De trailer voor een film

 Het ideale aperitiefhapje kan je beschouwen als een trailer voor een film: flitsend, spannend en kleurrijk, met de nodige zinnenprikkelende elementen die alleen maar nieuwsgierig maken zonder al te veel over de rest te verraden en die zeker het hongergevoel aanscherpen.

Welke hapjes serveer je bij het aperitief? Het lijkt een banale vraag, waarbij vooral gedacht wordt aan kostprijs en efficiëntie en men al te vaak uitkomt bij een reeks weinig geïnspireerde hapjes die nauwelijks opgemerkt worden.

De klassieke toastjes met zalm, minibrochettes met mozzarella, kerstomaat en basilicum, amuselepeltjes en -glaasjes, bladerdeeghapjes, worstjes, sushi, stukjes bloemkool en wortel bij een al even klassieke aperitief: we hebben het allemaal wel gezien.

Goed doseren

Belangrijk bij het serveren van aperitiefhapjes is goed te doseren. De ideale ‘amuse’ moet, zoals het woord zegt, de mond amuseren en opwarmen en een beloftevol voorsmaakje bieden van wat nog komen zal. Het is dus niet de bedoeling dat je gasten na het aperitief al een volle maag hebben. Het perfecte scenario is dat ze méér willen. Dit kan je opvangen door van je aperitiefhapjes een blauwdruk te maken van de rest van je culinaire kunnen. De hapjes kunnen met bepaalde parameters zoals de ingrediënten, kleur- en smaakcombinaties verwijzen naar de andere gerechten en op die manier één mooi harmonieus geheel vormen.

De aperitiefhapjes in hoeveelheid beperken reduceert bovendien de kostprijs die je nog verder kunt terugdringen door ingrediënten te gebruiken die ook in je andere bereidingen voorkomen. Op die manier zijn de hapjes bij het aperitief meteen ook de ideale vingeroefening voor wat nog allemaal op het menu staat.

Eenvoudige ingrediënten

Eenvoudige ingrediënten kunnen hierbij helpen. Rucolasla bijvoorbeeld bevat weinig calorieën, heeft een drainerende werking en helpt de eetlust opwekken. Hetzelfde geldt voor een reeks kruiden, zoals fenegriek, tijm en anijs, ingrediënten die bovendien een gunstige werking op de vertering hebben. Een beetje pepermunt bij het aperitiefhapje kan eveneens wonderen voor de eetlust doen en het zorgt bovendien voor een heerlijke, veelbelovende geur. Ook kruidnagel en jeneverbes kunnen – goed gedoseerd – zeker een rol spelen bij een geslaagd en verrassend aperitiefhapje.

Indische keuken

En dan hebben we het nog niet gehad over die klassieke ingrediënten uit de Indische keuken die traditioneel bij het begin van de maaltijd gebruikt worden om de appetijt te bevorderen, namelijk kaneel, curry en saffraan. Maar dan wel bij matig gebruik, want als je overdrijft met deze krachtige kruiden, dan hebben ze het omgekeerde effect.

Juiste balans

Een maximale eetbeleving draait rond de juiste balans, en die moet je meteen van bij het aperitiefhapje al naar voor brengen. Variatie is hierbij het sleutelwoord, ook wat het evenwicht tussen zoet en hartig betreft. Zoek hierbij de juiste combinatie die de appetijt prikkelt, en probeer ook het evenwicht tussen warm en koud te vinden. Serveer je meerdere afzonderlijke hapjes, dan kan de volgorde van eerst koud en dan warm wonderen doen. Eindig bij voorkeur met een warm hapje, want dit accentueert de smaak van wat je al gegeten hebt en schept verwachtingen voor de rest van de maaltijd.

Gebruik zeker ook knapperige en krokante ingrediënten, die zorgen voor meer speekselproductie, wat de smaakpapillen nog extra aanscherpt.

Alle zintuigen prikkelen

Ook ons brein speelt een rol bij het opwekken van de eetlust. Een klein hapje op een groot bord oogt kaal en stuurt naar ons brein het signaal dat we niet lekker gegeten hebben. Gebruik dus liefst kleine schoteltjes, kleine schaaltjes en glaasjes die aantrekkelijk overkomen en de verschillende ingrediënten van het hapje veel beter tot hun recht doen komen.

Bij de presentatie van de aperitiefhapjes mag, moét, je zeker alle registers opentrekken. Maar geef de gastenzeker geen voldaan gevoel, integendeel zelfs. Door ook de nodige visuele accenten aan te brengen bij de keuze van je ingrediënten en het recipiënt waarin je het hapje serveert (bijvoorbeeld gekleurde bordjes en glaasjes), geef je van bij de start ook de nodige visuele prikkels mee.

De juiste, sfeervolle maar niet te exuberante verlichting, passende achtergrondmuziek die zich niet opdringt, een serene bediening: het zijn allemaal elementen die bijdragen tot het slagen van die belangrijke eerste indruk.

