Kan je een testament achteraf herroepen of wijzigen?

Een testament klinkt niet echt modern, maar het is wel bijzonder nuttig instrument in onze moderne samenleving. Vandaag blijven mensen vrijgezel, ze vormen een nieuw samengesteld gezin of ze beschouwen sommige niet-familieleden juist wel als familie.

Met een testament kan je kiezen wat er met je vermogen gebeurt na je overlijden. Bijzonder aantrekkelijk aan het testament is dat je het kan aanpassen aan de omstandigheden van je leven. Een testament is altijd herroepbaar. Je kan je testament op elk moment wijzigen. 

De meerwaarde van een testament

Vergeet het oubollig imago van het testament! Vandaag heeft het testament een meerwaarde in een maatschappij waar steeds meer samenlevingsvormen ontstaan.

Een testament is een handig instrument als het op successieplanning aankomt. Iedereen weet wel wat een testament is, maar vaak zijn mensen onvoldoende op de hoogte over de voordelen ervan .

Een testament kan je in principe zelf schrijven, maar natuurlijk biedt een bezoek aan de notaris meer zekerheid. Stel je voor dat je je testament uit het oog bent verloren of slordig omgaat met formuleringen…

Flexibel instrument

Een groot voordeel van het testament is dat het een heel flexibel instrument is. In geen geval is een testament definitief. Indien omstandigheden in de loop van je leven veranderen (je leeft niet meer met je partner, een kind komt te overlijden of je hebt ruzie met een familielid,…) kan je altijd het testament wijzigen. Een testament is dus steeds herroepbaar, dit is dan ook het grootste verschil met een schenking.

Geen overeenkomst

En ander voordeel is dat een testament geen overeenkomst is. De inhoud van een testament hangt volledig van je eigen wil af. Je bent niet onderhevig aan de toestemming van je partner. Het enige waarmee je rekening mee moet houden is de wettelijke reserve van je erfgenamen.

Je kunt dus niet alles blind “uitdelen”. Dit eenzijdig karakter biedt een groot voordeel in vergelijking met bijvoorbeeld een huwelijkscontract, dat een overeenkomst is, en dus wel afhankelijk is van de wil van beide partners.

Indien je een testament en levensverzekering hebt opgesteld, kan het een goede zaak zijn om ook even de begunstigingsclausule in uw levensverzekering te bekijken. Uw notaris zal deze perfect kunnen formuleren zodat iedereen krijgt wat hij volgens u moet krijgen.

Belgen stellen steeds meer testamenten op

Het aantal testamenten en zorgvolmachten zat vorig jaar in de lift. Dat blijkt uit de Familiebarometer van de Federatie van het Notariaat (Fednot). In 2021 steeg het aantal testamenten in ons land met +11,2% in vergelijking met 2020. Voor zorgvolmachten bedroeg de stijging +15,8%.

Testamenten: +11,2% in België, +14% in Vlaanderen

Uit de Familiebarometer van Fednot blijkt dat het aantal geregistreerde testamenten in ons land in 2021 met +11,2% steeg. In België werden er in het afgelopen jaar 68.605 testamenten geregistreerd. Het merendeel in Vlaanderen: 47.048. De toename was ook het grootst in Vlaanderen: +14%.

Notaris Joni Soutaer, woordvoerster van Notaris.be: “We merken dat steeds meer mensen de controle willen behouden over wat er met hun erfenis gebeurt. Een testament blijft hiervoor het instrument bij uitstek. Je huwelijkspartner of je kinderen hebben sowieso recht op een deel van je erfenis, die kan je niet onterven.
Voor de rest ben je vrij om na te laten aan anderen. Heb je geen testament opgesteld, dan zal je erfenis worden verdeeld volgens de bestaande wetgeving.”

Centraal register

Alle testamenten waarvan sprake in de cijfers zijn ingeschreven in het Centraal Register voor Testamenten (CRT) dat wordt beheerd door Fednot. De testamenten zelf zitten niet in dit register. Wel gegevens over de identiteit van de persoon die het testament heeft opgemaakt, wanneer dat is gebeurd en via welke notaris.
Notaris Joni Soutaer: “Ook de naam van het notariskantoor dat het testament bewaart, zit in het register. Dankzij het CRT kunnen nabestaanden na een overlijden vlot achterhalen of er een testament is en bij welke notaris ze het kunnen opvragen.”
Het CRT bevat data van testamenten opgemaakt voor de notaris (de zogenaamde ‘authentieke testamenten’). Daarnaast bevat het CRT ook data van eigenhandig geschreven testamenten die nadien ter registratie aan een notaris zijn aangeboden.

Zelf je testament opstellen?

Als je zelf een testament schrijft en het niet laat registreren via een notaris, bestaat de kans dat het nooit wordt teruggevonden en dus ook niet kan uitgevoerd worden.
Op eigen houtje een testament opstellen, vergroot de kans op formele of inhoudelijke fouten. Om geldig te zijn, moet je testament aan strikte voorwaarden voldoen. Bovendien kunnen erfgenamen de geestestoestand van de erflater achteraf ook veel minder in vraag stellen als het opstellen via een notaris gebeurt. Ook dit vermijdt discussies.Opletten dus als je zelf een testament neerpent, want anders kunnen je nabestaanden de geldigheid betwisten. Dat kan uitmonden in aanslepende procedures. Laat daarom je eigenhandig geschreven testament sowieso eens checken door een notaris. Vraag hem of haar meteen ook om het document te bewaren en te registreren. (notaris Joni Soutaer)