Eén derde van de bevolking

Een chronische aandoening kan een aanzienlijke impact hebben op verschillende aspecten van iemands leven. De impact kan zowel fysiek, emotioneel, sociaal als financieel zijn. 

De impact van een chronische aandoening kan voor elk individu anders zijn. Sommige mensen zullen er prect in slagen om een goede kwaliteit van leven te behouden, terwijl anderen meer uitdagingen zullenervaren. Het is essentieel om een ondersteunend netwerk te hebben, inclusief zorgverleners, familie en vrienden, om te helpen bij het omgaan met de impact van de aandoening en om de nodige steun en begeleiding te bieden.

Zowat 30% van de Belgen van 15 jaar en ouder leven met een chronische ziekte. Dit percentage neemt sterk toe met de leeftijd: 44% van de bevolking ouder dan 75 jaar meldt dat ze een chronische ziekte hebben. De prevalentie van chronische ziekten is hoger bij vrouwen (31%) vergeleken met mannen (27%).

Variatie aan aandoeningen

Chronische aandoeningen komen in een brede waaier aan ziektes voor.

Hart- en vaatziekten

Hart- en vaatziekten zijn een verzamelnaam voor aandoeningen die het hart en de bloedvaten aantasten. Voorbeelden zijn coronaire hartziekte, hartaanvallen, hartfalen, beroertes en perifere vaatziekte. Bij senioren kunnen factoren zoals hoge bloeddruk, hoog cholesterol, roken, diabetes en een zittende levensstijl het risico op hart- en vaatziekten vergroten.

Symptomen kunnen variëren van kortademigheid en vermoeidheid tot pijn op de borst en duizeligheid. Een gezonde levensstijl met regelmatige lichaamsbeweging, een uitgebalanceerd dieet, het vermijden van tabak en regelmatige medische controles zijn essentieel voor het beheersen van hart- en vaatziekten.

Diabetes

Diabetes mellitus, ook bekend als suikerziekte, is een aandoening waarbij het lichaam problemen heeft met het reguleren van de bloedsuikerspiegel. Bij type 2-diabetes, dat het meest voorkomt bij senioren, reageert het lichaam niet meer goed op insuline of produceert het niet genoeg insuline.

Onbeheerde diabetes kan leiden tot ernstige complicaties zoals hart- en vaatziekten, nieraandoeningen, zenuwbeschadiging en problemen met de ogen. Symptomen kunnen vermoeidheid, veel dorst, frequent urineren, gewichtsveranderingen en slecht genezende wonden omvatten. Een gezond dieet, regelmatige lichaamsbeweging, het nemen van medicatie indien voorgeschreven en regelmatige monitoring van de bloedsuikerspiegel zijn belangrijk voor het beheersen van diabetes.

Artritis

Artritis is een aandoening die ontsteking en pijn in de gewrichten veroorzaakt. Osteoartritis en reumatoïde artritis zijn twee veelvoorkomende vormen van artritis bij senioren. Osteoartritis wordt gekenmerkt door slijtage van het kraakbeen in de gewrichten, terwijl reumatoïde artritis een auto-immuunziekte is waarbij het lichaam de eigen gewrichten aanvalt.

Symptomen zijn onder andere gewrichtspijn, stijfheid, zwelling en verminderde mobiliteit. Behandeling omvat medicatie, fysiotherapie, gewichtsbeheersing en het vermijden van overmatige belasting van de gewrichten.

Dementie

Dementie is een verzamelnaam voor progressieve aandoeningen die de cognitieve functie beïnvloeden, waaronder geheugenverlies, veranderingen in denken en gedrag, en problemen met taal en communicatie. De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie.

Naarmate mensen ouder worden, neemt het risico op dementie toe. Symptomen ontwikkelen zich geleidelijk en kunnen problemen omvatten met het onthouden van recente gebeurtenissen, desoriëntatie, veranderingen in stemming en gedrag, en moeite met dagelijkse taken. Hoewel er geen genezing is voor dementie, kunnen medicatie, cognitieve stimulatie, geheugentraining en ondersteuning van verzorgers de symptomen helpen beheersen en de kwaliteit van leven verbeteren.

Chronische longziekten

Chronische longziekten, zoals chronische obstructieve longziekte (COPD) en longontsteking, kunnen de ademhaling belemmeren en het dagelijks functioneren van senioren beïnvloeden. COPD is een langdurige aandoening die wordt gekenmerkt door vernauwing van de luchtwegen en het onvermogen om goed adem te halen. Roken, blootstelling aan vervuiling en ouderdom kunnen het risico op COPD vergroten.

Symptomen zijn onder andere kortademigheid, hoesten, overmatig slijm en vermoeidheid. Het vermijden van roken en blootstelling aan schadelijke stoffen, regelmatige lichaamsbeweging, medicatie en zuurstoftherapie kunnen helpen bij het beheersen van chronische longziekten.

