Dolfijnen hebben een uitzonderlijk goed geheugen. Aan de hand van fluittonen kunnen dolfijnen oude bekenden de rest van hun leven herkennen. Dat ontdekten Amerikaanse biologen. Een dergelijk sociaal geheugen is uniek in het dierenrijk. Is het ijzersterk geheugen van dolfijnen zelfs verfijnder dan dat van de mens?

Dolfijnen reageren op oude bekenden.

Dolfijnen kunnen nog na twintig jaar het gefluit van hun oude bassinmaatjes herkennen. Een Amerikaanse onderzoeker liet tamme tuimelaars luisteren naar opnames van bekende en onbekende soortgenoten. Het bleek dat de dolfijnen alleen reageerden wanneer de opname van een oude bekende werd afgespeeld, zelfs als ze deze twintig jaar niet hadden gehoord. Aangezien tuimelaars in het wild niet ouder dan twintig jaar worden, herinneren ze zich soortgenoten dus een leven lang. Het onderzoek verscheen in de augustus-editie van het tijdschrift Proceedings of the Royal Society of London B.

Fluitopnames.

Zou een bepaalde fluittoon ook een beeld oproepen van een soortgenoot, zoals bij de namen van mensen het geval is? Bioloog Jason Bruck van de Universiteit van Chicago, die op het onderzoek promoveerde, liet 43 tuimelaars audio-opnames horen van de fluittonen van bekende en onbekende soortgenoten. De proefdolfijnen selecteerde hij bij zes dolfinaria die deel uitmaken van een dolfijnenfokkerij, waar nauwkeurig wordt bijgehouden waar en bij welke soortgenoten de dieren terechtkomen.

Fluiten van onbekenden genegeerd.

Bij fluittonen van onbekende dolfijnen vertoonden de proefdolfijnen geen noemenswaardige reactie. Wanneer echter het piepgeluid van een oude bekende voorbijkwam, zwommen de dieren op het geluid af en produceerden ze zelf fluittonen. Dit gedrag werd veel vaker waargenomen bij audiofragmenten van bekende dan bij die van onbekende dolfijnen, ook wanneer de tuimelaars al decennia niets van hun oude vrienden hadden gehoord.

Verfijnder dan bij de mens?

Ook olifanten hebben het vermogen soortgenoten lang te herkennen. Nog nooit is in het dierenrijk een dergelijk goed sociaal geheugen gevonden. Ook olifanten hebben het vermogen soortgenoten lang te herkennen, maar dit is alleen bewezen bij verwante olifanten. De herkenning bij dolfijnen zou volgens de onderzoeker zelfs verfijnder kunnen zijn dan die bij de mens. Het mensengezicht verandert namelijk flink wanneer we verouderen en ook onze stem blijft absoluut niet dezelfde, terwijl de fluit van dolfijnen gelijk blijft.

IJzersterk geheugen een bijproduct?

Waarom dolfijnen over zo'n ijzersterk geheugen beschikken is niet bekend. Een verklaring kan liggen in het groepsgedrag van de dieren.
Hoe komt het dat dolfijnen over zo'n ijzersterk geheugen beschikken? Dolfijnen verlaten soms de ene groep om zich bij een andere aan te sluiten, wat de noodzaak van een groot sociaal geheugen kan verklaren. Volgens Bruck kan het geheugen echter ook een nutteloos neveneffect zijn van evolutie. 'De cognitieve capaciteiten van dolfijnen zijn erg goed ontwikkeld. Het sociale geheugen zou daar een bijproduct van kunnen zijn', zegt hij in een persverklaring.

Fluittonen vergelijkbaar met mensennamen?

Een interessante vraag die uit het onderzoek voortvloeit is of de fluittoon bij dolfijnen vergelijkbaar is met namen van mensen. Zeker is volgens Bruck dat dolfijnen de fluittoon gebruiken als naam, maar of een bepaalde fluittoon ook een beeld oproept van een soortgenoot, zoals bij de namen van mensen het geval is, is nog niet duidelijk. Dat achterhalen is de volgende stap in het onderzoek van Bruck.