Beleggen houdt altijd een risico in

Een belegging is een vorm van investering waarbij geld wordt vastgelegd voor langere of kortere tijd met als doel om in de toekomst financieel voordeel te behalen. Bij beleggen biedt men kapitaal in ruil voor onzekere inkomsten in de toekomst. (Wikipedia)

De stijgende energiekosten, een (te) laag pensioen, de toekomst van de (klein)kinderen: wat extra kapitaal is altijd welkom. Maar hoe veilig beleggen? U weet niet goed hoe? Met 10 geboden bent u een gewaarschuwde belegger.

1. Weet met wie u zaken doet

Stel, u krijgt een uniek beleggingsvoorstel, maar u kent de aanbieder niet goed. Ga dan na met wie u te maken hebt. U kunt via de website van de FSMA (www.fsma.be) of de nationale bank (www.nbb.be) opzoeken of de aanbieder een vergunning heeft voor dit soort diensten. Bij twijfel kunt u beide instellingen ook contacteren.

Daarnaast is dokter Google bij twijfel uw beste vriend. Oplichters gebruiken het internet intensief om slachtoffers te vinden. U kunt dat wapen tegen hen keren. Als u de naam van een onbekende aanbieder opzoekt in combinatie met termen als ‘betrouwbaarheid’ of ‘oplichting’ kunt u zich vaak veel miserie besparen.

Slachtoffers delen regelmatig hun ervaringen om anderen te waarschuwen. Haal de naam van een aanbieder ook door de artikelen van Test-Aankoop en andere consumentenorganisaties.

Natuurlijk, iedereen kan weleens een negatieve reactie krijgen op het internet. Maar als u keer op keer dezelfde verhalen tegenkomt, mag u zeker zijn dat er iets niet pluis is. Of om te besluiten met nog een advies uit het oude Rome: ‘Pas op voor diegenen wiens reputatie hen vooruitsnelt.’ 

2. Eis uitgebreide documentatie

Om beleggers te beschermen zijn aanbieders van beleggingsproducten wettelijk verplicht hun klanten te voorzien van uitgebreide informatie en documentatie. Laat u dus niet overtuigen door wat vage informatie hier en daar.

Een aanbieder van financiële producten is verplicht u informatie te bezorgen over de producten die hij verkoopt. Meestal krijgt u die in de vorm van een informatiefiche, een brochure of een prospectus. Ook de kosten en de risico’s moeten worden gedocumenteerd. De aanbieder dient ten slotte informatie te geven over zichzelf. Zoals zijn naam, zijn land van herkomst, zijn vergunningsnummer bij de toezichthouder en de naam van de toezichthouder. Wees dus alert als de aanbieder dat niet kan of wil voorleggen.

3. Blijf kritisch doorvragen

Zoals bij elke grote beslissing zijn er drie dingen essentieel: vragen, vragen en nog eens vragen. Meestal werken oplichters met vaste scripts. Door dieper en dieper te gaan met uw vragen, kunt u daar doorheen breken.

Oplichters zullen geërgerd of agressief reageren als u blijft doorvragen. Een betrouwbaar adviseur zal net zijn best doen om uw vragen grondig te beantwoorden.  

4. Beleg enkel in wat u begrijpt

Een gouden regel die alle beleggers ter harte moeten nemen: beleg alleen in wat u begrijpt. Oplichters komen vaak aanzetten met een zeer specifiek aanbod. Een belegging in wijnen of een investering in waardevolle historische brieven. Of misschien spreekt een ingewikkeld tradingalgoritme u meer aan?

Het zijn voorbeelden van beleggingen waar onlangs mensen mee werden opgelicht. Vaak klinken complexe of unieke beleggingen zeer aantrekkelijk. Maar die complexiteit is meestal een afleidingsmechanisme. Beleg dus nooit blindelings in producten die u niet begrijpt.

Hierbij geef ik graag een tip mee van David Stein, de presentator van de populaire podcast 'Money fort he rest of us'. Hij stelt dat een belegger eerst moet proberen de belegging in kwestie uit te leggen voordat hij ermee doorgaat. Die oefening doet ons beseffen hoeveel we echt over weten over iets.

