Overgewicht en obesitas bij volwassenen is de afgelopen 20 jaar alleen maar toegenomen. Maar liefst 49,3 procent van de Belgen heeft overgewicht (BMI hoger dan 25) en 15,9 procent is obees (BMI hoger dan 30). Dat dit potentiële risico's voor onze gezondheid voor onze gezondheid inhoudt mag duidelijk zijn.

Geniet met mate....

Nee, het is niet de bedoeling van dit artikel om je een schuldgevoel aan te praten. Voor overgewicht zijn er zeker ook oorzaken zoals een medische aandoening of erfelijke aanleg. Enkele kilo's meer zijn op zich ook niet echt een bezwaar en we moeten ook niet gaan overdrijven. Met ouder te worden komen er nu eenmaal sneller kilo's bij.

Maar de feiten zijn er: onze bevolking wordt gemiddeld flink zwaarder. Los van je genen en mogelijke medische problemen kan je toch heel wat overbodige kilo's vermijden door een verantwoorde levenswijze. Dat betekent letten op wat je eet zonder uiteraard te overdrijven, en natuurlijk voldoende te bewegen. Genieten kan en moét, met mate....

Let je erg goed op wat je eet en kom je toch te veel kilo's bij? Dat kan ontmoedigend zijn en wellicht ook op je mentale gezondheid inwerken. Maar blijf positief denken en volharden. Mocht je niet letten op je eetgedrag zou je nog veel zwaarder worden.

Ook onze kinderen worden steeds zwaarder

Uit de Belgische Gezondheidsenquête van 2018 blijkt dat 16% van de jongeren uit het Vlaamse Gewest overgewicht heeft. In de afgelopen 30 jaar is de prevalentie van obesitas bij kinderen meer dan verdubbeld onder kinderen van 2 tot 5 jaar, bijna verdrievoudigd onder jongeren van 6 tot 11 jaar en meer dan verdrievoudigd onder adolescenten van 12 tot 19 jaar.

Gezondheidsproblemen die verband houden met obesitas

Obesitas in de kindertijd kan gezondheidsproblemen veroorzaken, vaak voor het leven. Bij volwassenen worden overgewicht en obesitas in verband gebracht met een verhoogd risico op hartaandoeningen, diabetes type 2 (hoge bloedsuikerspiegel), hoge bloeddruk, bepaalde vormen van kanker en andere chronische aandoeningen.

Onderzoek heeft aangetoond dat zwaarlijvige kinderen meer kans hebben op overgewicht of obesitas als volwassenen. Uit gegevens blijkt dat bijna 13% van de volwassenen van 20 jaar en ouder diabetes heeft, maar dat bij 40% van hen geen diagnose is gesteld.

De risico's van diabetes

Type 2-diabetes (voorheen diabetes bij volwassenen genoemd) is verantwoordelijk voor tot 95 procent van alle diabetesgevallen en bijna alle gevallen van niet-gediagnosticeerde diabetes. Prediabetes, dat geen symptomen veroorzaakt, verhoogt het risico op een hartaanval of beroerte en op het ontwikkelen van diabetes type 2 aanzienlijk.

Hoewel zeldzaam bij jongeren van 12 tot 19 jaar, wordt diabetes type 2 steeds vaker gezien bij kinderen en adolescenten, vooral onder minderheidsgemeenschappen. Bovendien blijkt uit gegevens dat ongeveer 16% van deze jongeren prediabetes heeft. In een recent nationaal onderzoek was 58% van de kinderen met diabetes type 2 zwaarlijvig.

De omgeving

Je gewicht is het resultaat van veel dingen die samenwerken: de keuzes die je maakt, je omgeving, je metabolisme (de manier waarop je lichaam voedsel en zuurstof omzet in energie) en je genen. Veranderingen in onze omgeving die het moeilijker maken om gezond gedrag te vertonen, hebben veel te maken met onze algehele gewichtstoename in de afgelopen decennia. Bijvoorbeeld:

• We leven in de auto en achter ons bureau. Voor velen van ons - zowel ouders als kinderen - houdt het dagelijks leven niet veel fysieke activiteit en lichaamsbeweging in. Als we actief willen zijn, moeten we ons inspannen.

• Voedsel is overal, en dat geldt ook voor berichten die ons vertellen dat we moeten eten en drinken. We kunnen iets te eten krijgen op plaatsen waar het voorheen nooit beschikbaar was, zoals bij het tankstation. Uit eten gaan of een eten thuis laten leveren is eenvoudig geworden.

• De porties in restaurants en thuis zijn groter dan vroeger.

Hoge bloeddruk

Hoge bloeddruk, ook wel hypertensie genoemd, is een aandoening waarbij bloed door onze bloedvaten stroomt met een kracht die groter is dan normaal. Hoge bloeddruk kan het hart belasten, bloedvaten beschadigen en het risico op een hartaanval, beroerte, nierziekte en overlijden verhogen.

Overgewicht en obesitas kunnen het risico op bepaalde gezondheidsproblemen zoals hoge bloeddruk verhogen.

Hartziektes

Hartziekte is een term die wordt gebruikt om verschillende problemen te beschrijven die het hart kunnen aantasten. Als je een hartaandoening hebt, loop je risico op een hartaanval, hartfalen, plotselinge hartdood, angina pectoris of een abnormaal hartritme .

Hoge bloeddruk, abnormale niveaus van bloedvetten en hoge bloedglucosewaarden kunnen het risico op hartaandoeningen gevoelig verhogen. Bloedvetten, ook wel bloedlipiden genoemd, omvatten HDL-cholesterol, LDL-cholesterol en triglyceriden. Het verliezen van 5 tot 10 procent van je gewicht kan je risicofactoren voor het ontwikkelen van hartaandoeningen vals merkelijk verlagen. Als je 100 kg weegt, betekent dit dus slechts een gewichtsverlies van 5%. Gewichtsverlies kan de bloeddruk, het cholesterolgehalte en de bloedstroom verbeteren.

Hartinfarct

Een beroerte is een aandoening waarbij de bloedtoevoer naar de hersenen plotseling wordt afgesneden, veroorzaakt door een verstopping of het barsten van een bloedvat in de hersenen of nek. Een beroerte kan hersenweefsel beschadigen en ervoor zorgen dat je niet meer kunt praten of bepaalde lichaamsdelen kunt bewegen. Hoge bloeddruk is de belangrijkste oorzaak van beroertes.

Slaapapneu

Slaapapneu is een veel voorkomende aandoening waarbij je tijdens het slapen niet regelmatig ademt. Je kan voor korte tijd zelfs helemaal stoppen met ademen. Onbehandelde slaapapneu kan het risico op andere gezondheidsproblemen verhogen, zoals diabetes type 2 en hartaandoeningen.