In tegenstelling tot perfectionisten, zien zij hun geluk of succes niet als iets ‘vast’. Het is eerder een blijvende reis.

Hoe begin je ook op deze manier te denken?

Begin met te denken op deze nieuwe manier:

“Het gaat er niet om de beste te zijn, maar je best te doen.”
“Fouten zijn een normaal onderdeel van het dagelijks leven.”
“Falen is vaak een noodzakelijke stap in de richting van succes.”
“Geen enkele gebeurtenis in het verleden definieert mij. Ik ga verder.”
“Ik groei altijd als individu.”
“Focus op het grotere geheel, meer dan op de details.”
“Mijn gebreken en onvolkomenheden zijn wat me uniek maakt.”
“Er zijn altijd nieuwe obstakels te overwinnen.”
“Ik accepteer de ups en downs in het leven met mildheid.”

Kies 3 van deze affirmaties die je het beste bevallen.

Schrijf ze nu op een kaartje en hang/zet ze in je huis waar je ze vaak ziet, bijvoorbeeld op een spiegel, de koelkast of boven je bed.

Tracht ze de komende week, elke keer als je deze affirmaties ziet, 3 keer te herhalen (in je hoofd of hardop voor jezelf).

Dit is al een kleine stap in het veranderen van je denken naar een meer “groeigerichte’ mindset. Met een beetje bewuste oefening zal deze manier van denken zich gaan integreren in je dagelijkse leven.

Wil je nog een stap zetten om je perfectionisme te overwinnen, probeer dan een van de volgende oefeningen:

Maak een doel af vandaag

Ken jezelf een klein project toe, en geef jezelf tot het einde van de dag om het af te maken. Het kan om het even wat zijn, hoe eenvoudiger hoe beter: een gedicht schrijven, een liedje maken, een klus afwerken. Het gaat erom dat je het doet, en niet blijft hangen in het uiteindelijke resultaat. Geef jezelf de toestemming om gewoon te zeggen: zo, klaar! Zonder er nog verder over te twijfelen.

Probeer met opzet te falen

Breng jezelf in een situatie waarvan je weet dat je zal falen. Je zal ontdekken dat falen niet eens zo erg is, en het betekent vaak dat je jezelf op een positieve manier uitdaagt. Vaak voel je je beter wanneer je geprobeerd en gefaald hebt, dan wanneer je nooit durfde proberen.

Mensen met een groeimindset doen dit soort dingen elke dag: ze nemen elke dag kleine stapjes, en zijn bereid om zichzelf in situaties te brengen waarin ze worden uitgedaagd en kunnen falen.

Perfectionisme is vaak het tegenovergestelde van groei en geluk. Het remt ons af, zet ons vast en houdt ons ontevreden. Om echt gelukkig te zijn, moeten we eerst leren om onze onrealistisch hoge verwachten over het leven los te laten.

Ontdek hier nog meer over hoe perfectionisme je net minder perfect maakt dan je bent.