Kalm blijven in een crisissituatie is geen karaktereigenschap. Het is een vaardigheid die je op enkele minuten kan leren.Sommige mensen lijken altijd kalm te blijven in situaties waarbij anderen hun hoofd verliezen. En vroeger dacht men altijd dat sommige mensen die bijzondere karaktertrek hadden die de rest van ons moest missen. Maar neurowetenschappers hebben recentelijk onthuld dat kalm blijven onder druk geen aangeboren trek is, maar een vaardigheid die iedereen kan leren.

Kalm blijven: zo doe je dat

Dit is hoe je dat doet:

1. Begrijp de biochemie

Het tegenovergestelde van kalm blijven is de “vecht-of-vlucht“-toestand, een fysiologische reactie die optreedt als reactie op een vermeende aanval of bedreiging.

Die reactie begint wanneer de amygdalae, deeltjes in jouw hersenen, een situatie als een bedreiging interpreteren. Dat zorgt ervoor dat jouw hersenen hormonen afscheiden die jouw zenuwstelsel vertellen dat het jouw lichaam moet voorbereiden om drastische maatregelen te nemen. Je adem wordt korter, je lichaam stuurt extra bloed naar jouw spieren, jouw perifere zicht verdwijnt, enzovoort.

Dat is handig wanneer je snel moet wegrennen van een sabeltandtijger, maar niet wanneer je een conflict hebt met een buurman of onder druk een project moet afwerken.
In deze toestand is de kans zeer groot dat je ofwel bevroren blijft in angst of dat je, gedreven om de druk te verlichten, iets stoms zegt of doet.

2. Benoem de emoties

Om tot rust te komen en kalm te blijven, dien je dit patroon te onderbreken.

Zoals gezegd begint de vecht-of-vluchtreactie in de amygdalae, dat is waar je hersenen herinneringen verwerken, emoties interpreteren, en beslissingen ‘vanuit de buik’ nemen.

We weten nu dat je de “vecht- of vluchtsignalen” van je amygdalae kunt verminderen als je de emoties (h)erkent die je op dat moment ervaart. Jon Pratlett, een pionier in het gebruik van neurowetenschap in leiderschapstraining, zegt: “Het reflecteren op je gevoelens en het labelen ervan kan helpen om de amygdalae te kalmeren, waardoor je uit de vecht-/vluchtmodus kunt stappen en energie kunt vrijmaken waardoor je helderder kunt denken over het probleem in plaats van je zorgen te maken“.

Geef dus letterlijk een naam aan je emoties, zoals angst, tegenzin, bezorgdheid,…

3. Vertraag je ademhaling

Nu je het ‘hersengedeelte’ van het ‘paniekpatroon’ hebt onderbroken, onderbreek je het ‘lichaamsgedeelte’ door bewust langzaam en diep te ademen. Tel van 1 tot 10 als je inademt, en tel dan van 1 tot 10 als je uitademt.

Deze diepe ademhalingen brengen meer zuurstof in je longen en vandaar in je bloedbaan, wat precies het tegenovergestelde effect is van de vecht-of-vluchtreactie. Je vertelt je lichaam en hersenen dat het niet langer nodig is om de intensiteit van je vecht-of-vluchtreactie te verhogen.

Volgens Esther Sternberg, een arts en onderzoeker van het National Institute of Mental Health, ontkent een langzame, diepe ademhaling de vecht-of-vluchtreactie door “het stimuleren van de tegengestelde parasympathische reactie – die ons tot rust brengt“.

4. Geef een andere naam aan je emoties

Op dit punt heb je het patroon op twee niveaus onderbroken. In deze stap elimineer je de emotionele impuls die de vecht-of-vluchtreactie creëerde.

In stap 2 heb je jouw emoties benoemd; nu ga je ze een eerder positieve dan negatieve benaming geven. Bijvoorbeeld:

Angst => Anticipatie
Frustratie => Verlangen
Zorgen => Bekommernis
Tegenzin => Voorzichtigheid
Gealarmeerd => Nieuwsgierig

Wanneer je je emoties opnieuw labelt, gebruik je controleerbare delen van je hersenen om je amygdalae ervan te overtuigen dat dit geen vecht-of-vluchtsituatie is, maar een “blijf bewust en waakzaam” situatie, of zelfs een “zit achterover en geniet” situatie.

Terwijl je langzaam en diep blijft ademen en je de herbenoemde emoties in je gedachten houdt, merk je de snelheid op waarmee je hart klopt. Je zal merken dat het geleidelijk terugkeert naar een normaal tempo. Je hebt nu weer rust gevonden.

Hoewel deze techniek een beetje oefening vergt, is het zeker de moeite waard, want deze vaardigheid zal je veel effectiever maken en tegelijk jouw vermogen vergroten om te genieten van de natuurlijke eb en vloed van druk in je leven.

Ontdek hier verder hoe ook jij mindful kan leven: Mindful leven: zo kan jij het ook