Steeds meer reuma, ook bij jongeren

Hoor je ook steeds meer klachten van reuma in je omgeving, en dat niet alleen bij 55+ers? Dat kan kloppen, want studies tonen aan dat deze aandoening bij steeds meer mensen voorkomt. Iets wat we ernsrig moeten nemen, want de meeste reumatische aandoeningen zijn chronisch en zonder behandeling worden de klachten vaak erger.

In België lijdt 1 op de 5 mensen aan reuma en bij 5% leidt dit tot ernstige en chronische gevolgen. De ziekte komt niet alleen bij volwassenen voor. Kinderreuma komt namelijk bij ongeveer 1 op de 1.000 kinderen voor in België.

Wat is reuma?

Reumatoïde artritis (RA) is een chronische auto-immuunziekte waarbij het lichaam zijn eigen cellen aanvalt en pijn en ontsteking veroorzaakt. Hoewel RA een aantal weefsels en organen kan aantasten, waaronder het hart, richt het zich voornamelijk op de gewrichten. De specifieke oorzaak van RA is niet geïdentificeerd, maar een aantal risicofactoren en levensstijlkeuzes kunnen een rol spelen.

Wat heel wat mensen niet weten, is dat er enkele veranderingen in levensstijl zijn die het risico op het ontwikkelen van reumatoïde artritis verminderen.

Nieuw bewijs toont aan dat ongeveer 40 procent van de gevallen van reumatoïde artritis wordt veroorzaakt door levensstijlrisicofactoren, en dat zijn dingen die we zelf in de hand hebben.

Stoppen met roken en een dagelijkse wandeling maken kan meer doen dan alleen je hart beschermen, ze helpen ook beschermen tegen het ontwikkelen van reumatoïde artritis. Dit zijn twee van de belangrijkste stappen die iemand met een risico kan nemen om het begin van de vaak slopende auto-immuunziekte uit te stellen of te voorkomen.

Chronische pijn

In tegenstelling tot de slijtageschade van artrose, treedt reumatoïde artritis op wanneer het immuunsysteem van een persoon per ongeluk weefsels in de longen, darmen en gewrichten aanvalt, wat resulteert in ontsteking en schade die uiteindelijk kan leiden tot chronische pijn, gewrichtsmisvorming en invaliditeit.

De kans is groot dat je iemand kent met reumatoïde artritis, en als die persoon in je familie voorkomt, betekent dit dat je een groter risico loopt om het ook te krijgen.

Hoewel reumatoïde artritis momenteel niet kan worden genezen, is het nemen van preventieve maatregelen om het risico op het ontwikkelen van een ziekte te verminderen de beste manier om de behoefte aan levenslange medicatie te verminderen. Deze maatregelen kunnen het risico op RA verminderen:

Rook weinig of niet

Roken en blootstelling aan sigarettenrook is een belangrijke risicofactor voor RA. Een studie wees uit dat het risico op het ontwikkelen van RA ongeveer twee keer zo hoog is voor rokers als voor niet-rokers.

Roken kan het immuunsysteem aantasten door oxidatieve stress op het lichaam te verhogen, ontstekingen teweeg te brengen en apoptose (celdood) te bevorderen. Stoppen met roken (en passief roken vermijden) kan nuttig zijn bij het voorkomen van de ontwikkeling van RA.

Matig je alcoholgebruik

Langdurige matiging van alcoholgebruik verlaagt het risico op RA.  Alcohol kan bovendien een negatief effect hebben op de medicijnen die je gebruikt voor de behandeling van de aandoening. Sommige medicijnen die worden gebruikt om RA te behandelen, zoals methotrexaat, kunnen de lever beschadigen.

Minimaliseer je botverlies

RA wordt geassocieerd met botverlies en osteoporose. Pijn en gewrichtsstijfheid veroorzaakt door RA kunnen leiden tot inactiviteit, waardoor het risico op osteoporose toeneemt. En de glucocorticoïde medicijnen die vaak worden voorgeschreven voor de behandeling van RA kunnen bijdragen aan aanzienlijk botverlies.

Zorg ervoor dat je dieet rijk is aan calcium of vitamine D

Vitamine D helpt in de strijd tegen RA. Eventueel kan je supplementen nemen voor de gezondheid van de botten als deze voedingsstoffen geen of onvoldoende deel uitmaken van je dieet.

Let op je mondgezondheid

Ontstekingen kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van RA. Om ontstekingen te helpen voorkomen, moet je je tanden en tandvlees in goede conditie houden en je tandarts regelmatig bezoeken om chronische mondgezondheidsproblemen of infecties te voorkomen.

