Een schenking is een akte waarbij een schenker zich dadelijk en onherroepelijk van de geschonken zaak ontdoet, ten voordele van de begiftigde, die ze aanneemt.
Verschillende elementen zijn van belang bij een schenking:
- Een schenking is een akte. Dat betekent dat schenkingen in principe via een notariële akte gebeuren. Dat is niet steeds het geval. Er zijn alternatieve schenkingstechnieken.
- Vervolgens is een schenking - behalve tussen de echtgenoten - onherroepelijk. Je kan niet terugkomen op de schenking. “Gegeven is gegeven”.
- Een schenking veronderstelt een verarming. Je kan als schenker de eigendom van een geschonken goed in principe niet behouden.
- De schenker moet de bedoeling hebben om de begiftigde te bevoordelen. Je mag bijvoorbeeld niet schenken omdat je nog een schuld had bij de begiftigde.
- Een schenking is een overeenkomst tussen twee personen: de schenker schenkt een goed én de begunstigde moet die schenking aanvaarden.
Waarom naar de notaris gaan voor een schenking?
Schenkingen zijn geen alledaagse handelingen, zoveel is zeker. De wetgever wou dat de kandidaat-schenker bij die belangrijke beslissing wordt bijgestaan door een onpartijdig raadsman in de figuur van de notaris. Schenken heeft immers verregaande gevolgen voor je vermogen. Bovendien heeft het ook een impact op je erfrecht en huwelijksvermogensrecht. Daarom is de notaris, specialist in die materies, de meest geschikte persoon om je hier met raad en daad bij te staan.
Een schenking doen zonder notariële akte is niet zonder risico. Wie goederen wegschenkt zonder notariële akte doet in feite een nietige schenking. Gelukkig loopt het niet altijd zo een vaart. Een aantal zogenaamde "alternatieve" schenkingstechnieken, die geen notariële tussenkomst vereisen, worden in ons recht toegelaten.
Fiscale gevolgen van een schenking
Schenken doe je doordacht. Een schenking heeft gevolgen voor je vermogen, maar misschien ook voor je inkomsten en je toekomstige belastingen. Daarom moet je schenken volgens de regels van de kunst.
Wat kost erven?
Wie van je erft, is één zaak, hoeveel je erfgenamen zullen betalen aan belastingen bij het erven van je nalatenschap een andere. Die vraag wordt niet federaal geregeld; de gewesten kunnen hun eigen fiscale tarieven hanteren. Die tarieven zijn gekoppeld aan belastingschijven die de gewesten eveneens vrij kunnen bepalen. Resultaat hiervan is dat erven in het ene gewest wat duurder kan zijn dan het andere...
Schenken met voorwaarden en lasten
Je kan perfect “zuiver” schenken, maar in de praktijk gebeuren veel schenkingen onder bepaalde voorwaarden of lasten. Dat kan om allerlei redenen.. Zo zijn sommige schenkers bang om 'zich uit te kleden voor het slapengaan'. Daarom willen ze een controle en vooral de inkomsten van de weggeschonken goederen behouden. Anderen willen de begiftigde beschermen tegen zichzelf (bv. verspilzucht).
Bepaalde voorwaarden koppelen aan een schenking is mogelijk, maar het moet binnen de grenzen blijven.
Bij het uitwerken van schenkingsvoorwaarden kan de notaris veel opties voorstellen. Schenkingen kunnen perfect op maat gemaakt worden.
Heeft een schenking invloed op het erfrecht?
Schenken en erven zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Wanneer iemand beslist om een deel van zijn vermogen bij leven te schenken, betekent dat dat die persoon “beschikt” over een deel van zijn vermogen. Dat geldt ook wanneer iemand beslist om een testament op te stellen. Een schenking heeft dus een rechtstreekse invloed op het vermogen van een persoon.
Niet onbeperkt schenken
Dat is dan ook meteen de reden waarom je niet vrij en onbeperkt mag schenken. De wetgever heeft bepaalde erfgenamen, zoals de kinderen, willen beschermen door ze een “reserve” toe te kennen. De reserve is een minimaal erfdeel waar de kinderen en de huwelijkspartner hoe dan ook recht op hebben. Iemand die wil schenken, zal met die regel rekening moeten houden
Fiscale woonplaats
Heeft u geërfd van een erflater die zijn woonst in België had, dan zal u successierechten moeten betalen. In Vlaanderen spreekt men van de “erfbelasting”. Op basis van een aangifte van nalatenschap zal de ontvanger de verschuldigde rechten berekenen en het aandeel van elke erfgenaam of legataris (dit is de persoon die iets verwerft door een testament) bepalen.
Om het juiste tarief te kennen, moet worden nagegaan in welk gewest de erflater in de laatste 5 jaar het langst zijn woonplaats had. De toepasselijke regels verschillen immers voor het Vlaamse Gewest, het Waalse Gewest en het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest.
Wat bedoelen we met “woonplaats”?
Met woonplaats bedoelen we de effectieve, voortdurende en feitelijke woonplaats van de overledene. Het is de plaats waar de erflater zijn familie, zijn thuis en het centrum van zijn private werkzaamheid en gevoelsleven had. Meestal valt die feitelijke woonplaats samen met de wettelijke, ‘officiële’ woonplaats. Dat is waar de erflater ingeschreven was in het bevolkingsregister.
En de niet-rijksinwoners ?
De niet-rijksinwoner heeft op het ogenblik van zijn overlijden zijn domicilie of zetel van zijn vermogen in het buitenland. Zijn nalatenschap ondergaat een bijzonder soort successierecht, het ‘recht van overgang bij overlijden’. Die erfenis is enkel onderworpen aan een belasting op het bruto Belgisch onroerend vermogen.
De schulden die nog op het vermogen drukken, zelfs hypothecair gewaarborgde schulden, mag de niet-rijksinwoner slechts in aftrek brengen onder bepaalde voorwaarden.
De schenking via een notariële schenkingsakte: veilig en juridisch zekerder
Heel vaak gaat een schenking gepaard met voorwaarden en modaliteiten. Meestal gaat het dan om garanties voor de schenker. Bijvoorbeeld dat die in ruil voor de schenking van het kapitaal een bepaalde rente uitbetaald krijgt door de begiftigde, de persoon die de schenking kreeg. Of een verbod voor de begiftigde om aandelen die hij geschonken kreeg te vervreemden zolang de schenker leeft. Denk ook aan een schenking onder voorbehoud van vruchtgebruik, waarbij de schenker nog kan genieten van het geschonken goed of de vruchten ervan (bv. de rente op de rekening).
Alle schenkingen die onderworpen zijn aan een bepaalde voorwaarde of modaliteiten (zoals een schenking 'onder voorbehoud van vruchtgebruik') moeten verplicht via een notariële akte gebeuren, zowel voor de schenking van een onroerend goed (bv. een woning) als van een roerend goed (bv. geld).
De schenkingstarieven
Het belastingtarief is afhankelijk van de fiscale woonplaats van de schenker. De fiscale woonplaats van de schenker wordt beoordeeld in een tijdskader van vijf jaar voorafgaand aan de schenking. Was de schenker in de vijf jaar voorafgaand aan de schenking woonachtig in meerdere gewesten, dan zal het gewest waar de schenker het langst gewoond heeft de doorslag geven bij het bepalen van de schenkbelasting. Is de schenker geen inwoner van België dan gelden andere regels.
De plaats waar het notariskantoor zich bevindt, speelt geen rol. De woonplaats van de begiftigde is evenmin van belang. Ook de ligging van het geschonken roerend of onroerend goed is irrelevant.
1 reactie
met dank eddy