“Je moet niet per se scheiden, er zijn andere mogelijkheden”

Wat ga jij doen als je met pensioen gaat? Eindelijk de wereld verkennen? Je op vrijwilligerswerk storten? Of elke koers op tv van voor tot achter bekijken? Veel partners hebben elk een ander idee over hoe ze hun leven na het werk willen invullen. Echtscheidingsbemiddelaar Eric De Corte (73) merkt in zijn praktijk dat dit de laatste jaren vaker en vaker leidt tot scheidingen bij 65-plussers. “Mensen slaan soms wit uit als ze horen wat dat betekent.”

65-plussers scheiden meer en meer

Zijn echtgenote stond bekend als een luisterend oor. Iemand bij wie mensen terechtkonden met hun problemen, groot en klein. Toen zij in 2007 overleed, besloot Eric zijn leven over een andere boeg te gooien. Hij gaf zijn kaderfunctie bij een energiebedrijf op, behaalde het postgraduaat familiale- burgerlijke- en handelsbemiddeling en begon op zelfstandige basis te bemiddelen. Als ode aan Lea. “Dat klinkt misschien raar, maar ik zag wegvallen wat zij betekende voor andere mensen en maakte een klik in mijn hoofd. Een dik loon doet er voor mij niet meer toe. Ik wil mensen bij elkaar brengen en ik geniet er iedere dag van. Het leven is veel te kort om ambras te maken.”

Van een beroerte tot seksualiteit

Eric specialiseert zich in echtscheidingen op latere leeftijd. In zijn praktijk kloppen meer en meer gepensioneerde stellen aan voor bemiddeling. Wat de belangrijkste aanleidingen zijn?

“Een pensioen werpt koppels op elkaar terug. Daar waar er anders een patroon van werken is, worden ze nu de hele dag met elkaar geconfronteerd. Het pensioen op zich is eigenlijk niet vaak het breekpunt, het is de invulling van de vrije tijd en de verschillende opvattingen van levenskwaliteit. 

Wat gebeurt er vaak? Een van de twee die zegt: ‘En nu ga ik eens doen, waar ik nooit tijd voor had.’ Ik, ik, ik. Waarbij ze vaak vergeten wat de ander graag zou doen. Mensen hebben een bepaalde verwachting van de periode na het pensioen, die ze vaak pas uitspreken als het zo ver is. 

Legenestsyndroom

Een ander gegeven is het legenestsyndroom. Vrouwen die met lege handen achterblijven wanneer de kinderen het huis uit zijn. Ze worden ‘voltijds’ teruggeworpen op de relatie met de partner, merken dat dat er te veel aan is en zetten de stap om te vertrekken. Of ze spelen al langer met het idee en hebben simpelweg gewacht. 

Het bestaat dat mensen plots ontdekken dat ze weinig gemeen hebben. Dan stel ik mij de vraag ‘hoe heb je het dan veertig jaar uitgehouden?’. Of dat ze elkaar onderweg zijn kwijtgespeeld, zich niet meer emotioneel verbonden voelen. Dan bedenken ze zich dat ze de resterende vijftien jaar van hun leven niet meer willen spenderen in een relatie die niet werkt.

Wat ook voorkomt zijn ongemakken, beperkingen, ziektes die de leeftijd meebrengt. Als je jaren een verzorgende bent in plaats van een geliefde, kan dat te veel worden. Dat zijn moeilijke gevallen, omdat de buitenwereld heel snel een hard oordeel heeft. 

Daarnaast kan ziekte ook mensen veranderen. Onlangs was hier een vrouw die vertelde dat ze haar man niet meer herkende sinds hij een beroerte kreeg. Hij was volledig veranderd, reageerde agressief, en ze wou niet meer bij hem blijven. 

Seksualiteit dan, nog iets dat verandert met de leeftijd. Dat kan tot serieuze discussies leiden. Veel mensen zeggen ‘we maken geen ruzie, komen goed overeen, maar we voelen ons broer en zus. En we zijn te jong om dat nog zo lang vol te houden.’ 

En wat de liefde betreft, tja… Het zijn niet alleen mannen, maar er zoeken altijd mensen naar een groener blaadje, een jongere partner. Mijn eerste echtgenote Lea verwoordde haar gevoel zo: ‘je kan niet altijd verliefd op me zijn, maar je kan wel altijd van me houden.’ 

Dat zijn zowat de belangrijkste aanleidingen in onze praktijk. Ik kan me voorstellen dat er nog zijn.”

Scheiden is makkelijk

Maar vroeger kwamen deze zaken ook voor en toen werd er minder gescheiden, nietwaar?

“Sinds een wetswijziging in 2007 is het veel makkelijker om te scheiden. Dat speelt mee. Als je het regelt met onderlinge toestemming, moet je zelfs niet meer naar de rechtbank. 