Harmonie met het aperitief

In hun drang om uit te pakken met ingenieuze hapjes zoeken sommige koks het soms te ver en overvleugelen ze het aperitief zelf. Volgens het ideale scenario is het aperitiefhapje de regisseur die ten dienste staat van zijn acteur, namelijk het drankje dat in alle glorie schittert en zo maken ze samen een schitterende film. Het hapje moet aanzetten tot het genieten van de inhoud van het glas, en omgekeerd.

Bij de keuze van het aperitief heb je steeds ook het begeleidende hapje in gedachten en doe je beroep op je geuren- en smakenbibliotheek om zo tot een geslaagde harmonie te komen. Drankjes met frisse zuren en bubbels zoals champagne, cava en andere mousserende wijnen hebben niet voor niets in dit verband hun waarde bewezen, en ze zijn gediend met prikkelende maar lichte hapjes.

Niet doen!

Beperk in de aperitiefhapjes het gebruik van noten, havermout, appel, avocado, eieren, volle yoghurt, citroen en azijn, en kruiden zoals munt want deze remmen net de eetlust af.

Te gezouten en vetrijke hapjes zijn eveneens te mijden, want ze zorgen voor een gevoel van verzadiging en zetten alleen maar aan tot meer drinken.

Mousses van zalm, ham, vis en noem maar op, ovenbereidingen, hapjes met mascarpone, mozzarella, plattekaas: ze zijn vaak geur- en smaakloos en helaas ook inspiratieloos. Dit soort hapjes doen je twijfelen wat je precies eet en wekken weinig vertrouwen.

En tot slot: vermijd ook al te geurige kaarsen aan tafel, want dit remt de eetlust af omdat de neus al van bij het aperitief verzadigd dreigt te raken. De geur moet van de gerechten zelf komen en een natuurlijke brug vormen met de aroma’s die nog zullen volgen.

Recepten

Tot zover de theorie. Hoog tijd dat we aan de slag gaan, en graag serveren we zowel enkele klassieke aperitiefhapjes als lekkernijen uit de wereldkeuken.

Klassiek

Gevulde champignons met roomkaas en kruiden

Ingrediënten:

• 12 grote champignons
• 100 g roomkaas
• 2 teentjes knoflook, fijngehakt
• 2 eetlepels fijngehakte verse kruiden (bijv. peterselie, bieslook, tijm)
• Zout en peper naar smaak
• Olijfolie

Bereiding:

1. Verwijder de stelen van de champignons en hak ze fijn.
2. Meng de fijngehakte champignonstelen, roomkaas, knoflook, verse kruiden, zout en peper in een kom.
3. Vul elke champignon met het roomkaasmengsel.
4. Plaats de gevulde champignons op een bakplaat, besprenkel met olijfolie en bak ze in een voorverwarmde oven op 180°C gedurende 15-20 minuten, of tot ze zacht en licht gebruind zijn.
5. Serveer warm.

Gegrilde courgetterolletjes met geitenkaas en spinazie

Ingrediënten:

• 2 middelgrote courgettes, in dunne plakken gesneden
• 100 g geitenkaas
• 50 g verse spinazieblaadjes
• Olijfolie
• Zout en peper naar smaak

Bereiding:

1. Bestrijk de plakjes courgette met een beetje olijfolie en gril ze aan beide kanten tot ze licht gebruind en zacht zijn.
2. Meng de geitenkaas met fijngehakte spinazie en breng op smaak met zout en peper.
3. Leg een lepel van het geitenkaasmengsel op elk plakje gegrilde courgette en rol ze op.
4. Zet de rolletjes vast met een prikker en serveer ze warm of op kamertemperatuur.

Garnalen in knoflookboter

Ingrediënten:

• 200 g grote garnalen, gepeld en schoongemaakt
• 4 teentjes knoflook, fijngehakt
• 2 eetlepels verse peterselie, fijngehakt
• 50 g boter
• Zout en peper naar smaak
• Citroenpartjes voor garnering

Bereiding:

1. Verhit de boter in een pan op middelhoog vuur. Voeg de fijngehakte knoflook toe en bak tot het geurig is.
2. Voeg de garnalen toe en bak ze gedurende 2-3 minuten aan elke kant, of tot ze roze en gaar zijn.
3. Voeg de fijngehakte peterselie toe en breng op smaak met zout en peper.
4. Serveer de garnalen in knoflookboter met citroenpartjes.

Bruschetta met tomaten en basilicum

Ingrediënten:

• 4 sneetjes stevig brood (bijv. ciabatta)
• 2 rijpe tomaten, in kleine blokjes gesneden
• 2 eetlepels verse basilicum, fijngehakt
• 2 teentjes knoflook, gepeld en gehalveerd
• Extra vierge olijfolie
• Zout en peper naar smaak

Bereiding:

1. Rooster de sneetjes brood tot ze knapperig zijn.
2. Wrijf de knoflookhelften over de warme geroosterde broodjes om ze op smaak te brengen.
3. Meng de tomaten en basilicum in een kom en breng op smaak met zout en peper.
4. Lepel het tomatenmengsel over de geroosterde broodjes en besprenkel met extra vierge olijfolie.
5. Serveer onmiddellijk.

