2,5 miljoen Belgen hebben een hoge bloeddruk

We hebben het in onze nieuwsbrief regelmatig over de bloeddruk. Niet omdat we dit zo graag doen, maar dit thema blijkt erg te leven bij onze lezers.

Je hebt ongetwijfeld al  van hypertensie gehoord. Maar wat is dat eigenlijk? Hypertensie, ook wel bekend als hoge bloeddruk, is een aandoening waarbij de bloeddruk in de bloedvaten verhoogd is. De bloeddruk is de kracht waarmee het bloed tegen de wanden van de bloedvaten drukt terwijl het door het lichaam circuleert.

Hoge bloeddruk is wereldwijd een veelvoorkomend probleem. Ongeveer één miljard mensen lijdt aan deze aandoening. In België hebben ongeveer 2,5 miljoen volwassenen een hoge bloeddruk, waarvan bijna de helft de diagnose niet heeft gekregen.

Dit is zorgwekkend omdat hoge bloeddruk jaarlijks verantwoordelijk is voor meer dan 15.000 sterfgevallen. Een aantal van deze doden wordt niet geregistreerd omdat we ons niet bewust zijn van de oorzaak.

De ‘stille doder’

Hoewel mensen met hoge bloeddruk zich meestal niet ziek voelen, wordt het de 'stille doder' genoemd omdat het vaak niet wordt gediagnosticeerd en niet wordt behandeld. Het is daarom van essentieel belang om de bloeddruk te meten om eventuele maatregelen te nemen.

Drie stadia

Er zijn drie stadia van hypertensie:

Stadium 1 

Dit stadium wordt gedefinieerd als een systolische bloeddruk van 130-139 mmHg en/of een diastolische bloeddruk van 80-89 mmHg. In dit stadium heeft een persoon een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, maar er zijn vaak geen symptomen aanwezig.

Het is belangrijk om levensstijlaanpassingen te maken om de bloeddruk te verlagen en verdere schade aan het lichaam te voorkomen. Deze aanpassingen omvatten regelmatig bewegen, een gezond dieet, het verminderen van de consumptie van zout en alcohol, en het stoppen met roken. In sommige gevallen kan medicatie nodig zijn om de bloeddruk te verlagen.

Stadium 2 

Dit stadium wordt gedefinieerd als een systolische bloeddruk van 140 mmHg of hoger en/of een diastolische bloeddruk van 90 mmHg of hoger. In dit stadium is het risico op hart- en vaatziekten aanzienlijk verhoogd en zijn er vaak wel symptomen aanwezig, zoals hoofdpijn, kortademigheid, duizeligheid en vermoeidheid

Naast levensstijlaanpassingen, zoals die hierboven zijn genoemd, is medicatie nodig om de bloeddruk te verlagen. Het is belangrijk om zo snel mogelijk met de behandeling te beginnen om schade aan het lichaam te voorkomen.

Stadium 3 hypertensieve crisis

Dit stadium is een noodgeval en vereist onmiddellijke medische aandacht. Het wordt gedefinieerd als een systolische bloeddruk van 180 mmHg of hoger en/of een diastolische bloeddruk van 120 mmHg of hoger. Symptomen kunnen zijn: hoofdpijn, misselijkheid, braken, duizeligheid, kortademigheid, pijn op de borst, een verandering in het gezichtsvermogen, verwardheid of bewustzijnsverlies. In dit stadium kan er schade aan het lichaam optreden, zoals een beroerte, hartaanval of nierschade. Het is belangrijk om onmiddellijk medische hulp te zoeken als u vermoedt dat u een hypertensieve crisis heeft.

In alle stadia van hypertensie is het belangrijk om regelmatig de bloeddruk te controleren en de behandeling te volgen die door je arts is voorgeschreven. Hypertensie kan leiden tot ernstige complicaties, zoals hartziekte, nierziekte, beroerte en oogproblemen. Door levensstijlaanpassingen te maken en de behandeling te volgen, kan je je bloeddruk onder controle houden en het risico op complicaties verminderen.

Meer of minder gevallen van hoge bloeddruk?

We lezen tegenstrijdige berichten of er nu meer, of net minder, gevallen van hoge bloeddruk zijn dan vroeger. Is het met andere woorden een 'beschavingsziekte'?

Meer…

Er zijn aanwijzingen dat het aantal gevallen van hoge bloeddruk wereldwijd is toegenomen in de afgelopen decennia. Dit kan deels te wijten zijn aan veranderingen in levensstijlfactoren zoals ongezonde voeding, verminderde fysieke activiteit en verhoogde stressniveaus.