Een onderzoek uit 2017 aan de Johns Hopkins University wees uit dat sommige soorten bacteriën die tandvleesaandoeningen veroorzaken een toxine afgeven dat specifieke soorten antilichaamproductie veroorzaakt. Deze antilichamen werden gevonden bij 62% van de mensen met chronische parodontitis en bij 43% van de mensen met RA, wat suggereert dat beide aandoeningen kunnen worden veroorzaakt door hetzelfde bacteriële proces.

Eet meer vis

Vis is rijk aan een aantal voedingsstoffen, met name omega-3-vetzuren en vitamine A en D. Regelmatig vis eten is voor iedereen een goed idee, maar visolie is vooral nuttig gebleken voor mensen met ontstekingsziekten en verschillende soorten artritis, inclusief RA.

Onderzoek wijst uit dat het meerdere keren per week eten van vis beschermend kan zijn tegen RA.

Zorg voor een gezond gewicht

Een gezond dieet helpt bij het voorkomen van RA. Obesitas is in verband gebracht met de aandoening en het behouden van een gezond gewicht kan het risico op RA verminderen. Bovendien kunnen een aantal vitamines en mineralen, zoals vitamine D en calcium, helpen voorkomen dat RA en osteoporose zich ontwikkelen.

Er zijn ook aanwijzingen dat ontstekingsremmende diëten kunnen helpen bij het bestrijden van RA en andere ontstekingsziekten. Deze diëten zijn meestal gebaseerd op elementen van vegetarische, glutenvrije en mediterrane diëten.

Hoewel deze diëten geen significant effect hebben op de ontwikkeling of progressie van de ziekte, lijkt het eten of vermijden van bepaalde voedingsmiddelen sommige patiënten met RA te helpen in combinatie met andere therapieën.

De belangrijkste aspecten van deze diëten zijn:

Vis - meestal zalm - drie tot vier keer per week.
Eén tot twee keer per week vegetarische maaltijden met peulvruchten.
Aardappelen.
Volkorengranen.
Magere zuivel.
Vijf of meer porties fruit en groenten per dag.
Probiotica.

Superfoods voor een ontstekingsremmend dieet zijn onder andere:

Tomaten.
Olijfolie.
Spinazie.
Boerenkool.
Amandelen.
Walnoten.
Zalm.
Tonijn.
Aardbeien.
Bosbessen.
Kersen.
Sinaasappelen.

Voedingsmiddelen die het best vermeden of beperkt kunnen worden zijn:

Niet meer dan drie porties vlees per week.
Verwerkt vlees.
Rood vlees.
Margarine.
Vet.
Geraffineerde koolhydraten, zoals witbrood.
Gefrituurd voedsel.
Frisdrank.

Blijf actief

Regelmatige lichaamsbeweging, zelfs oefeningen met weinig impact, kan helpen bij het voorkomen van chronische ziekten. Oefening verbetert de gezondheid van de botten, de gezondheid van het hart, de geestelijke gezondheid en meer.

Alle soorten lichaamsbeweging - aerobics, krachttraining, stretching en yoga - kunnen beschermend zijn tegen ziekten zoals RA en kunnen de progressie vertragen en de symptomen van de ziekte verlichten. Ook yoga kan pijn, ontstekingen en stress verminderen en de geestelijke gezondheid, het evenwicht en de kracht verbeteren.

Verminder blootstelling aan milieuverontreinigende stoffen

Van milieuverontreinigende stoffen, zoals chemicaliën die worden gebruikt bij het schoonmaken en produceren, is aangetoond dat ze tal van gezondheidsproblemen veroorzaken, vooral bij mensen met bepaalde genen.

Het HLA-gen is gekoppeld aan de ontwikkeling van RA en studies hebben aangetoond dat verontreinigende stoffen zoals dioxine en sigarettenrook in verband worden gebracht met de ontwikkeling van ziekten bij mensen met dit gen. Er worden nieuwe medicijnen onderzocht om deze acties te blokkeren, maar het is aan te raden om schadelijke chemicaliën zoveel mogelijk te vermijden.

Onderneem tijdig actie

RA is een chronische, progressieve ziekte die kan leiden tot invaliderende gewrichtsschade. Vroege symptomen kunnen ochtendstijfheid zijn die binnen ongeveer een uur verdwijnt.

Als je denkt dat je RA hebt of het risico loopt de aandoening te krijgen, neem dan contact op met je dokter. Vroege en agressieve behandeling met medicijnen die ontstekingen helpen stoppen, is de sleutel tot het voorkomen van ernstige gewrichtsschade of schade aan andere organen.