Het is een omslag in de cultuur. Veel vrouwen zijn vandaag financieel onafhankelijker dan vroeger. En oudere mensen zien voorbeelden bij de jeugd, die de stap veel sneller zetten. ‘Mijn dochter heeft het lef om te vertrekken, en ik zit hier aan te modderen. Ik heb er ook genoeg van’. Ik zeg niet dat de jeugd aanzet tot, maar het kan wel een reden zijn.”

De verschrikkelijke eenzaamheid

De gevolgen van scheiden zijn niet min. En op latere leeftijd komt daar nog een extra dimensie bovenop.

“Alles wat mensen jarenlang samen opgebouwd hebben, moeten ze plots verdelen. Dat is heel veel, en soms heel zwaar. Niet alleen het huis, maar ook spaargeld, beleggingen, pensioenen, groeps- en levensverzekeringen… Vennootschappen! Weinig mensen weten dat als ze tijdens hun huwelijk een vennootschap oprichten, die binnen het huwelijksvermogen valt. Als de investering niet met eigen middelen gebeurde tenminste. Ik zie mensen wit uitslaan, ja. Het testament speelt ook mee. Soms willen mensen hun boekhouding van twintig jaar huwelijk schrijven. Daar is geen beginnen aan.

En de gevolgen gaan verder dan het financiële. Wie op jonge leeftijd scheidt, heeft het makkelijker om een nieuwe partner te vinden en opnieuw gelukkig te worden. Als je boven de zeventig bent, zijn de kansen niet meer zo dik gezaaid. Hetzelfde geldt voor (een deel van) je vaste vriendenkring: die kiest vaak een kant. Als dat dan die van je ex-partner is...

Op latere leeftijd scheiden, is veel meer een aanslag op je zelfvertrouwen. De eenzaamheid ligt op de loer. Als je niet expressief, niet extravert bent, niet in een vereniging zit, raak je daar lastig uit. Mensen zitten vaak met een gevoel van wraak, van kwaadheid dat ze niet geplaatst krijgen omdat het zo zwaar weegt. 

Mensen verliezen niet alleen hun echtgenoot. Ze verliezen hun bedgenoot, hun beste vriend, hun medestander, hun vluchtheuvel, hun toeverlaat… Wees maar zeker dat dat aankomt, dat is verschrikkelijk.” 

Graag zien en graag gezien worden

Soms is de scheiding een uitgemaakte zaak, maar als hij een sprankeltje hoop vindt, verkent Eric graag eerst nog andere opties.

“We zijn geen therapeuten, maar zetten wel in op praktische relatieherstelbemiddeling. We kijken naar de toestand vandaag en wat de gewenste toekomst is. En dan gaan we door op de unieke relatie. Wat kleurt jullie relatie? Wat is positief? Wat put je eruit? Wat heb je eraan? 

En dan de belangrijkste: wat vind je voor verbetering vatbaar? Alles tegelijk aanpakken gaat niet, maar dan kiezen we de belangrijkste zaken om aan te werken. Dingen moeten op dat punt wel echt veranderen om de relatie opnieuw zuurstof te geven. Als je de energie die je in een scheiding steekt, gebruikt voor relatieherstel, moet het niet altijd tot een scheiding komen. Ik zeg altijd: ‘een verandering is niet altijd een verbetering, maar een verbetering is zeker het gevolg van een verandering.’

Heel dikwijls komt het allemaal neer op communicatie. Communicatie is hét sleutelwoord. Als dat er niet is, of niet op de juiste manier, en ook geen potentieel heeft, dan houdt het op.

Soms maken wij een documentje om nieuwe afspraken tussen partners vast te leggen. Dat kan een heel concreet ‘plan’ zijn, of een neerslag van een gesprek.”

Meer dan verhaaltjes

Na zijn uren schrijft Eric aan een boek over scheiden op latere leeftijd. Het moet een naslagwerk worden. 

“Met verhalen van mensen uit mijn praktijk en daarbij de nodige duiding zodat het voor anderen een hulp kan zijn. Vooral met de boodschap: je hoeft niet per se te scheiden, er zijn andere mogelijkheden. Ik werk samen met een therapeut, een advocaat, een notaris en een professor om het volledig op punt te stellen, met actuele cijfergegevens. Het moet een naslagwerk worden, geen louter emotionele bedoening.”

Nooit verwacht dat me dat zou overkomen

Je hebt het als aandachtige lezer ongetwijfeld al gezien: (73). Eric behoort zelf tot de ‘doelgroep’ van dit artikel. Hoe is het met zijn burgerlijke staat gesteld?

“Ik ben twaalf jaar geleden hertrouwd met Annemie. Samen hebben we zes kinderen en acht kleinkinderen. Met mijn eerste echtgenote had ik drie kinderen, waarvan onze Jeroen op zesjarige leeftijd gestorven is. En Lea overleed dan in 2007. Ik prijs mij gelukkig dat ik Annemie heb ontmoet. Ik had nooit verwacht dat me dat nog zou overkomen. En we hebben niet de ambitie om te scheiden, dus… Ik ben een gelukkige mens.”