De vraag dringt zich op wat we een vervalsing mogen noemen. Sommige antieke objecten zijn in dezelfde tijd (of kort na) het geïmiteerde object gemaakt en kunnen we misschien veeleer als ‘geïnspireerd door’ beschouwen. Het is pas wanneer een antiek object moedwillig wordt nagemaakt met het oog op winstbejag dat we echt van een vervalsing kunnen spreken.

Sommige antieke voorwerpen die we een ‘vervalsing’ zouden kunnen noemen, hebben op zich intussen ook een hoge intrinsieke waarde.

Zo gebeurt het dat de maker van het object, of de persoon die het na hem in eigendom kreeg, niet voor de verleiding kon weerstaan om er het keurmerk van een ander, nog mooier en duurder antiek juweel op aan te brengen.

Vervalsing wordt antiek

Een andere merkwaardige les is dat de geschiedenis het verschil tussen een authentiek stuk en een ordinaire vervalsing soms ook uitvlakt.

Zo werden einde 18^de eeuw massaal zilveren snuifdozen in de Nederlanden nagemaakt volgens de toen heersende stijl van de verfijnde Franse aristocraten. Deze snuifdozen werden in groten getale naar Frankrijk geïmporteerd, en het viel de kopers niet op dat de stempels vervalst waren. Het bedrog zou pas veel later uitkomen, en op dat moment was de markt al massaal met ‘valse’ snuifdozen bewerkt.

Sommige vervalsingen zijn gegeerd

Intussen zijn deze vervalsingen echter ook al antiek geworden, en halen ze soms zelfs hogere prijzen dan het origineel omdat het gebruikte zilver van een hogere kwaliteit bleek te zijn dan het origineel, dat uiteindelijk zelfs giftig was. Ook wilden sommigen liever de vervalsing dan het origineel om er mee te koketteren.

Goed uit je doppen kijken

Hoe dan ook komt het er steeds op aan goed uit je doppen te kijken. Algemene stelregel is dat een aangebrachte stempel doorgaans een discreet plaatsje krijgt om het juweel niet te ontsieren. Een stempel die echt manifest in het oog springt, is op zijn minst verdacht te noemen.

Van zodra er grote prijzen voor sieraden en juwelen werden betaald, dreigde al het gevaar van vervalsing. Materialen als glas, strass, doubletten en allerlei synthetische gesteenten gaven de vervalser de nodige werktuigen om zijn gang te gaan en goedkope vervalsingen op de markt te brengen.

Imitaties als ode

Nog een woordje over imitaties. Die zijn vaak niet bedoeld om bedrog mee te plegen, maar kunnen eerder geïnterpreteerd worden als een ode aan de grootmeester die het origineel gemaakt heeft.

Als een imitatie vakkundig en met de nodige eerbied voor het origineel werd uitgevoerd, heeft ze op haar beurt een bepaalde waarde die in de loop der jaren alleen maar kan toenemen. En kan ze na verloop van tijd ook de waarde van een origineel krijgen.