Een recent fenomeen?

Longproblemen komen duidelijk meer dan vroeger. Daar heeft de kwaliteit van onze lucht ongetwijfeld heel wat mee te maken. Op dat punt is er toch enig voorzichtig goed nieuws, want de kwaliteit van onze lucht is beduidend beter dan 40 jaar geleden.

En toch: in de westerse wereld is het voorkomen van astma en allergie de afgelopen decennia enorm toegenomen, vooral bij kinderen. 

Maar wat zijn nu de meest voorkomende longaandoeningen?

Astma

Een van de meest voorkomende aandoeningen van de luchtwegen bij onze bevolking is astma, een aandoening die wordt gekenmerkt door een piepende ademhaling, een benauwd gevoel op de borst, moeite met ademhalen en een droge, knagende hoest. Het treedt op wanneer de luchtwegen van de longen zo ontstoken raken dat ademhalen moeilijk wordt. Dit is meestal het gevolg van een allergische reactie op een ‘trigger’, zoals pollen of rook.

Hoewel astma meestal in de kindertijd begint, kan astma bij volwassenen mensen van 60 jaar en ouder treffen.

Gelukkig is astma omkeerbaar, en degenen die eraan lijden kunnen vaak een normaal, actief leven leiden zolang ze de juiste behandeling krijgen.

Astma komt bij 2,1% van de bevolking voor en is goed voor 9% van de chronisch zieken.

Chronische compulsieve longziekte

Chronische compulsieve longziekte is een algemene term voor een verscheidenheid aan ziekten die de longen beschadigen en iemands vermogen om normaal uit te ademen beperken. Het wordt gekenmerkt door kortademigheid, het onvermogen om lichamelijke activiteit uit te voeren zonder winderig te worden, en slijm dat hoest veroorzaakt, vooral bij het opstaan in de ochtend.

Net als astma tast het de luchtwegen aan, maar omdat het vaak jaren duurt om zich te ontwikkelen, kan het moeilijk zijn om een diagnose te stellen. Het wordt vaak verward met de geleidelijke veroudering en natuurlijke verslechtering van de longfunctie, hoewel deze voortschrijdende ziekte onomkeerbare gevolgen heeft die zo kunnen verergeren dat zelfs alledaagse activiteiten moeilijk worden.

Hoewel het meestal wordt geassocieerd met tabaksrook, kunnen luchtverontreiniging en andere soorten rook en zwevende deeltjes deze aandoening veroorzaken.

Acute bronchitis

Acute bronchitis is normaal gesproken een tijdelijke bacteriële infectie of virale infectie. Alleen al voor bacteriën kan het een infectie van de luchtwegen veroorzaken waardoor overtollig slijm wordt gevormd dat vervolgens moet worden verdreven door hoesten. Acute bronchitis kan uiteindelijk chronisch worden als de aanvallen terugkeren. Dit geldt met name voor rokers of anderen die worden blootgesteld aan luchtverontreinigingen die hun aandoening veroorzaken.

Chronische bronchitis

Een andere vorm van chronische longziekte bij vooral ouderen die de luchtwegen aantast, is chronische bronchitis, die symptomen veroorzaakt die normaal gesproken een chronische, natte, productieve hoest omvatten. Dit komt door verhoogde activiteit in de slijmklieren van de luchtwegen, vooral 's morgens.

Hoewel anders dan acute bronchitis, een tijdelijke bacteriële infectie, is chronische bronchitis een vorm van chronische compulsieve longziekte die zal blijven verergeren, vooral zonder behandeling.

Emfyseem

Emfyseem, dat vaak wordt veroorzaakt door roken, is een gevaarlijke ziekte die de luchtwegen en luchtzakken in de longen aantast, waardoor uitademen moeilijk of onmogelijk wordt. Het is een vorm van chronische compulsieve longziekte die progressief optreedt wanneer longblaasjes zichzelf niet kunnen herstellen van blootstelling aan verontreinigingen.

Helaas heeft emfyseem jaren nodig om zich te ontwikkelen en is het niet te genezen. Het beste advies voor elke roker is om zo snel mogelijk te stoppen om de verergerende symptomen weg te nemen.

Longkanker

Deze belangrijke doodsoorzaak voor zowel mannen als vrouwen tast niet alleen de luchtzakken van de longen aan, maar als er niets aan wordt gedaan, kan het zich door het hele lichaam verspreiden. Het is ook moeilijk te detecteren en kan in elk deel van de longen beginnen wanneer DNA-mutaties ervoor zorgen dat onregelmatige cellen zich ongecontroleerd vermenigvuldigen.

