De feiten

Wanneer we spreken over oude beschavingen kunnen we er verscheidene zo voor de geest halen. De Inca’s, de Kelten, de Romeinen, het Oude Egypte enzovoort. Toch komt er steevast één beschaving naar voren van wie we het bestaan nog steeds betwisten, maar die misschien wel het middelpunt vormt van het grootste mysterie aller tijden: Atlantis.

Heeft deze beschaving ooit echt bestaan? We kunnen ons daarvoor eigenlijk alleen maar baseren op een klein stukje tekst van één van de grootste filosofen uit de geschiedenis, met name Plato. Hij schreef in enkele van zijn boeken in het kort over een beschaving die in luxe baadde en qua leger zeker niet moest onderdoen voor de Grieken. Wat is er waar van dit mythische eiland? En mocht het ooit echt bestaan hebben, waar moeten we het dan precies lokaliseren? Want ondanks heel wat verwoede pogingen van allerlei avonturiers en wetenschappers is er nog steeds geen spoor ontdekt van dit oeroude volk.

Beschrijving van Plato

Plato vermeldt Atlantis in twee van zijn boeken. In Critias vermeldt hij dat deze over het eiland had vernomen van zijn grootvader die het op zijn beurt weer had vernomen van de beroemde filosoof Solon.

Het eiland zou groter geweest zijn dan Noord-Afrika en Klein-Azië samen en lag ten westen van de Zuilen van Hercules. Volgens velen is Klein-Azië of Anatolië het Aziatische deel van Turkije terwijl we de Zuilen van Hercules tegenwoordig beter kennen als de Straat van Gibraltar. Verder leefde de bevolking er in grote weelde en was de god Poseidon er hun oppergod. Buiten het grote eiland waren er nog enkele kleinere eilanden rondom die ook deel uitmaakten van Atlantis.

Nog volgens Plato was de hoofdstad rijk aan natuurlijke bronnen. Voedsel was er in overvloed. Van de strakke noordenwind had men er geen last, want hoge bergtoppen beschermden de stad hiertegen. Verder waren er uitgestrekte weiden waarop talrijke dieren graasden, van paarden tot olifanten. Zij konden drinken uit de grote meren en rivieren die de stad doorkruisten.

De hoofdstad was tot in de puntjes geometrisch uitgetekend en bestond uit concentrische cirkels. Die waren om beurt stevig ommuurd en omringd door een kanaal zodat je allemaal eilanden kreeg. De totale diameter bedroeg 22,5 km.

Op het centrale eiland lagen er sportterreinen, het koninklijk paleis en een tempel gewijd aan Poseidon. Daarrond was er een 183 meter breed kanaal. Het volgende cirkelvormige eiland was 365 meter breed en had een paardenrenbaan, een kazerne en een grote binnenhaven. Rond dit eiland lag eveneens een 183 meter breed kanaal dat het scheidde van de derde en buitenste landring. Aan één kant van het tweede eiland lag nog een tien km lang kanaal dat de geometrische cirkels doorbrak en dat van de centrale binnenhaven tot in de open zee liep.

Oorlog met Athene

Volgens de verhalen van Plato zouden de Atlantiërs een deugdzaam volk geweest zijn gedurende generaties lang. Ze trokken zich niks aan van goud en bezit, lieten iedereen in vrede leven. Na vele jaren veranderde dit echter. Plato zegt dat dit te maken had met het feit dat anderen zich hadden vermengd met het ware volk van Atlantis waardoor ze hun goede kwaliteiten uit het oog verloren. De mensen werden er corrupt en oorlogszuchtig.

Het gevolgd was dat de Atlantiërs zich richtten tot die andere grote staat: Athene. Een Egyptische priester vertelde Solon hoe een machtig leger oprukte richting de Griekse stad. Daarnaast wilden ze ook nog de rest van Europa veroveren. Vermits de Atlantiërs meesters waren tot in Libië en Egypte enerzijds en tot in Italië anderzijds, hadden zij een sterk leger. Toch overwonnen de Atheners hen dankzij de twintigduizend krijgers, zowel mannen als vrouwen, die als helden hadden gestreden.

Ondergang

De nederlaag was niet de enige straf voor Atlantis. Volgens Plato was oppergod Zeus zo verbolgen over het veranderde gedrag van de eilandbewoners dat hij hen hiervoor zwaar strafte. Dat deed hij met behulp van een enorme zondvloed die ook Athene niet spaarde.

Volgens het verhaal zou de complete strijdmacht van Athene in de aarde verzinken. Atlantis kreeg nog zwaardere klappen. Terwijl Athene daverde onder een beving, werd Atlantis in één nacht tijd verzwolgen door de zee. Het verdween compleet. Dit zou omstreeks 9.500 voor Christus hebben plaatsgevonden.    

Waargebeurde rampen

Volgens sommige wetenschappers zou het hele verhaal van Atlantis puur verzinsel zijn. Zij zeggen dat Plato zich deels liet leiden door zijn fantasie, maar zich ook deels baseerde op waargebeurde feiten.

Zo gaat de populaire theorie dat de vulkaanuitbarsting op het eiland Santorini aan de basis ligt van Atlantis. Dit was eens een groot eiland tot een deel ervan ten onder ging door een gigantische vulkaanuitbarsting waardoor dat stuk van het eiland in de zee verdween. Experts denken dat deze ramp ook een deel van de plagen van Egypte kan verklaren, al is ook daar nog geen echt bewijs voor gevonden.

