Breng verschillende generaties samen
Niets zo fijn als verschillende generaties die samengebracht worden. We kunnen zoveel van elkaar leren, en dat doen we vaak automatisch. Peuters en kleuters, kinderen uit de lage en de middelbare school, adolescenten en studenten, jong volwassenen, ouders en grootouders: we staan allemaal op een andere manier in het leven maar er is zoveel dat we kunnen delen.
De boodschap mag duidelijk zijn: op elk moment uit je leven ben je ermee gebaat om ook met mensen uit andere leeftijdsgroepen in contact te komen. (Oudere) volwassenen kunnen niet alleen hun kennis doorgeven aan kinderen, maar zullen allicht een deel van het enthousiasme van de jeugd overnemen en zo het leven (weer) positiever bekijken.
Elkaar ontmoeten is goed voor ons
De lente hangt in de lucht en we willen met zijn allen weer naar buiten. De voorbije twee jaar hebben we heel wat moeten missen en het voelt voor sommigen wellicht nog wat onwennig aan om terug naar op stap te kunnen. Niets moet, alles (of toch veel) mag, is weer het devies. Zonder te moeten tellen met hoeveel je aan tafel zit.
Sociaal contact is trouwens niet zomaar vrijblijvend. Het is wetenschappelijk bewezen dat het ons mentaal en algemeen welzijn stimuleert. De mens is een sociaal dier, en we hebben nood aan contact met een diversiteit van personen uit niet alleen onze eigen bevolkingsgroep maar ook met anderen. Wie enkel mensen van zijn eigen leeftijd ziet, dreigt te verstarren in vastgeroeste ideeën en staat niet open voor wat er werkelijk in de wereld leeft.
Ons brein moet blijvend gestimuleerd worden
Ook ons brein heeft nood aan sociaal contact. Het onderzoek naar het menselijk geheugen komt pas recent op kruissnelheid, en nu al zijn de bevindingen opmerkelijk en verrassend te noemen. Bijna 70 jaar geleden verklaarde een wetenschapper dat ons brein naarmate we ouder worden afnam qua geheugen, behendigheid en functionaliteit en dat daar niets aan te doen is. Zonder veel uitdaging werd deze theorie overal decennialang geaccepteerd en als feit beschouwd. Intussen hebben recentere onderzoeken aangetoond dat het brein op elke leeftijd actief en effectief kan blijven functioneren als we de behoeften aan voeding, uitdaging, het verminderen van stress, lichaamsbeweging en meer erkennen.
Gebruik het geheugen of verlies het, is het devies en dit schept onvoorziene hoopvolle mogelijkheden voor wie merkt dat zijn (groot)vader en/of (groot)moeder, of een andere oudere volwassenen in je omgeving, af en toe de bal begint mis te slaan.
Niet vergeten te dromen
Veel volwassenen zijn overtuigd van de oude en intussen achterhaalde veronderstelling dat de hersenen, de geest en het geheugen van een persoon op leeftijd een procesvan aftakeling is en dat ze zich daar nu eenmaal moeten bij neerleggen. Daarom richten ze hun dagelijks leven op weinig actieve bezigheden zoals eindeloos televisiekijken, ongezond eten en beginnen ze over alles en nog wat te klagen. Ze vergeten te dromen en plannen te maken voor de toekomst.
Maar recent wetenschappelijk onderzoek toont aan dat er nog wel degelijk hoop is wanneer de schade aan het geheugen binnen de perken blijft. Deze eenvoudige tips kunnen je helpen om de geheugenfunctie wakker te houden zodat ze nog volop van het leven kunnen genieten.
Verbeter het geheugen en de cognitieve functie met spelen
Stel spelen voor aan je (groot)ouders -- spelen die vragen om na te denken en te evalueren voordat je actie onderneemt. Kaarten spelen met anderen kan de hersenfunctie stimuleren en tegelijkertijd zorgen voor gezellige momenten met familieleden en vrienden. Puzzels, waaronder kruiswoordpuzzels, afbeeldingspuzzels en woordpuzzels zijn geweldige stimulansen voor de hersenen. Betrek er de kleinkinderen en andere jongeren bij: vraag ze om elke dag, of elke week, met oma of oma aan een puzzel of spel te werken en deze te voltooien. Als dit is bereikt, feliciteer dan zowel grootouder als kleinkind met het feit dat ze een geweldig team zijn. Nogmaals, sociale interactie vergroot het voordeel van het doen van leuke puzzels.
Samen spelletjes spelen is voor diegenen onder ons die niet niet meer zo jong zijn pure nostalgie. Kaartspelen, domino, scrabble, Mens Erger Je niet: het roept ongetwijfeld mooie herinneringen op. Maar ook de jeugd van nu pikt ze snel op en raakt er meteen aan verslingerd. Probeer het maar eens uit... Echt iets leuk om samen te doen!
Stop met je (groot)ouders te betuttelen
Komen je (groot)ouders langzaam op leeftijd, dan verandert je onderlinge rol. Waar zij vroeger toen je kind was voor jou zorgen, is nu steeds meer het omgekeerde het geval. Hierbij dreigt het gevaar dat je je hen begint te betuttelen, net zoals je een klein kind berispt wanneer het iets verkeerd doet. Maar denk eraan dat dit voor je ouder emotioneel en mentaal moeilijk valt. Zeker wanneer zijn/haar geheugen hem/haar af en toe in de steek laat.
Begin een dagboek
Stel je (groot)ouder voor dat hij of zij een dagelijks dagboek begint en een speciale pen koopt om te hier in te schrijven. Of beter nog, dit als cadeau bij een volgende verjaardag of feestelijke gelegenheid. Beklemtoon dat hij of zij in de loop der jaren veel heeft bereikt dat moet worden gedeeld en vastgelegd. Door interesse in hun verleden te vertonen, stimuleer je hun gevoel voor eigenwaarde.