Het is belangrijk dat je regelmatig contact houdt met je zorgverleners om deze chronische aandoeningen te beheren en eventuele veranderingen in symptomen op te merken. Een gezonde levensstijl, medicatiebeheer en ondersteuning van dierbaren kunnen allemaal bijdragen aan het verbeteren van de kwaliteit van leven voor senioren met deze aandoeningen.

Gevolgen van een chonische ziekte

Een chronische ziekte kan heel wat gevolgen voor je dagelijks leven hebben.

Fysieke beperkingen

Een chronische aandoening kan leiden tot lichamelijke symptomen en beperkingen. Dit kan variëren van pijn, vermoeidheid en moeite met mobiliteit tot ernstige handicaps die dagelijkse activiteiten beperken. De fysieke beperkingen kunnen het moeilijker maken om zelfstandig te functioneren en kunnen invloed hebben op de kwaliteit van leven.

Zeker oudere volwassenen kunnen te maken krijgen met verschillende fysieke gezondheidsproblemen, zoals chronische aandoeningen (bijv. hartaandoeningen, diabetes, artritis), verminderde mobiliteit, spierzwakte en veranderingen in het gezichtsvermogen en gehoor. Het handhaven van een gezond dieet, regelmatige lichaamsbeweging, voldoende slaap en regelmatige medische controles zijn belangrijk om de fysieke gezondheid te bevorderen.

Emotionele impact

Het leven met een chronische aandoening kan een grote emotionele tol eisen. Veelvoorkomende emoties zijn verdriet, frustratie, angst, depressie en prikkelbaarheid. Het omgaan met pijn, ongemak en de onvoorspelbaarheid van de aandoening kan leiden tot gevoelens van machteloosheid en verlies van eigenwaarde.

Het kan ook leiden tot angst voor de toekomst en bezorgdheid over de impact op relaties en het vermogen om dagelijkse activiteiten uit te voeren.

Het welzijn van de geest is even belangrijk als de fysieke gezondheid. Veel voorkomende mentale gezondheidsproblemen bij senioren zijn depressie, angst en cognitieve achteruitgang, waaronder dementie en de ziekte van Alzheimer. Sociale interactie, geestelijke stimulatie, actieve betrokkenheid bij hobby's en interesses, evenals toegang tot geestelijke gezondheidszorg en ondersteuning zijn cruciaal voor het behoud van een goede mentale gezondheid.

Veranderingen in levensstijl

Bij het omgaan met een chronische aandoening moeten vaak aanpassingen worden gemaakt in de levensstijl. Dit kan het volgen van een speciaal dieet, het nemen van medicatie op regelmatige basis, het bijhouden van symptomen of het ondergaan van medische behandelingen omvatten.

Deze veranderingen kunnen de dagelijkse routine beïnvloeden en kunnen een gevoel van beperking of frustratie met zich meebrengen.

Sociale isolatie

Sommige mensen met een chronische aandoening ervaren sociale isolatie of een gevoel van buitengesloten worden. De symptomen en beperkingen van de aandoening kunnen het moeilijker maken om deel te nemen aan sociale activiteiten of om contact te onderhouden met vrienden en familie. Dit kan leiden tot gevoelens van eenzaamheid, verdriet en verlies van sociale steun.

Financiële last

Het leven met een chronische aandoening kan ook een financiële tol eisen. De kosten van medicatie, behandelingen, doktersbezoeken en andere medische uitgaven kunnen zich opstapelen. Daarnaast kunnen sommige mensen met een chronische aandoening niet in staat zijn om te werken of moeten ze hun werk verminderen, wat kan leiden tot inkomensverlies en financiële stress.

Valpreventie

Vallen is een ernstig gezondheidsrisico voor senioren en kan leiden tot ernstige verwondingen, zoals heupfracturen. Het creëren van een veilige omgeving door het verwijderen van obstakels, goede verlichting, het gebruik van antislipmatten en het dragen van geschikt schoeisel kan het risico op vallen verminderen. Daarnaast kunnen oefeningen voor evenwicht en kracht, evenals het regelmatig laten controleren van het gezichtsvermogen, ook helpen om het valrisico te verminderen.

Medicatiemanagement

Senioren nemen vaak meerdere medicijnen voor verschillende gezondheidsproblemen, wat kan leiden tot complicaties zoals bijwerkingen en interacties tussen geneesmiddelen. Het is belangrijk dat senioren begrijpen hoe ze hun medicijnen correct moeten innemen, inclusief de juiste dosering en timing.

Het bijhouden van een medicatielijst, regelmatig overleg met een arts of apotheker en het bewust zijn van mogelijke bijwerkingen kunnen helpen bij een veilig en effectief medicijngebruik.