Ook de vergrijzing van de bevolking kan een rol spelen, aangezien de kans op hoge bloeddruk toeneemt met de leeftijd. Bovendien kan de verbeterde diagnose en screening van hoge bloeddruk bijdragen aan het waargenomen hogere percentage gevallen.

… of toch minder?

Er zijn echter ook studies die suggereren dat het aantal gevallen van hoge bloeddruk in sommige landen net is afgenomen of stabiliseert. Deze studies tonen aan dat effectieve preventie- en behandelingsmaatregelen, zoals gezondheidsbevordering, vroegtijdige opsporing en behandeling van risicofactoren, een belangrijke rol kunnen spelen bij het terugdringen van hoge bloeddruk.

Niet te veel meten

Meten is weten, zegt het spreekwoord. Maar toch...

Bij het meten van de bloeddruk is het belangrijk om niet te overdrijven, omdat te veel metingen zonder aanleiding de cijfers kunnen verhogen. Sommige mensen hebben ook een verhoogde bloeddruk als gevolg van de angst die gepaard gaat met het meten van de bloeddruk bij de arts of in het ziekenhuis. Daarom is het belangrijk om bij een zelfmeting in alle rust te meten en om bij een bezoek aan de arts op tijd te vertrekken, zodat je  in de wachtkamer kan ontspannen.

Hoe thuis meten

Om de bloeddruk thuis nauwkeurig te meten, moeten enkele eenvoudige regels worden gevolgd. Het is belangrijk om 30 minuten voor de meting niet te roken, niet te eten, geen koffie te drinken en niet te sporten.

• Ga comfortabel zitten op een rustige, aangename plaats, bij een tafel.
• Gebruik een gevalideerd toestel met een aanpasbare armband, geschikt voor je armomtrek, en plaats het direct boven je ellenboog op de huid.
• Het wordt ook aanbevolen om 3 tot 5 minuten te ontspannen voordat je de bloeddruk meet en praten en bewegen tijdens en tussen de metingen te vermijden.
• Ga zitten op een stoel met je voeten stevig op de grond en je rug recht.
• Je arm moet ontspannen zijn, ter hoogte van je hart, met de onderarm rustend op een tafel om geen inspanning te hoeven leveren.
• Doe 3 metingen met een tussenpoos van 1 minuut en houd alleen het gemiddelde van de laatste 2 metingen bij.

Hoe je bloeddruk analyseren

Bij het begrijpen van de resultaten van de meting is de sleutel tot het beheersen van hoge bloeddruk.

De bloeddruk wordt geregistreerd als twee cijfers: de systolische bloeddruk, wat aangeeft hoeveel druk het bloed uitoefent tegen de aderwanden wanneer het hart klopt, en de diastolische bloeddruk, wat aangeeft hoeveel druk het bloed uitoefent tegen de slagaderwanden terwijl het hart tussen de slagen in rust. Bij mensen ouder dan 50 wordt doorgaans meer aandacht besteed aan de systolische bloeddruk als een belangrijke risicofactor voor hart- en vaatziekten.

Systolische bloeddruk neemt toe met de leeftijd

De systolische bloeddruk bij de meeste mensen neemt toe met de leeftijd, als gevolg van de toenemende stijfheid van grote slagaders, langdurige opbouw van plaque en een verhoogde incidentie van hart- en vaatziekten. Een verhoogde systolische of diastolische bloeddrukmeting kan worden gebruikt om een diagnose van hoge bloeddruk te stellen.

Volgens recente studies verdubbelt het risico op overlijden door ischemische hartziekte en beroerte met elke 20 mm Hg systolische of 10 mm Hg diastolische toename bij mensen van 40 tot 89 jaar.

Bloeddruk wordt gemeten in mm Hg omdat kwik in de geneeskunde nog steeds wordt gebruikt als de standaard meeteenheid voor druk.

Lage bloeddruk

Een systolische bloeddruk lager dan 90 of een diastolische bloeddruk lager dan 60 wordt geclassificeerd als lage bloeddruk of hypotensie. Normale bloeddruk wordt voor de meeste volwassenen gedefinieerd als een systolische druk van minder dan 120 en een diastolische druk van minder dan 80. Verhoogde bloeddruk wordt gedefinieerd als een systolische druk tussen 120 en 129 met een diastolische druk van minder dan 80, terwijl hoge bloeddruk wordt gedefinieerd als een systolische druk van 130 of hoger, of een diastolische druk van 80 of hoger (Whelton et al., 2018).

Gemiddelde bloeddruk

De gemiddelde systolische en diastolische bloeddruk bij mannen en vrouwen verschilt van leeftijd tot leeftijd. De normale bloeddrukwaarden voor volwassenen van 18 jaar en ouder zijn minder dan 120/80 mm Hg voor zowel mannen als vrouwen.