Paradox

België, een welvarend Europees land met een goed ontwikkeld sociaal vangnet, wordt geconfronteerd met een complexe kwestie van economische ongelijkheid, vooral als het gaat om de oudere bevolking. De inkomensongelijkheid onder ouderen in België is een onderwerp dat in toenemende mate de aandacht trekt, zowel in vergelijking met andere leeftijdsgroepen binnen het land als in een internationale context.

Hoewel België vaak wordt erkend als een land met een hoge welvaart en kwaliteit van leven, is het van essentieel belang om de specifieke uitdagingen en ongelijkheden waarmee senioren worden geconfronteerd, niet over het hoofd te zien. Deze complexe kwestie vereist voortdurende aandacht en beleidsmaatregelen om ervoor te zorgen dat alle burgers, ongeacht hun leeftijd, kunnen genieten van een rechtvaardig aandeel in de welvaart van het land.

In de lijst van landen op basis van het bruto nationaal product per hoofd van de bevolking van het Internationaal Monetair Fonds staat België in de top 10. Helaas profiteren de senioren daar niet ten volle van.

Inkomensongelijkheid binnen België

In België is er een aanzienlijke inkomensongelijkheid die zich manifesteert in de verschillende bevolkingsgroepen, zelfs onder de ouderen. Senioren worden vaak geconfronteerd met financiële uitdagingen, ondanks het bestaan van pensioenen en sociale voorzieningen. Het is essentieel om deze ongelijkheid te begrijpen in vergelijking met andere bevolkingsgroepen.

Senioren versus werkende bevolking

Een grondige vergelijking tussen de inkomsten van senioren en de werkende bevolking onthult enkele opvallende ongelijkheden. Ouderen zijn meestal afhankelijk van een vast pensioeninkomen, terwijl werkende mensen profiteren van aanvullende voordelen zoals bonussen, promoties en inkomensgroei.

Cijfers van de FOD Economie tonen aan dat het mediaan netto belastbaar inkomen voor de bevolking van 65 jaar en ouder in 2019 slechts 1.791 euro per maand bedroeg, terwijl dit voor de hele bevolking op 2.046 euro lag. Dit verschil kan resulteren in een aanzienlijke inkomenskloof.

Armoederisico bij senioren

Een belangrijke zorg is het armoederisico onder senioren in België. Statistieken van Eurostat tonen aan dat in 2019 maar liefst 15,4% van de Belgische bevolking van 65 jaar en ouder als 'risico op armoede of sociale uitsluiting' werd beschouwd. Dit percentage is ontnuchterend en duidt op aanzienlijke financiële kwetsbaarheid, ondanks het bestaan van sociale programma's zoals het minimumpensioen. De stijgende kosten van gezondheidszorg, huisvesting en levensonderhoud kunnen senioren in een financieel benarde positie brengen.

Pensioensysteem en genderongelijkheid

Een ander belangrijk aspect van inkomensongelijkheid bij senioren heeft betrekking op het pensioensysteem en genderongelijkheid. Vrouwen ervaren vaak lagere pensioenen dan mannen, deels als gevolg van loopbaanonderbrekingen voor de zorg voor het gezin. In 2019 bedroeg het mediaan pensioeninkomen voor mannen in België 1.380 euro per maand, terwijl vrouwen slechts 955 euro ontvingen.

Internationale vergelijking

Om de situatie in België beter te begrijpen, is het van belang om een internationale vergelijking te maken. We zullen België vergelijken met andere landen en hun aanpak van inkomensongelijkheid onder senioren onderzoeken.

België bevindt zich onder het gemiddelde van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) als het gaat om armoederisico onder senioren. Volgens de OESO bedroeg het armoederisico voor senioren in België in 2018 13,3%, lager dan het gemiddelde van 13,5%. Dit is op zichzelf positief, maar het betekent niet dat er geen ruimte is voor verbetering. Andere landen binnen de OESO-regio, zoals Nederland en Duitsland, hebben lagere armoedecijfers onder senioren.

Vergelijking met Nederland en Duitsland

Laten we bijvoorbeeld kijken naar Nederland en Duitsland, twee naburige landen die vergelijkbaar zijn met België wat betreft economische ontwikkeling en welvaartsniveau. In Nederland was het armoederisico onder senioren in 2018 slechts 3,3%, aanzienlijk lager dan in België. Duitsland, met een armoederisico van 9,6%, presteerde ook beter dan België. Deze cijfers tonen aan dat er ruimte is voor verbetering in België, zelfs in vergelijking met landen in dezelfde regio.

Europese vergelijking

Binnen de Europese Unie bevindt België zich in de middenmoot wat betreft armoede onder ouderen. Landen zoals Denemarken en Tsjechië hebben lagere armoedecijfers, terwijl landen als Griekenland en Bulgarije hogere armoederisico's kennen. Deze vergelijking benadrukt het belang van blijvende inspanningen om de situatie van senioren in België te verbeteren.

