Junior & senior: leren van elkaar

Ben jij nog een van die typische grootouders van weleer die letterlijk en figuurlijk is stilgevallen? Of behoor je eerder tot het type van de actieve 55-plusssrs voor wie de dagen te kort lijken?

Eén ding is zeker: de senioren zijn - gemiddeld - hipper dan ooit... Overigens, bestaat dat eigenlijk wel, 'de senior'? En wat zou dit begrip dan precies moeten inhouden. De grenzen tussen de verschillende leeftijdsgroepen worden immer steeds vager.

Een hippe grootmoeder op Tomorrowland, tieners die op Facebook met veel bijval voor leeftijdsgenoten een breiclubje hebben opgestart: de afbakening van wat nu typisch gedrag voor junioren en senioren is vervaagt. En dat is maar goed ook, want we kunnen alleen maar van elkaar leren.

Grootmoeders wil was wet

Mijn grootmoeder draait zich wellicht regelmatig om in haar graf. Ze is al meer dan veertig jaar dood, gestorven op haar 82^ste toen ze al meer dan 25 jaar weduwe was. Mijn oma was een boerin met veel gezond verstand die met vallen en opstaan haar acht kinderen grootbracht.

Tijdens haar leven waren de krachtlijnen van het dagelijks bestaan duidelijk. Haar wil was wet, en de kinderen zouden er niet aan gedacht hebben om tegen haar in opstand te komen. De oudste kinderen hielpen op de boerderij, en de jongste vier kregen de kans om te studeren omdat de tijdsgeest er toen rijp voor was. Iedereen stak waar mogelijk en nodig een tandje bij, en de kinderen keken naar hun moeder op.

Een voor een verlieten ze het ouderlijk huis om te trouwen en hun eigen gezin te stichten. Intussen zijn al verschillende van mijn nonkels en tantes overleden, maar geen van deze acht huwelijken is in een echtscheiding geëindigd. Wat van de volgende generatie niet kan gezegd worden, want onder mijn neven en nichten zijn er intussen wel al heel wat relatiebreuken, echtscheidingen en zelfs relaties met mensen van hetzelfde geslacht die al dan niet standhouden. Het leven zoals het is, dus.

Ergens ben ik blij dat mijn oma het niet heeft moeten meemaken. Als diepgelovige vrouw, letterlijk in de schaduw van de kerk opgegroeid, zou ze het moeilijk gehad hebben met de ‘zedeloosheid’ en ‘goddeloosheid’ van onze moderne tijd.

Rebelse grootmoeders

Toch was mijn grootmoeder een heel klein beetje een rebel. Ik was achttien toen ze overleed en bezig aan mijn eerste jaar aan de universiteit. Ik heb eigenlijk alleen maar goede herinneringen aan haar.

Zo was ze wellicht stiekem heel trots toen ik als snotneus van zes jaar veel belangstelling had voor haar kookkunsten. Ik kwam amper boven de keukentafel uit, maar stond ijverig mee patatjes uit haar enorme tuin te schillen. En dan gooide ik de aardappelen iets te nadrukkelijk in de teil met water zodat ze nat werd van de spatten. Gelachen dat we hebben, en haar kinderen vonden het grappig dat ik als jongen interesse had in koken want dat was toen absoluut ‘not done’.

Maar grootmoeder genoot ervan en leerde me heel wat van geheime keukenkneepjes die ik vandaag nog altijd toepas. Haar schriftje met recepten is voor mij kostbaarder dan de bijbel.

Omgekeerd volgde zij mijn schoolcarrière op de voet. Ik zie nog zo voor me hoe ik ijverig mijn Latijnse woordjes zat te leren en zij haar best deed om ze ook te onthouden. Ondanks haar geringe scholing was ze wel degelijk leergierig, en ik probeerde met plezier mijn spreekbeurten op haar uit.

Altijd 'oud' geweest

Meer dan veertig jaar later is de samenleving helemaal veranderd. Om maar een voorbeeld te geven: mijn grootmoeder heeft op haar boerderij – de laatste jaren van haar leven danig vervallen – nooit telefoon gehad. Voor haar was de televisie met toen nog maar enkele kanalen een wonderbaarlijke uitvinding en ze zat al een half uur op voorhand klaar op de sofa om te wachten op haar favoriete programma’s.

In mijn hoofd is mijn grootmoeder altijd oud geweest. In mijn tienerjaren was zij nochtans ‘nog maar’ een zeventiger, zij het een behoorlijk kwieke. Ze kleedde zich zo en gedroeg er zich ook naar. Haar voornaamste bezigheden naast het obligate kerkbezoek waren handwerk en ze ging een paar keer mee op Lourdesreis om er voor ons te bidden. Ze koesterde zich in haar rol als weduwe en het is nooit in haar opgekomen om een nieuwe relatie aan te gaan.

Grootmoeder op Pokémonjacht en breiende jongeren

Kijk ik in mijn omgeving naar de oma’s van vandaag dan zie ik een totaal ander beeld. Zij die nog een partner hebben komen vaak tijd te kort om die te verdelen tussen de kinderen en kleinkinderen, hun echtgenoot of partner (soms een andere vrouw) en de talloze activiteiten die ze beoefenen tegen een tempo waarbij ik alleen maar eerbiedig het hoofd kan buigen.

Ze tonen zich bovendien leergierig naar wat hun kinderen en kleinkinderen bezighoudt.

Zo zag ik recent een vrouw van 82 met twee smartphones in de hand van het ene naar het andere verzamelpunt voor Pokémon Go in de buurt stappen, foeterend omdat die ene exclusieve Pokémon waar haar kleinzoon van 15 al zolang vruchteloos naar op zoek was haar net ontsnapte.

De kleinzoon had daar geen tijd voor, want hij was bij wijze van verrassing voor zijn andere grootmoeder die verjaarde een fotoboek met de kiekjes van haar Chinareis ter gelegenheid van haar vijftigste huwelijksverjaardag aan het samenstellen. En hij is ook lid van het breiclubje voor junioren op Facebook dat een van zijn vrienden heeft opgericht.

Oma nummer twee moest zich overigens nog reppen na haar Chinareis, want ze was amper thuis of ze moest alweer de hort op.

Een van de cadeaus voor het huwelijksjubileum waren namelijk tickets voor Tomorrowland, en ze heeft zich met het nodige enthousiasme in dit gewoel gestort. Haar bondige maar expressieve samenvatting van het festival achteraf: “de max!”, met een dikke duim in de lucht.

Nee, ik heb er goede moed op dat we allemaal op een leuke manier 100 kunnen worden. De grenzen tussen de leeftijden en de generaties vervagen, en we kunnen heel veel van elkaar opsteken als we maar die paardenbril afzetten.

PS Bovengaande geldt uiteraard ook voor hippe grootvaders, maar die heb ik helaas nooit gehad...

Tevreden over onze nieuwsbrief? Vertel het verder

Lees je onze artikels regelmatig? Dat kan online via de website van Seniorennet of via onze wekelijkse gratis nieuwsbrief. Ben je nog niet geabonneerd, of wil je familie, vrienden of kennissen ook een gratis abonnement cadeau doen? Schrijf je hier gratis in voor onze digitale nieuwsbrief SenNet Magazine.