Gekarameliseerde vijgen met geitenkaas en honing

Ingrediënten:

• 12 verse vijgen, gehalveerd
• 100 g geitenkaas
• Honing voor besprenkeling
• Verse tijmblaadjes voor garnering

Bereiding:

1. Verhit een pan op middelhoog vuur en voeg de gehalveerde vijgen toe.
2. Bak de vijgen aan beide zijden tot ze beginnen te karameliseren en zacht worden.

3. Terwijl de vijgen aan het karameliseren zijn, kun je de geitenkaas klaarmaken. Verkruimel de geitenkaas in een kom en meng het met een vork tot het romig en glad is.

4. Zodra de vijgen mooi gekarameliseerd zijn en zacht aanvoelen, haal je ze uit de pan en laat je ze even afkoelen.

5. Vul elke gekarameliseerde vijg met een kleine hoeveelheid geitenkaas. Je kunt hiervoor een kleine lepel of een spuitzak gebruiken voor een nette presentatie.

6. Plaats de gevulde vijgen op een serveerschaal.

7. Druppel royaal honing over de gevulde vijgen. De zoete honing vormt een heerlijk contrast met de hartige geitenkaas en de karamel van de vijgen.

8. Garneer de gevulde vijgen met verse tijmblaadjes voor een vleugje aroma en kleur.

9. Serveer de gekarameliseerde vijgen met geitenkaas en honing als een elegant en verrukkelijk aperitiefhapje. Ze zijn heerlijk als voorafje bij een feestelijke maaltijd of als onderdeel van een kaas- en fruitplankje. Geniet ervan!

Wereldkeuken

Tempuragroenten met dipsaus (Japan)

Ingrediënten:

• Assortiment groenten (bijv. courgette, zoete aardappel, paprika, broccoli)
• 150 g tempurabloem
• 2 dl ijskoud bruisend water
• Plantaardige olie om te frituren
• Dipsaus (bijv. sojasaus, sesamolie, rijstazijn, gember en knoflook)

Bereiding:

1. Snijd de groenten in dunne reepjes.
2. Meng de tempurabloem en het bruisende water tot een glad beslag.
3. Verhit de olie in een diepe pan tot 180°C.
4. Doop de groenten in het beslag en frituur ze tot ze goudbruin en knapperig zijn.
5. Serveer de tempura groenten met de dipsaus.

Spaanse gazpacho shots 

Ingrediënten:

• 4 rijpe tomaten, in blokjes
• 1 komkommer, geschild en in stukjes
• 1 rode paprika, in blokjes
• 1 ui, fijngehakt
• 2 teentjes knoflook, fijngehakt
• 3 dl tomatensap
• 3 eetlepels olijfolie
• 2 eetlepels rode wijnazijn
• Zout en peper naar smaak
• Verse basilicumblaadjes voor garnering

Bereiding:

1. Pureer alle ingrediënten in een blender tot een gladde soep.
2. Breng de gazpacho op smaak met zout en peper.
3. Giet de gazpacho in kleine shotglazen.
4. Garneer elk glas met een blaadje verse basilicum.
5. Serveer gekoeld.

Samosa's (India)

Ingrediënten:

• Wonton- of filodeegvellen
• Vulling naar keuze (aardappelen, erwten, gehakt, kruiden)
• Olie om te frituren
• Chutney of yoghurtsaus voor dipsaus

Bereiding:

1. Vul de deegvellen met je favoriete samosavulling (bijvoorbeeld aardappelen en erwten met Indiase kruiden).
2. Vouw de deegvellen in driehoekige vormen en plak de randen vast met een beetje water.
3. Verhit de olie in een pan en frituur de samosa's tot ze goudbruin zijn.
4. Serveer de samosa's met chutney of yoghurtsaus.

Empanadas (Latijns-Amerika)

Ingrediënten:

• Empanadadeeg (kant-en-klaar verkrijgbaar in sommige supermarkten)
• Vulling naar keuze (bijv. gehakt, kaas, groenten)
• Ei (geklopt, voor het bestrijken van de empanadas)
• Salsa of chimichurri voor dipsaus

Bereiding:

1. Vul elk stukje deeg met je favoriete empanada-vulling.
2. Vouw het deeg dubbel en gebruik een vork om de randen dicht te drukken.
3. Bestrijk de bovenkant van elke empanada met geklopt ei voor een mooie glans.
4. Bak de empanadas in een voorverwarmde oven op 180°C tot ze goudbruin zijn.
5. Serveer met salsa of chimichurri.

Gevulde dadels met geitenkaas en prosciutto (Midden-Oosten):

Ingrediënten:

• Dadels, ontpit
• Zachte geitenkaas
• Plakjes prosciutto
• Honing

Bereiding:

1. Vul elke dadel met een kleine hoeveelheid zachte geitenkaas.
2. Wikkel een plakje prosciutto om elke dadel.
3. Leg de dadels op een bakplaat en bak ze kort in een voorverwarmde oven tot de prosciutto knapperig is.
4. Druppel een beetje honing over de gevulde dadels voor een zoete en hartige smaak.
5. Serveer warm.