De symptomen kunnen jaren duren om zich te ontwikkelen en kunnen een chronische hoest, piepende ademhaling, stemveranderingen en bloed ophoesten omvatten.

Samen met roken en passief roken kan longkanker worden veroorzaakt door blootstelling aan asbest, dieseluitlaatgassen, radon, straling en andere verontreinigingen in de lucht.

Taaislijmziekte

Dit  is een genetische aandoening die de luchtwegen van patiënten verstopt met dik, plakkerig slijm dat leidt tot gevaarlijke en terugkerende bacteriële infecties in de longen. Het belemmert ook de alvleesklier, wat de opname van voedingsstoffen remt.

Hoewel de meeste gevallen worden gediagnosticeerd op de leeftijd van 2, blijft ongeveer 25% van de gevallen onopgemerkt en wordt gekenmerkt door een zout smakende huid, slechte groei op jonge leeftijd, een chronische hoest en frequente longinfecties.

Tuberculose

Veroorzaakt door blootstelling aan de mycobacterium tuberculosis bacterie, is tuberculose een vorm van longontsteking die de longblaasjes of luchtzakken aantast. Het is ook zeer besmettelijk en kan zich verspreiden naar andere delen van het lichaam, waaronder de wervelkolom en de hersenen.

Hoewel het ooit de belangrijkste doodsoorzaak was, worden de meeste gevallen nu genezen met antibiotica, waarbij de behandeling gewoonlijk tussen de 6 en 9 maanden duurt.

Longoedeem

Longoedeem is een ziekte die de longblaasjes en het interstitium aantast, de dunne voeringen tussen de longblaasjes. Het treedt op wanneer vloeistof uit bloedvaten lekt in de gebieden rond de longblaasjes, waardoor het moeilijk wordt om te ademen.

Longoedeem wordt veroorzaakt door tegendruk in de longen als gevolg van hartfalen, of wanneer een verwonding aan de longen de bloedvaten beschadigt en ervoor zorgt dat ze gaan lekken.

Longembolie

Deze ziekte die de bloedvaten aantast, wordt veroorzaakt wanneer een bloedstolsel (meestal diep in een beenader) afbreekt en naar het hart gaat en vervolgens naar de longslagaders van de longen. Dit veroorzaakt kortademigheid en lage zuurstofniveaus, omdat de longslagaders verantwoordelijk zijn voor het transport van bloed naar de longen om zuurstof door het lichaam te verdelen, wat niet efficiënt kan gebeuren wanneer de slagaders geblokkeerd zijn.

Longontsteking

Longontsteking is een bacteriële, virale of schimmelinfectie die ervoor zorgt dat de longblaasjes en interstitiumgebieden van de longen zich vullen met vloeistof, waardoor ademen moeilijk wordt. Symptomen zijn onder meer koorts, koude rillingen, kortademigheid en een chronische, natte, pijnlijke hoest.

Senioren, vooral degenen die roken of een andere chronische ziekte hebben, zijn bijzonder vatbaar voor deze levensbedreigende ziekte. Voor 65-plussers met een chronische ziekte wordt een pneumokokkenpneumonie-vaccin samen met griepprikken, handen wassen en extra zorg tijdens het koude en griepseizoen sterk aanbevolen.

Borstvliesuitstroming

Deze aandoening  treedt op wanneer de pleurale ruimte tussen de longen en de borst zich met vloeistof vult tot het punt waarop ademen moeilijk wordt. Dit kan verschillende oorzaken hebben, waaronder congestief hartfalen, kanker of longontsteking, en wordt meestal gediagnosticeerd wanneer een patiënt klaagt over kortademigheid en meer pijn op de borst.

Corona en onze longen

COVID-19 kan longcomplicaties veroorzaken. Sepsis, een andere mogelijke complicatie van COVID-19, kan ook blijvende schade toebrengen aan de longen en andere organen. Nieuwere coronavirusvarianten kunnen ook meer luchtwegaandoeningen veroorzaken, zoals bronchitis, die ernstig genoeg kunnen zijn om ziekenhuisopname te rechtvaardigen.

Tevreden over onze nieuwsbrief? Vertel het verder

Lees je onze artikels regelmatig? Dat kan online via de website van Seniorennet of via onze wekelijkse gratis nieuwsbrief. Ben je nog niet geabonneerd, of wil je familie, vrienden of kennissen ook een gratis abonnement cadeau doen? Schrijf je hier gratis in voor onze digitale nieuwsbrief SenNet Magazine.