Psychologe
Veronika Sjinkarenko

Ook zangeres Susan Boyle verklaarde zopas in ‘The Observer’ dat ze lijdt aan het syndroom van Asperger. Ze dacht altijd dat ze bij de geboorte een hersenbeschadiging had opgelopen, maar dat blijkt dus niet het geval. Als je iemand die lijdt aan Asperger begrijpt en leert omgaan met zijn bijzondere eigenschappen is goed samenleven perfect mogelijk. Misschien herken je jezelf of iemand die je kent in dit artikel van SenNet psychologe Veronika Sjinkarenko.

Het ontdekken van Asperger kan een enorme opluchting zijn.

Ook Susan Boyle verklaarde zopas in The Obeserver hoe opgelucht ze is nu ze weet dat ze lijdt aan Asperger. Ook zij begrijpt nu voor de eerste keer in haar leven werkelijk waarom sommige dingen zo moeilijk voor haar zijn. Nu kan ze uitdrukken wat zij zo lang niet kon verwoorden.

Velen komen er pas heel laat achter dat ze lijden aan Asperger. Deze mensen voelen zich onder meer prima in hun eentje, houden van vaste gewoonten en rituelen, hebben vaak een doorgedreven hobby en kunnen onredelijk boos worden en botte uitspraken doen... Niet zo lang geleden sprak ik met een man die heeft ontdekt dat hij het syndroom van Asperger heeft. Een heel nieuwe wereld is voor hem open gegaan. Net als Susan Boyle weet hij voor de eerste keer in zijn leven werkelijk waarom sommige dingen zo moeilijk voor hem zijn. Nu kan hij uitdrukken wat hij zo lang niet kon verwoorden.

Wat is het syndroom van Asperger?

Aperger syndroom is een vorm van lichte autisme. Aperger syndroom is een vorm van lichte autisme. Het grote verschil met autisme is dat autisten vaak een gelijkend profiel hebben en bij het syndroom van Asperger de problemen veel individueler zijn. Als je 100 mensen met Asperger hebt gezien, dan heb je 100 verschillende mensen gezien.

Een aantal kenmerken van Asperger.

Mensen met het Aspergersyndroom hebben problemen met het sociale situaties; het is heel moeilijk voor hen om de non-verbale signalen van anderen te begrijpen en om zelf ook de juiste signalen te versturen.

Nog een belangrijk kenmerk van het Aspergersyndroom, is dat mensen vaak geboeid zijn door iets heel specifiek. Het zijn vaak redelijk of heel slimme mensen, die sterk aangetrokken zijn door technische dingen.

Routines geven houvast.

Indien er op het laatste moment iets verandert kan dit voor zeer veel stress zorgen. Mensen met het Aspergersyndroom houden zich zeer sterk aan "hun gang van zaken". Routines geven een houvast en worden dan ook rigide toegepast. Indien er op het laatste moment iets verandert of iemand komt onaangekondigd op bezoek, kan dit voor zeer veel stress zorgen.

Hoeveel keer zeg jij 'ja' op dit?

Ben je niet zeker of je kennis of partner dit syndroom heeft? Ga dan eens na hoeveel keer je "ja" zegt op het volgende. Het zijn vooral mannen die het hebben.

• Hij kijkt je niet aan als jullie spreken.
• Hij kan uren alleen zitten zonder daar over te klagen.
• Hij heeft tics.
• Hij wordt heel boos als je zes minuten te laat bent.
• Hij vindt mode niet belangrijk.
• Hij is heel gevoelig voor licht; zijn lievelingslicht is een donkere kamer.
• Hij begrijpt niet waarom sommige dingen belangrijk zijn voor mensen.
• Hij neemt je (heel) letterlijk.
• Hij heeft een hobby waarin hij heel ver kan gaan.
• Hij heeft geen behoefte aan knuffelen.
• Hij zegt soms iets ongelooflijk bot tegen mensen.
• Hij is geniaal in sommige dingen, maar de was doen is te moeilijk.
• Wanneer hij boos wordt, kan hij buiten proportie boos worden.
• Hij heeft een unieke humor.
• Hij stapt raar of heeft bijzondere houdingen.
• Hij is heel stil in gezelschap.
• Of hij praat in lange monologen.
• Mensen hebben het gevoel dat er iets anders is, maar kunnen er hun vinger niet opleggen.