Projecten voor de toekomst
Stel ook voor dat het dagboek 'dingen of projecten die ik wil doen' bevat, om zo veel positieve gebeurtenissen en projecten voor de toekomst te definiëren. Wanneer je (groot)ouders over morgen beginnen te vertellen, zouden veel stress en depressies moeten verdwijnen.
Zet hen aan tot meer lichaamsbeweging
Lichaamsbeweging en beweging in het algemeen zijn van vitaal belang voor het functioneren van het volwassen brein, en dit op elke leeftijd.
Dagelijks wandelen is een absolute aanrader.. Als je (groot)ouder momenteel moeite heeft met lopen, misschien 30 minuten per dag, dan kunnen oefeningen thuis, zo eenvoudig als 12 tot 20 seconden op één been staan en naar het andere been gaan, geschikt en effectief zijn. De oefening levert aërobe voordelen op voor de hersenen, de longen, het hart en de algemene fysieke conditie.
Maak er een gewoonte van om regelmatig met te gaan wandelen. Grootouders, kinderen en kleinkinderen samen, en waarom ook niet vrienden en andere mensen uit de omgeving... Door (groot)ouders met verschillende generaties in contact te brengen houden ze voeling met de realiteit van vandaag.
Geen excuses
Is je (grootvader en/of (groot)moeder fysiek minder mobiel, dan kan je dit met een rollator of een rolstoel doen. Zelfs een kleine wandeling een blokje om is voldoende om het geheugen te stimuleren. Zo kunnen zich onderweg bezighouden met bijvoorbeeld de groei van de bloemen en planten in de (voor)tuin van de buren en tijdens de wandeling een praatje slaan met mensen uit de buurt of toevallige passanten. Gespreksonderwerpen genoeg, al was het maar de overvloed aan stormen van de laatste tijd of het feit dat corona nu hopelijk eindelijk onder controle is.
Ga regelmatig het huis uit
Ga minstens één keer per week ergens heen met je ouder. Het maakt niet uit waarheen: een restaurant of bistro bezoekt: een maaltijd, een kermis, een tentoonstelling, een markt of een speciaal evenement in je regio, of zelfs iets simpels als een lunch in het seniorencentrum.
Dit blijft de wereld voor je geliefde openhouden, terwijl hij of zij er nog steeds deel van uitmaakt. Het zijn eenvoudige, maar essentiële prikkels voor het brein, en het houdt ze letterlijk jong.
Deze coronaperiode is een enge tijd voor velen onder onder geweest en zeker voor oudere volwassenen. Toen ze nog werkten of actief waren in de gemeenschap, voelden ze zich gerespecteerd en belangrijk. Op oudere leeftijd gaat dat gevoel van acceptatie of identificatie vaak verloren. Probeer ze eventueel te betrekken bij vrijwilligerswerk, waar ze dat gevoel van voldoening kunnen herwinnen. Prijs je ouder bovendien voor zelfs kleine prestaties en erken elk succes, hoe miniem ook.
Focus op voeding
Goede voeding is van vitaal belang, met name een dieet dat sterk is in antioxidanten. Verse groenten en fruit zijn van vitaal belang om te zorgen voor een goed functioneren van het brein.
Interessant is dat het meeste onderzoek koffie en het cafeïne-ingrediënt onderschrijft als een voordeel voor een betere hersenfunctie. En cafeïnehoudende thee kan een vergelijkbaar voordeel bieden.
Nodig bezoekers uit
Eenzaamheid is een echte valkuil voor heel wat mensen, vooral als ze de laatste tijd - mede door corona -geïsoleerd geraakt zijn. Nodig vrienden uit voor een bezoek bij je grootouders, of dit nu eenmalig of wekelijks is.
Adviseer bezoekers om de problemen van het ouder worden niet te bespreken, maar een beroep te doen op je (groot)vader en/of (groot)moeder om te vertellen. Dit zowel over het verleden en actuele gebeurtenissen als niet te vergeten ook over de toekomst.
Houd ze aan het lachen
Er valt iets te zeggen voor het oude gezegde 'Lachen is het beste medicijn'. Het is bewezen dat lachen gezondheidsvoordelen heeft. Voldoende lachen neemt je zorgen weg en helpt je om problemen te relativeren.
Lachen is bovendien letterlijk gezond. Je gezicht gebruikt ongeveer 20 spieren als je lacht. Als je lacht spannen de spieren in je buik en middenrif ook aan. In de overige spieren in je lichaam is de spanning juist laag, vandaar het ontspannen gevoel.
Kijk samen naar films die ze kennen…
Als je grootouder vaak alleen is, kunnen films en boeken voor amusement zorgen. Begin met het bekijken van de betere oudere films die ze kennen. Deze films kunnen voor hen belangrijke punten uit het verleden vertegenwoordigen. Het bekijken van de films geeft een boost, terwijl het ook helpt om depressie en de negatieve bijwerkingen ervan te bezweren.
… maar ook naar recente gezinsfilms
Uiteraard mag je niet enkel blijven hangen bij het verleden. Zo kan je samen met je (groot)vader en/of (groot)moeder die worstelt met het geheugen kijken naar meer recente gezinsfilms waarvan je weet dat ze hen zullen aanspreken. Dit kan je ook doen samen met de kleinkinderen. Wedden dat iedereen er zal van genieten? En waarom niet samen naar de bioscoop gaan?
Kortom, hoe meer je deelt, hoe meer je terugkrijgt...
Auteur: Stefaan Van Laere
2 reacties