Het recept van het succes van de Vlaamse Filmpjes: op een beperkt aantal bladzijden beginnende lezers in contact brengen met boeiende verhalen van zowel gevestigde als debuterende auteurs.

Vlaamse Filmpjes: van lezen naar schrijven – Kolet Janssen

Een van die bekende auteurs die letterlijk opgroeide met de Vlaamse Filmpjes is jeugdauteur Kolet Janssen. "Als kind had ik tot mijn groot verdriet geen abonnement op de Vlaamse Filmpjes. Ik mocht om de twee weken drie boeken ontlenen in ‘de boekerij’ naast de kerk en dat volstond, vonden mijn ouders. Daar las ik eerst alle meisjesreeksen (De olijke tweeling!) en daarna ook de jongensboeken (Winnetou).

Een paar van mijn vriendinnetjes uit de klas kregen wel elke week een Vlaams Filmpje. Ik keek er met jaloezie naar. Het paste precies in de zak van de schort die we toen nog droegen op school. Ze smokkelden die boekjes overal mee naartoe om er dan stiekem in te lezen. Ik mocht ze wel eens lenen, als ze uitgelezen waren.

De titels spraken altijd tot de verbeelding. ‘De geest van Sakuwee’, ‘Pinkerton slaapt nooit’, ‘Operatie Roodstok’, ‘Het geheim van de zuidpool’, ‘Storm over Japan’ of ‘Diefstal in het museum’. De verhalen betoverden me. Ze waren spannend, soms tot bloedstollens toe. Of ze gaven een inkijk in een stuk geschiedenis of een andere cultuur alsof ik er zelf met een teletijdmachine bij was geweest. Of ze lieten me meeleven met hartverscheurende situaties waarbij ik soms dikke tranen huilde. Elke week een nieuwe wereld.

Die verhalen gaven me tegelijk ook een heel wereldbeeld mee. Een wereld waarin lang niet alles koek en ei was. Er dook meestal wel een snoodaard op, maar die werd – weliswaar met veel moeite en na talloze hindernissen – altijd weer vakkundig overwonnen op de laatste pagina’s. Hoe onrechtvaardig en onvoorspelbaar het leven soms ook was in de verhalen, toch was het nooit hopeloos. De wereld kon hard zijn, maar je kwam een heel eind met eerlijkheid, moed en vindingrijkheid. Dat was de wereld volgens de Vlaamse Filmpjes. En het gekke is dat ik dat diep vanbinnen nog altijd geloof.

Jaren later begon ik zelf verhalen te schrijven en te publiceren. Na twee boeken voor kinderen nam ik deel aan de beroemde John Flanders-wedstrijd. Een wedstrijd voor anonieme manuscripten voor een Vlaams Filmpje, genoemd naar een van de meest illustere auteurs van de reeks: John Flanders. Dat was het pseudoniem van Raymond De Kremer, die een heleboel Vlaamse filmpjes schreef: detectives, bloedstollende avonturen en spookverhalen. Elk jaar werd het beste verhaal van de wedstrijd gepubliceerd als Vlaams Filmpje. Ik voelde me blij en vereerd toen ik in 1990 de prijs won. Eindelijk kon ik mijn eigen verhaal, ‘Het lege hoofd’, als een echt Vlaams Filmpje in mijn zak steken.

Ik schreef nog enkele andere Vlaamse Filmpjes. Het formaat – niet te lang, maar toch lang genoeg – was uitstekend geschikt voor ideeën die te complex waren voor een kortverhaal, maar te mager voor een jeugdroman. Hoe zou het zijn als iemand verdwaald raakte op de kerstmarkt? Als de invaljuf plots een echte heks blijkt te zijn? Als je in een vliegtuig zit dat dreigt neer te storten? Het werden stuk voor stuk Vlaamse Filmpjes. Zoals voor veel schrijvers waren de Vlaamse Filmpjes ook voor mij de ideale proeftuin om mijn talent te oefenen.

Een tijd lang was ik jurylid en later lid van het selectiecomité van de John Flanders manuscriptenwedstrijd, die inmiddels de Averbode Verhalenprijs heet. Nog steeds sturen tientallen beginnende of meer ervaren auteurs hun schrijfsels in. Dat zorgt bij de juryleden voor wekenlang leesplezier en ook wel eens leesmoeheid. Want er zitten natuurlijk ook veel bedroevend slechte verhalen bij, die geen enkele kans maken op de eretitel van Vlaams Filmpje. De beste verhalen worden geselecteerd en overhandigd aan een jury van kinderen van het vijfde of zesde leerjaar. Zij bepalen wie de prijs wint en ze doen dat uiterst gewetensvol en vaak met zeer goede argumenten.

Als ik vertel over wat ik doe voor de Vlaamse Filmpjes, reageren vrienden en kennissen van uiteenlopende generaties vaak heel verwonderd: ‘Bestaat dat nog? Ik ken dat nog uit mijn kinderjaren!’

Ja, ze bestaan nog, al zien ze er met hun glanzende kaft en sprekende illustraties een stuk moderner uit. Ook de onderwerpen zijn eigentijdser: achtervolgingen gebeuren al eens met een drone en de kinderen op avontuur gebruiken volop mobieltjes om te communiceren. Maar het geheim van de reeks is nog steeds even sterk: een boeiend verhaal, met personages die je vrienden kunnen zijn, in een avontuur dat je helemaal in zijn greep heeft. En zoals in elk goed verhaal leer je altijd iets bij.

Weinig aardse dingen hebben het eeuwig leven. Maar de Vlaamse Filmpjes komen met hun meer dan 90-jarige bestaan toch al een heel eind in de buurt. Speciaal voor deze gelegenheid werd er een best off samengesteld. Lang leve de Vlaamse Filmpjes!"

www.koletjanssen.be

Hier lees je hoe je de verzamelbox kan bestellen.