Nierproblemen komen veel voor bij een groot deel van de bevolking en ze kunnen de kwaliteit van ons leven (en dat niet alleen op latere leeftijd) aanzienlijk verminderen of zelfs fataal zijn. Hoewel de meeste patiënten met de symptomen en complicaties van een verminderde nierfunctie nog een kwalitatief leven kunnen leiden, is het belangrijk om de onderliggende oorzaak te bepalen en de juiste behandeling te ondergaan.

300.000 Vlamingen hebben last van nierproblemen

Nierziektes worden vastgesteld bij een toenemend aantal mensen in België en in de wereld, lezen we op de website gezondheid.be in een verhelderend artikel dat waarschuwt voor een tijdige diagnose. '300.000 Vlamingen hebben nierproblemen: hun nieren werken niet naar behoren, waardoor in het lichaam het bloed onvoldoende gezuiverd wordt en afvalstoffen niet meer afgevoerd worden. Als de helft van de nierfunctie wegvalt, spreekt men van nierfalen of nierinsufficiëntie. Die diagnose wordt soms te laat gesteld.'

Nierfalen

Elk jaar komen er in ons land zo’n 1.500 patiënten met de diagnose nierfalen bij. We spreken van nierfalen als je nieren voor minder dan 15% werken. Om in leven te blijven zijn dialyse of een niertransplantatie nodig (zie verder).

Tekenen en symptomen

Een aantal tekenen wijzen op problemen met de nierfunctie, met name:

Proteïnurie

Een verhoogd eiwitgehalte in de urine.

Hematurie

Bloed in de urine, meestal alleen gedetecteerd door een specifieke urinetest.

Verhoogde serumcreatinine in het bloed

Creatinine is een afvalproduct van de spontane dehydratie van creatine.

Elektrolytenonevenwichtigheden

Elektrolyten zijn ionen in het menselijk lichaam die een elektrische lading bevatten. Het zijn fundamentele elementen voor de normale werking van het organisme, en ze kunnen verloren gaan en vervangen worden.

Hypertensie

Hoge bloeddruk die moeilijk onder controle te krijgen is met medicatie

Wanneer deze symptomen bij oudere patiënten worden waargenomen, kunnen artsen een ontsteking van de nieren vermoeden - een aandoening die glomerulonefritis wordt genoemd, of schade aan de filtereenheid die leidt tot grote hoeveelheden eiwit in de urine, het zogenaamde nefrotisch syndroom.

Oudere patiënten met deze aandoeningen kunnen baat hebben bij de meer gespecialiseerde geriatrische zorg.

Diagnose en behandeling

Hoewel er gevestigde methoden zijn om nierziekten te diagnosticeren en te behandelen, brengt elk alternatief een bepaald risico met zich mee. Voor oudere patiënten kunnen die risico's groter zijn dan de voordelen van standaardzorg, of alternatieve behandelingen kunnen even effectief zijn met minder risico's.

Nierbiopsie

Een nierbiopsie is het meest betrouwbare hulpmiddel om de specifieke oorzaak van uw nierprobleem nauwkeurig te diagnosticeren. Het kan niet alleen de verschillende soorten glomerulonefritis en nefrotisch syndroom onderscheiden, maar ook de kans op herstel van de nierfunctie bepalen.

De beslissing om een ​​nierbiopsie te ondergaan is niet gemakkelijk, zeker niet voor een oudere patiënt. Zoals bij elke chirurgische ingreep zijn er risico's aan verbonden, en die risico's zijn groter bij patiënten met een slechte gezondheid, mensen met andere chronische aandoeningen zoals diabetes, hartaandoeningen of hypertensie, en mensen die meerdere medicijnen gebruiken.

Patiënten en hun families helpen een beslissing te nemen die voor hen het beste is, is een van de belangrijkste doelen van het medisch team dat zich met nierproblemen bezighoudt. Welke keuze je ook maakt, je medische begeleiders zijn er om samen te werken om je aandoening zo goed mogelijk te beheersen.

Standaardtherapie

Ben je een goede kandidaat voor standaardtherapie? Medicijnen die vaak worden gebruikt voor de behandeling van nieraandoeningen, waaronder immunosuppressieve medicijnen voor glomerulonefritis en nefrotisch syndroom, bloeddrukverlagende medicijnen en diuretica, hebben bijwerkingen en vormen een extra risico voor oudere patiënten.

Alternatieve behandelingen

Alternatieve behandelingsopties hebben mogelijk minder bijwerkingen, maar zijn mogelijk ook niet zo effectief. De specialisten in dit vakgebied, waaronder artsen, maatschappelijk werkers en voedingsdeskundigen, zijn bekwaam in zowel het adviseren van patiënten over behandelingsopties als het bieden van gepersonaliseerde medicatie en voedingsbeheer.

Dialyse of niertransplantatie

Hoe zit het met een niertransplantatie? Sommige van de patiënten hebben nierfalen waarvoor de standaardbehandelingen dialyse of niertransplantatie zijn. Patiënten die dialyse overwegen hebben nood aan de juiste voorbereiding van de overgang door een nefroloog (een specialist in interne geneeskunde die zich met nieraandoeningen bezighoudt) als ze voor die stap kiezen.

Nierdialyse heeft een groot effect op je leefcomfort. Het dagelijks leven van een patiënt staat grotendeels in het teken van dialyse. Dialyseren kost heel veel tijd, meestal 3 keer per week 4 uur, exclusief voorbereiding, eventuele reistijden en hersteltijd na dialyse.

Jaarlijks overlijdt gemiddeld zowat 15% van de dialysepatiënten. Van de nierpatiënten die beginnen met dialyse tussen hun 45e en 65e jaar, overlijdt de helft binnen vijf jaar.

De rol van de nefroloog

De nefroloog ondersteunt eveneens patiënten die ervoor kiezen om geen dialyse na te streven en zullen er alles aan doen om hen te helpen de complicaties die gepaard gaan met deze aandoening zo goed mogelijk te beheersen.

Hierbij kan gedacht worden aan het inschakelen van artsen en verpleegkundigen die gespecialiseerd zijn in palliatieve zorg en hospicezorg. Hoewel niertransplantaties nu vaker worden uitgevoerd bij oudere patiënten, is deze optie niet voor iedereen geschikt. De gezondheidstoestand van een persoon, naast elkaar bestaande medische aandoeningen en de verwachtingen voor functioneren en dagelijks leven zijn allemaal factoren om te overwegen en te bespreken.

Welke optie een patiënt ook kiest, de opdracht van de nefroloog bestaat erin om alle ondersteuning te bieden die nodig is, hetzij door geïndividualiseerde behandeling van de complicaties van nierfalen of de voorbereiding op de overgang naar dialyse, transplantatie of palliatieve zorg.