De persoon met Aspergersyndroom heeft waarschijnlijk niet alle kenmerken in de lijst, maar misschien zijn enkele dingen wel herkenbaar voor jou.

Syndroom van Asperger bij volwassenen

Ongeveer 2.5 mensen op de 10 000 heeft het syndroom van Asperger. Het komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen.

Ongeveer 2.5 mensen op de 10 000 heeft het syndroom van Asperger. Zoals het er nu voorstaat, wordt er bij de kinderen die schoollopen redelijk snel vastgesteld als er problemen zijn en wordt het syndroom van Asperger op tijd gediagnosticieerd en hulp aangeboden. Dit heeft te maken met een goede communicatie tussen school, CLB (Centra voor Leerlingenbegeleiding) en de ouders. Een andere belangrijke factor is dat de kennis van ontwikkelingsstoornissen beter is.

Vroeger werd Asperger nauwelijks herkend.

Het syndroom van Asperger is veel moeilijker te herkennen bij volwassenen. Dat is niet altijd zo geweest. Er zijn veel volwassenen en zeker ouderen met het syndroom van Asperger die niet weten dat ze het hebben of wat het is. Dat is jammer, want voor velen is het een openbaring.

"Toen ik las over het syndroom van Asperger, klopte het plotseling."
"Ja, ja, ja, dat ervaar ik ook!"
"Plots voelde ik me begrepen en overviel de gedachte me: 'Ik ben dus geen klootzak of 'vreemd', ik heb een compleet andere neurologische samenstelling'.

Het syndroom van Asperger is veel moeilijker te herkennen bij volwassenen dan bij kinderen. Volwassenen hebben na vele jaren al technieken ontwikkeld om hun bijzonderheden te camoufleren voor anderen.

Asperger veroorzaakt sociale problemen.

Van deze mensen wordt wel eens gezegd dat ze blind zijn voor de emoties. Het is heel moeilijk voor mensen met Aspergersyndroom om de sociale 'cues' te lezen. Van deze mensen wordt wel eens gezegd dat ze blind zijn voor de emoties of wensen van de ander. Ze bekijken de dingen vanuit hun eigen perspectief.

Bij neurotypische mensen ontwikkelt de sociale fijngevoeligheid vanzelf of met weinig moeite. Bij mensen met Asperger is dat niet het geval. Het is moeilijk voor hen om hun gevoelens op een correcte manier over te brengen en om de signalen van de anderen te lezen.

Lachen op het ongepaste moment.

Ze kunnen soms heel ongepast gedrag tonen, zoals lachen als iemand iets heel gevoelig verteld.
Doordat ze de lichaamssignalen van anderen niet goed kunnen lezen, blijven ze soms heel lang, veel te lang, praten. Ze zien gewoon niet dat de andere persoon verveeld is.

Ik voel me een buitenstaander.

Omdat ze steeds geconfronteerd worden met deze moeilijkheden, kunnen ze zich onzeker beginnen voelen of zich volledig een buitenstaander voelen.

"Ik kijk graag naar mensen, zolang ze maar niet aan mij komen. Ik begrijp niet waarom mensen dansen, of mode volgen... zo'n lege handelingen. Ik voel me een ander wezen dan jullie. Eerlijk gezegd, heb ik het met jullie te doen."

Hoe kan je Asperger herkennen?

In je omgeving kan je een persoon met Asperger herkennen aan het maken van de verkeerde grapjes op de verkeerde momenten. Hij (het zijn voornamelijk mannen die het hebben) reageert niet 'menselijk', schat de bedoelingen van andere mensen verkeerd in en reageert niet gepast.
Anderzijds is het gevoel voor humor van deze mensen heel geliefd omdat het net anders is.

Heel graag alleen zijn.