Nog andere rampen waarop Plato zich kan gebaseerd hebben, zijn de vulkaanuitbarsting op het eiland Thera omstreeks 1600 voor Christus en de verwoesting van de Griekse stad Helike in 373 voor Christus. Tenslotte wordt ook het zondvloedverhaal genoemd als mogelijke basis voor het verhaal van Atlantis. 

Ligging

Toch zijn er nog steeds kenners die geloven dat Atlantis wel degelijk heeft bestaan en dat het eiland in een catastrofale ramp ten onder is gegaan. Maar als dat het geval was, waar bevond het zich dan?

Plato geeft ons slechts een paar concrete tips. Hij heeft het over een groot eiland omringd door kleinere eilanden. Verder zegt hij ook dat Atlantis nog voorbij de Zuilen van Hercules lag, hetgeen we nu kennen als de Straat van Gibraltar.

En dus moet volgens een aantal mensen het eiland zich in de Atlantische Oceaan hebben bevonden. Die is overigens genoemd naar deze mythische plek. Deze groep zegt dat er ooit een grote landmassa de Oude Wereld, Europa en Afrika, met de Nieuwe Wereld, dus Amerika, verbond. Onder water ligt daar inderdaad een grote massa voornamelijk bergketens. Geografen kennen dit gebied als de Midden-Atlantische rug. Volgens sommigen moet deze keten ooit helemaal boven water hebben gelegen en blijven nu enkel de Azoren en de Canarische Eilanden over.

Anderen denken dan weer dat Mauritanië het vroegere Atlantis is. De zogenaamde Richatstructuur die men daar aantreft, een grote cirkelvormige steenafzetting met een diameter van 23 km, heeft namelijk dezelfde structuur als Plato aangaf. Op satellietfoto’s zijn ook door mensen gemaakte structuren te zien in de binnenste cirkel zoals een rechthoekig gebouw van 50 tot 70 meter lang. Onderzoek moet nu uitwijzen hoe oud dit bouwwerk en anderen zijn. Opmerkelijk is wel dat er ook skeletten van vissen werden aangetroffen in de nabije omgeving, hetgeen erop wijst dat er ooit water is geweest in dit westelijke deel van de Sahara.

In een eerder artikel wezen we ook al op Antarctica als mogelijke plaats. Dat bestaat namelijk uit een groot eiland met een reeks kleinere eilandjes eromheen. Bovendien is deze plek reeds te zien op oude kaarten zoals de Piri Reis-kaart uit 1513. Volgens sommige experts als de Amerikaanse dokter Charles Hapgood uit 1966 en de Canadese schrijver Rand Flem-Ath was deze kaart een kopie van een kopie die dateerde uit tijden voor Alexander de Grote. Dat zou betekenen dat er al een volk kennis had van dit deel van de wereld nog voor het onder een dikke laag ijs kwam te liggen tijdens de Laatste IJstijd. Die vond zo’n 11.000 jaar geleden plaats en komt akelig dicht in de buurt met de tijd die Plato meedeelde, met name 9000 jaar voor Solon ofwel 9600 voor Christus.

Nog anderen kijken dan weer naar sommige eilanden in de buurt van Italië en Griekenland. Kreta is een veel genoemde plaats, maar ook Cyprus waar er enkele mooie bouwwerken staan, wordt genoemd. Bepaalde archeologen denken dan weer aan Sardinië waar er vreemde torens genaamd Nuraghi te vinden zijn. Eentje ervan zie je op de foto hierboven. Welk mysterieus volk deze bouwwerken heeft geplaatst, is nog steeds niet duidelijk. Geen van deze eilanden ligt echter voorbij de Straat van Gibraltar zoals Plato aangaf in zijn boeken. 

Nog een laatste groep experts denkt dat Atlantis nu deels onder de grond ligt in Cádiz te Spanje. Via satellietfoto’s zou men daar sporen hebben gevonden van een eeuwenoude beschaving. Mocht dat het geval zijn, werd het eiland wellicht destijds bedolven onder een grote modderstroom.

Zullen we ooit sporen vinden van het mythische Atlantis? En zo ja, wat zullen we dan te weten komen over het niveau dat de mensheid millennia geleden reeds haalde? Sommigen denken dat het oude volk zijn kennis verborgen heeft in een geheime ruimte die bekendstaat als de Kamer van Thoth. Deze godheid met het hoofd van een ibis was de schrijver van de oude goden en bewaarder van hun kennis. In een oud document staat te lezen hoe een farao destijds had bevolen op zoek te gaan naar deze ruimte, hetgeen bewijst dat men toen al op de hoogte was van deze legende.

In de jaren 1930 werd de Amerikaanse helderziende Edward Cayce onder hypnose gebracht en verklaarde hij dat er een grote ruimte was tussen de poten van de sfinx in Egypte. Volgens Cayce bevindt zich daar de geheime kennis van Atlantis. Jammer genoeg heeft men nog steeds niet de toestemming gegeven om daar te gaan graven, maar schrijver en ingenieur Robert Bauval zal hiervoor blijven pleiten in zijn boeken.