Digitaal betalen zit al jaren in de lift en de huidige pandemie heeft dit verder versterkt. Steeds meer mensen laten de bankbiljetten en muntstukken voor wat ze zijn en halen de bankkaart of de smartphone boven. Dat blijkt uit recent onderzoek van partners Bancontact Payconiq Company, Febelfin, Mastercard, Visa, en Worldline in samenwerking met de VUB: na het verstrijken van één coronajaar, betaalt slechts 13% van alle Belgen nog liefst cash en betaalde 70% al minstens één keer contactloos.

De Vrije Universiteit Brussel voerde onderzoek naar de trends in betaalverkeer en goot de resultaten in de Digital Payment Barometer. Tijdens de maanden maart van dit jaar en vorig jaar werd telkens een representatieve staal van respectievelijk 1.176 en 1.181 Belgen online en telefonisch ondervraagd over hun betaalgewoonten en -voorkeuren. De resultaten laten toe de invloed vast te stellen van de coronacrisis op het betaalgedrag van de Belgen en de evolutie van digitaal betalen in kaart te brengen.

Een eerste belangrijke conclusie van het onderzoek is de definitieve doorbraak van contactloos betalen met de kaart – en dit in alle leeftijdscategorieën. Daar waar in 2019 nog 1 op 3 minstens eenmaal contactloos betaalde, was dit in 2020 gestegen tot bijna de helft (47%) en na 1 jaar coronacrisis hadden 7 op de 10 Belgen kennisgemaakt met contactloos betalen met de kaart. Een opvallende stijging van liefst 50% sinds het begin van de pandemie. De coronacrisis was duidelijk een trigger om contactloos betalen uit te proberen.

Verrassend is dat de grootste sprongen zich voordoen bij de hogere leeftijdscategorieën. Uitschieter is de groep 65- tot 74-jarigen. Van hen heeft 76% als minstens één keer contactloos betaald, tegenover slechts 36% vorig jaar. En van alle mensen die minstens één keer contactloos betaald hebben, geven de hogere leeftijdscategorieën zowaar aan er meer mee vertrouwd te zijn dan de groep jongeren (16-24 jaar). In tegenstelling tot wat de meesten vermoeden, is contactloos betalen dus niet typerend voor de jongere generaties.

Ook betalen met de smartphone in een fysieke winkel zit in een positieve flow, zij het iets minder uitgesproken. Meer Belgen hebben minstens een keer mobiel betaald in een fysieke winkel dan vóór de coronacrisis: 35% in 2021 ten opzichte van 30% vorig jaar, voor aanvang van de crisis. Het verband met leeftijd is omgekeerd aan wat we vaststelden bij contactloos met de kaart betalen. Mobiel betalen in fysieke winkels is dus in de eerste plaats populair bij de lagere leeftijdscategorieën; de 55-plussers zijn er minder vertrouwd mee.

De meest in het oog springende toename situeert zich bij de 16- tot 24-jarigen: bij een vierde van hen is mobiel betalen het afgelopen jaar het favoriete betaalmiddel geworden. Daarvoor was dat slechts 9%. Het gemiddelde van alle leeftijdsgroepen was 8% en steeg een coronajaar later naar 14%.

Voorlopig zegt, over alle leeftijden heen, slechts 4 op de 10 Belgen goed vertrouwd te zijn met betalen via de smartphone in een fysieke winkel. Bij contactloos betalen met de kaart is dat 7 op de 10. Wel is het zo dat een derde van de niet-mobiele betalers het overweegt in de toekomst. Vroeger bedroeg dat aantal slechts een vierde.

Voor steeds minder mensen is cash het favoriete betaalmiddel. Ook dat blijkt uit de cijfers en ligt volledig in lijn van de verwachtingen. De daling van de populariteit van cash zet zich door bij alle leeftijden (van 16% naar 13%), maar is het opmerkelijkst bij de jongste én de oudste deelnemers aan het onderzoek. Opvallend: de leeftijdscategorie die het minst (9%) van cash houdt, is de groep 65- tot 74-jarigen.

Ook in onze portefeuille is de trend letterlijk merkbaar: 6% van de Belgen heeft nooit cash op zak en 42% kan maximaal 20 euro cash op tafel leggen. Gemiddeld had de Belg in 2021 55,60 EUR cash in zijn portefeuille steken, tegenover 61,20 EUR vóór de coronacrisis. Weinig verrassend is het aantal cash betalingen sterk afgenomen: een indrukwekkende daling van maar liefst 39% op een jaar tijd.

Globaal genomen kunnen we vaststellen dat sinds het aanbreken van de crisis de Belgen die graag met de betaalkaart betalen dat liever contactloos doen. In de jongste en de oudste categorie, waar er relatief gezien nog behoorlijke animo bestaat voor cash betalingen, vindt ook een verschuiving plaats van cash naar kaartbetalingen via de terminal. Betalen met de smartphone doet het dan weer vooral goed bij jongeren.

De contactloze kaart is nu het favoriete betaalmiddel van 36% van de Belgen (tegenover 16% vorig jaar); 37% stopt toch nog liever de kaart in de terminal (tegenover 60% in 2020). Slechts 13% zweert nog steeds bij cash.