Geef de persoon de mogelijkheid om alleen te zijn en overval hem niet met fysiek contact. De kans is groot dat de persoon met Asperger sociale situaties ontwijkt of veel stress krijgt wanneer hij in gezelschap moet zijn. Onverwacht bezoek wordt meestal niet op prijs gesteld; men moet zich mentaal voorbereiden. Iemand met Asperger voelt zich volledig op zijn gemak wanneer hij alleen kan zijn.

Het laatste is meteen een belangrijk punt voor de omgeving; geef de persoon de mogelijkheid om alleen te zijn en overval hem niet met fysiek contact.

"Ik heb elke dag mijn tijd nodig waar ik niemand om me heen heb. Dan kan ik tot mezelf komen en kan ik volledig mezelf zijn. Ik zit raar en maak rare bewegingen met mijn mond, dan moet ik het niet verbergen. Ik kan dan ook volledig tot rust komen. Als ik dat niet heb, word ik heel prikkelbaar en voel ik me helemaal niet goed."

Het is echter niet zo dat mensen met Asperger geen behoefte hebben aan menselijk contact; ze willen wel vrienden, maar het sociale spel is te vermoeiend en ingewikkeld. Ze worden ook verliefd en zijn vaak heel trouwe en loyale partners.

Speciale interesses en intelligentie

Hun abstract inzicht is fenomenaal. Mensen met Asperger zijn vaak zeer slim. Ze hebben een normaal IQ of niet zelden een hoog tot zeer hoor IQ. Hun abstract inzicht is fenomenaal. Ze kunnen heel goed verbanden leggen en als ze weten hoe hun geheugen in te zetten, kunnen ze hun brein tot een opslagplaats van informatie maken.

Je kon al lezen dat een van de kenmerken van Aspergersyndroom is dat er een beperkte interessepatroon is. Men wordt geboeid door iets heel specifiek, dat al dan niet nuttig is in het leven. Sommigen weten alles over batterijen, anderen weten alles over auto's. Als de laatste je garagist is, is je auto in gouden handen.

De fysieke gevolgen van Asperger.

Het syndroom van Asperger heeft ook gevolgen voor het lichaam. Zo kan er hevige gevoeligheid zijn aan licht en geluid. Als gevolg daarvan dragen ze monotone kleding, omdat het kleurpatroon hen niet overrompelt. Er is soms ook een voorkeur voor een bepaalde textiel.
Soms is er ook een gevoeligheid van de maag te vinden.

Star levenspatroon.

Over het algemeen hebben mensen met het syndroom moeite met veranderingen. Ik bedoel zowel grote veranderingen in hun leven, als kleine dingen als iets spontaan doen op een zonnige dag.

Het kan wel gebeuren dat de persoon de zelfde kleding wil dragen, ook als het niet meer past of kapot aan het gaan is.

Deze vaste routines brengen rust in het leven van de persoon met Asperger. Voor de partner of de kinderen van de persoon kan dit echter heel vermoeiend en beperkend zijn. Dit is zeker het geval wanneer men zijn routines wil opleggen aan de partner.

Dingen zoals een gezinsagenda kunnen het leven voor iedereen vereenvoudigen.

Meer lezen?

Tony Attwood is de grootste autoriteit op het gebied van Asperger. Ik raad ten zeerste zijn boeken aan.

Verder zijn er veel boeken geschreven voor mensen met het Aspergersyndroom; verbeteren van sociale vaardigheden, hulp bij het zoeken naar werk of persoonlijke verhalen.
Voor koppels kunnen boeken specifiek over een "Asperger-relatie" behulpzaam zijn (bv van Maxine Aston)

Meer kijken?

Adam beschrijft het verhaal van een jongen met Asperger die verliefd wordt op zijn nieuw buurmeisje. Alle aspecten van het syndroom komen zowat aan bod. Een aanrader.

Op de volgende website zijn nog goede films opgelijst:
http://www.aspergerstestsite.com/598/aspergers-movies/#.UoaWNRrI3g8

Psychologe Veronika Sjinkarenko
Zij biedt gedragstherapeutische en oplossingsgerichte behandelingen aan: to-the-point en kortlopend. Ze komt aan huis in de regio van Brasschaat. Daarnaast doet ze ook online behandelingen.