5. Vraag u af wat erin zit voor de verkoper

Hoera, u krijgt een unieke beleggingskans aangeboden. Maar als dat zo’n buitenkans is, waarom deelt de verkoper ze dan? De verkoper zou die buitenkans toch evengoed voor zichzelf kunnen houden en het geld kunnen binnenrijven.

Hetzelfde met dure cursussen. Als de verkoper de magische formule heeft om snel rijk te worden, waarom deelt hij die dan? Altruïsme is zelden de beweegreden, snel geldgewin des te meer. In dit geval is de uitdrukking ‘those who can't do, teach’ van toepassing.

6. Let op met opvallend hoge of constante rendementen

De FSMA waarschuwde naar aanleiding van de documentaire voor aanbieders die hoge rendementen aanbieden. ‘Hoge rendementen impliceren ook hoge risico's en dus veel kans om veel geld te verliezen.’

Het is een ijzeren wet bij het beleggen. Hoe meer risico, hoe hoger het potentiële rendement. Veel beleggers dromen van producten met weinig risico’s en zo hoog mogelijke rendementen. Maar het blijft bij dromen. Rendement en risico zijn altijd aan elkaar verbonden. Hogere potentiële rendementen zijn als het ware de beloning voor het dragen van risico.

Andere oplichters bieden iets lagere, maar constante rendementen aan. Dat was de insteek van meesteroplichter Bernie Madoff. De financiële markten zijn echter onvoorspelbaar en kunnen zeker op de korte termijn heel volatiel zijn. Dat maakt het onmogelijk om constante rendementen te garanderen.

7. Laat u niet onder druk zetten

Oplichters proberen hun slachtoffers vaak onder druk te zetten. Ze verzinnen redenen waarom je zo snel mogelijk moet beslissen. Weet dat mooie beleggingskansen voor de lange termijn niet van vandaag op morgen verdwijnen.

Ga nooit over één nacht ijs. Denk rustig na en neem nooit overhaaste beslissingen.

8. Volg de menigte niet blindelings

Als mens en als belegger hebben we vaak last van kuddegedrag, een neiging om anderen te volgen vanuit een vorm van sociale druk. Oplichters spelen daarop in. ‘Iedereen doet het, je wil toch niet als enige achterblijven?’ Vaak richten oplichters zich op een groep waartoe ze zelf behoren. Madoff richtte zich sterk op de joodse gemeenschap. Hij slaagde erin veel goede doelen grote sommen geld te ontfutselen.

Vertrouw iemand dus niet blindelings omdat die iets met u gemeen lijkt te hebben. Oplichters blinken vaak uit in het scheppen van een gemeenschappelijke band. Volg ook niet zomaar de groep uit schrik om achter te blijven. Zoals eerder gezegd: goede langetermijnbeleggingen verdwijnen niet plotseling. 

9. Hou de ogen open

Vaak zijn er simpele visuele sporen van bedrog. Als u teksten van buitenlandse oplichters goed doorneemt, merkt u al snel hoe krakemikkig die zijn. Ook e-mailadressen die er niet professioneel uitzien, zijn een goede aanwijzing.  En heel wat foto’s blijken bij nadere inspectie duidelijk gefotoshopt.

Leg bij twijfel dus al het materiaal onder het vergrootglas.

10. Gebruik de 'wisdom of crowds'

De wisdom of crowds is het fenomeen waarbij een groep mensen, geen experts, het in bepaalde omstandigheden beter weet dan gelijk welke expert. Het gaat in essentie om het bundelen van individuele kennis tot een groter geheel, waardoor je in groep tot betere inzichten komt.

Dat kan uiterst nuttig zijn om fraude te ontdekken. Als u een bepaalde belegging overweegt, spreek er dan over met anderen die geen belang hebben bij uw beslissing. U kunt ook uw licht opsteken bij erkende professionals. Hoe meer kritische meningen, hoe beter.

Tekst: Thomas Laureys, Vlaamse Federatie van Beleggers