Voeding en hydratatie

Een uitgebalanceerd dieet met voldoende voedingsstoffen is essentieel voor de gezondheid van senioren. Oudere volwassenen kunnen een verhoogd risico hebben op ondervoeding, een tekort aan bepaalde voedingsstoffen en gewichtsveranderingen.

Het is belangrijk om voldoende eiwitten, vezels, vitaminen en mineralen binnen te krijgen. Daarnaast kan uitdroging een probleem zijn, vooral tijdens warme periodes. Voldoende hydratatie is cruciaal voor een goede gezondheid.

Preventieve zorg

Regelmatige preventieve zorg is van vitaal belang voor senioren. Dit omvat het bijhouden van vaccinaties (zoals griepprik en pneumokokkenvaccinatie), het ondergaan van screeningsonderzoeken (bijvoorbeeld mammogrammen, colonoscopieën, botdichtheidstesten) en het ontvangen van gezondheidscontroles om vroegtijdige detectie en behandeling van gezondheidsproblemen mogelijk te maken.

Het is belangrijk op te merken dat elk individu uniek is en verschillende gezondheidsbehoeften heeft. Het raadplegen van een zorgverlener voor persoonlijk advies en het opvolgen van de aanbevelingen van medische professionals zijn essentieel om de gezondheid van senioren te waarborgen.

Hoe omgaan met chronische ziekten

Het leven kan uitdagend zijn wanneer je geconfronteerd wordt met een chronische ziekte. Voor senioren kunnen dergelijke ziekten een extra impact hebben, omdat ze vaak gepaard gaan met fysieke beperkingen en een verandering in levensstijl. 

Acceptatie en begrip

Het eerste en belangrijkste aspect van het omgaan met een chronische ziekte is het accepteren van de nieuwe realiteit. Dit kan aanvankelijk moeilijk zijn, maar het is cruciaal om de ziekte niet te ontkennen en de emoties die ermee gepaard gaan te erkennen. Het is normaal om gevoelens van verdriet, frustratie, angst of zelfs boosheid te ervaren.

Senioren moeten zichzelf toestaan deze emoties te voelen en ze op een gezonde manier te uiten, bijvoorbeeld door erover te praten met dierbaren, een ondersteuningsgroep te zoeken of professionele hulp in te schakelen.

Levensstijlaanpassingen

Om een goede grip op de ziekte te krijgen, kan het nodig zijn om bepaalde aanpassingen in de levensstijl door te voeren. Dit kan variëren van dieetveranderingen tot regelmatige lichaamsbeweging en medicatiebeheer.

Het is belangrijk voor senioren om een open communicatie te hebben met hun zorgverleners en een duidelijk begrip te hebben van de aanbevolen behandelingen en levensstijlaanpassingen. Door actief betrokken te zijn bij hun eigen zorg en gezondheid, kunnen senioren een gevoel van controle en zelfredzaamheid behouden.

Het belang van sociale steun

Het hebben van een sterk sociaal netwerk is van onschatbare waarde bij het omgaan met een chronische ziekte. Familieleden, vrienden en buren kunnen een bron van emotionele steun, praktische hulp en gezelschap zijn.

Het is essentieel voor senioren om open te staan voor steun en anderen te laten weten wat ze nodig hebben. Sociale activiteiten en het deelnemen aan gemeenschapsinitiatieven kunnen ook helpen om een gevoel van verbondenheid en betekenis te behouden, zelfs als de fysieke mogelijkheden beperkt zijn.

Zelfzorg en psychologisch welzijn

Het handhaven van een goede zelfzorgroutine is cruciaal voor het psychologisch welzijn van senioren met een chronische ziekte. Dit omvat voldoende slaap, gezonde voeding en regelmatige lichaamsbeweging, aangepast aan hun mogelijkheden.

Het beoefenen van ontspanningstechnieken zoals meditatie, ademhalingsoefeningen of yoga kan ook helpen bij het verminderen van stress en het bevorderen van een positieve gemoedstoestand. Het is ook belangrijk om tijd vrij te maken voor plezierige activiteiten en hobby's, aangezien deze kunnen dienen als een welkome afleiding van de uitdagingen van de ziekte.

Professionele ondersteuning

Ten slotte is het cruciaal voor senioren om te weten dat ze niet alleen staan in hun strijd tegen een chronische ziekte. Het zoeken van professionele ondersteuning, zoals gesprekstherapie of counseling, kan enorm waardevol zijn.

Een professionele zorgverlener kan helpen bij het omgaan met de psychologische impact van de ziekte, het ontwikkelen van copingstrategieën en het bevorderen van veerkracht. Daarnaast kunnen zij ook praktisch advies geven over het beheer van de ziekte en eventuele nieuwe ontwikkelingen in behandelingen.