Anticiperen met een zorgvolmacht

Iemand die geen verantwoorde beslissingen meer kan nemen over zijn vermogen, omdat hij of zij geen besef heeft van de gevolgen van die beslissing, noemt men een “wilsonbekwame” persoon. De lijn tussen een wilsbekwame en wilsonbekwame persoon is niet altijd eenvoudig te trekken.

Met een zorgvolmacht geeft het de betrokken persoon die wil anticiperen op zijn wilsonbekwaamheid de bevoegdheid aan één of meerdere personen om specifieke of algemene handelingen te stellen over zijn vermogen of zelfs van zijn persoon.

1. Alles is duidelijk voor je naasten, op een moment dat niets meer duidelijk is

Ouderdom en dementie, een ongeval of een ziekte. De coronacrisis heeft veel mensen bewust gemaakt van hun eigen fysieke kwetsbaarheid. Veel mensen vrezen het ouder worden. Het verliezen van controle, de afhankelijkheid ten opzichte van de kinderen en… het niet meer kunnen kenbaar maken van je wensen.

Met een zorgvolmacht anticipeer je op dat moment door het beheer van je vermogen (verkoop van een woning, huurgelden innen, facturen betalen…) op voorhand te regelen. Je bepaalt de spelregels voor de dag dat je er niet meer toe in staat bent. Zo weten je naasten, zoals je partner of je kinderen waar ze aan toe zijn. Je omschrijft alles op voorhand duidelijk, zodat er later minder discussies zijn.

2. Je vermijdt de tussenkomst van een bewindvoerder

Wie wilsonbekwaam wordt, en dus zijn eigen belangen niet meer kan behartigen, kan geen contracten meer tekenen. Eender wie die van mening is dat er bescherming nodig is, kan een rechter aanspreken om een bewindvoerder aan te stellen.

De bewindvoerder kan een familielid zijn, maar voor zaken die te maken hebben met vermogensbeheer kan dat evengoed een professionele bewindvoerder zijn. Zo’n gerechtelijke tussenkomst gaat nooit verder dan nodig, maar toch kan het voor familieleden een bittere pil zijn om te slikken.

Door een zorgvolmacht te voorzien, kan je dit vermijden. Voor de handelingen die opgenomen zijn in de zorgvolmacht, primeert de zorgvolmacht altijd boven een gerechtelijke regeling.

3. Is een zorgvolmacht onvoldoende, dan heb je nog steeds de mogelijkheid van de gerechtelijke bescherming

Hoe handig een zorgvolmacht ook is, soms in het onvoldoende. Zo kan je toestand toch in die mate verergeren dat de zorgvolmacht geen voldoende bescherming meer geeft. Het bestaan van een zorgvolmacht neemt niet weg dat je nog steeds beschermd kan worden door een bewindvoerder als dat nodig zou zijn. Ook de bewindvoerder geeft je een bescherming op maat. Het ene sluit dus het andere niet uit.

4. Je kan ook bepaalde zaken regelen over je zorg

De verkoop van een huis of de verhuis naar een woonzorgcentrum, mag dan wel invloed hebben op je vermogen... In se zijn dat ook kwesties die te maken hebben met je zorg. Daar wil je toch het liefst zelf over beslissen? Zo’n belangrijke vragen kunnen ook voor serieuze discussies zorgen tussen je kinderen.

Daarom kan je met een zorgvolmacht ook voor persoonlijke aangelegenheden op voorhand een keuze maken en bijvoorbeeld een rusthuis kiezen of bepalen wie jouw go-to persoon wordt voor wat je patiëntenrechten betreft.

Bepaalde zaken zijn zo persoonlijk dat je ze niet kan regelen met een zorgvolmacht. Denk bijvoorbeeld aan een aanvraag voor euthanasie (waar specifieke formaliteiten voor gelden) of het opstellen van een testament (dat een hoogstpersoonlijke handeling is waar niemand in jouw plaats voor kan tekenen).

5. Je kan werkelijk een regeling op maat uitwerken

De zorgvolmacht is geen standaarddocument. Je kan zelf overgaan tot het opstellen van een zorgvolmacht, maar het is toch aangewezen om een notaris tussen te laten komen.

De notaris zal niet meteen overgaan tot het opstellen van een ontwerp van een zorgvolmacht, maar zal eerst voldoende tijd nemen om te luisteren naar jouw verhaal. De regelingen die je vastlegt in een zorgvolmacht moeten immers duurzaam zijn. Dat betekent dat ze ook juridisch sluitend moeten zijn. Voor het regelen van schenkingen is dat bijvoorbeeld belangrijk: een kind kan niet aan zichzelf schenken. De notaris heeft ervaring met het delicaat punt van vermogensbeheer binnen families. Bovendien moeten regelingen over onroerende goederen hoe dan via de notaris passeren.

Je kiest zelf wanneer een zorgvolmacht uitwerking krijgt. Vaak willen mensen een regeling voor het geval ze wilsonbekwaam worden, maar dat hoeft niet altijd. Wanneer ben je voor je omgeving ‘wilsonbekwaam’? Het is in de praktijk moeilijk te bepalen. Daarom verkiezen mensen vaak om de zorgvolmacht meteen te laten uitwerken. Zo kunnen de aangeduide lasthebbers al een handje helpen. Dit neemt niet weg dat jij aan het roer blijft, zolang je het nog kan. Een zorgvolmacht opstellen betekent niet dat je plots niet meer in staat bent om betalingen uit te voeren of contracten te sluiten. Zolang je wilsbekwaam bent, kan je dat allemaal zelf nog doen. De zorgvolmacht is wel een houvast voor de dag dat je deze zaken niet meer kan doen.