Senioren hebben meer kosten

De levensfase van de ouderen in België is niet altijd de gouden tijd die men zich zou kunnen voorstellen. Ondanks het bestaan van een uitgebreid sociaal vangnet, worden senioren in toenemende mate geconfronteerd met financiële uitdagingen die vaak over het hoofd worden gezien.

Denken we maar aan bijkomende kosten en financiële druk waarmee senioren worden geconfronteerd, waaronder medische kosten, huisvesting en andere essentiële behoeften. Het pensioen is niet altijd voldoende om een waardig en comfortabel leven te garanderen. Voor een deel van de oudere bevolking in België komt daar nog een bijkomende uitdaging bij: het ontbreken van aanzienlijke spaargelden.

Senioren die geen aanzienlijke spaargelden hebben opgebouwd tijdens hun werkzame jaren worden vaak geconfronteerd met een nog grotere financiële druk. Deze groep ouderen heeft vaak geen financiële buffer om onverwachte uitgaven, zoals medische noodgevallen, te dekken. Ze moeten soms moeilijke keuzes maken, zoals het uitstellen van medische behandelingen of het beperken van essentiële uitgaven.

Stijgende medische kosten

Een van de belangrijkste financiële zorgen voor senioren in België zijn de stijgende medische kosten. Naarmate mensen ouder worden, neemt de behoefte aan gezondheidszorg doorgaans toe. Senioren moeten regelmatig medische controles ondergaan, medicijnen kopen en soms zelfs dure medische procedures ondergaan. Deze kosten kunnen aanzienlijk oplopen, zelfs met de aanwezigheid van een ziekteverzekering. De druk op het gezondheidszorgsysteem en de kosten van geneesmiddelen blijven stijgen, wat resulteert in aanzienlijke financiële druk op senioren.

Van thuisblijven tot rusthuizen

Een andere grote financiële factor voor senioren is huisvesting. Terwijl sommige ouderen ervoor kiezen om in hun eigen woning te blijven, kiezen anderen voor verpleeghuizen of rusthuizen wanneer hun gezondheid verslechtert. De kosten van verpleeghuizen en rusthuizen kunnen aanzienlijk zijn, en ze worden vaak gedeeltelijk of volledig gedekt door de bewoners zelf. Dit betekent dat senioren en hun families vaak worden geconfronteerd met aanzienlijke maandelijkse uitgaven voor huisvesting, wat hun financiën aanzienlijk kan aantasten.

Het gebrek aan spaargelden kan ook de keuzes met betrekking tot huisvesting beperken. Het kan moeilijk zijn om de kosten van verpleeghuizen of rusthuizen te dragen, zelfs met de financiële ondersteuning van de overheid. Dit dwingt sommige senioren om in minder geschikte omstandigheden te blijven wonen, wat hun levenskwaliteit kan beïnvloeden.

Essentiële kosten

Naast medische kosten en huisvesting zijn er nog andere essentiële kosten waar senioren mee te maken krijgen. Deze omvatten voedsel, kleding, transport en persoonlijke zorgproducten. Senioren hebben soms speciale behoeften, zoals aangepaste voeding of mobiliteitshulpmiddelen, die extra kosten met zich meebrengen. Het is belangrijk op te merken dat het pensioeninkomen niet altijd toereikend is om deze essentiële kosten te dekken, vooral als er geen aanvullende financiële middelen beschikbaar zijn.

Te klein pensioen

Het pensioenstelsel in België is ontworpen om senioren een zekere financiële zekerheid te bieden na hun werkzame leven. Echter, voor veel senioren is het pensioen niet voldoende om een waardig en comfortabel leven te leiden. Het pensioenbedrag kan variëren afhankelijk van iemands arbeidsverleden en bijdragen, wat resulteert in grote ongelijkheden in pensioeninkomen. Senioren met lagere pensioenen worden geconfronteerd met aanzienlijke financiële moeilijkheden en moeten vaak rondkomen met beperkte middelen.

Verplicht blijven werken

Een ander zorgwekkend aspect is dat senioren zonder spaargelden zich soms genoodzaakt zien om te blijven werken na hun pensioengerechtigde leeftijd, wat gezondheidsproblemen en vermoeidheid met zich mee kan brengen. Dit is een zorgelijke ontwikkeling, aangezien senioren recht zouden moeten hebben op een welverdiende rust na een leven van arbeid.

Het is duidelijk dat er in België een dringende noodzaak bestaat om deze kwesties aan te pakken en beleidsmaatregelen te implementeren die de financiële zekerheid van alle senioren, ongeacht hun spaarsaldo, waarborgen. Dit omvat maatregelen om medische kosten te beheersen, betaalbare huisvestingsopties te bevorderen en sociale programma's te versterken om senioren te ondersteunen bij hun essentiële behoeften. Senioren hebben recht op een waardige en comfortabele oude dag, ongeacht hun financiële achtergrond.

Senioren in België staan voor aanzienlijke financiële uitdagingen, zelfs in een land met een uitgebreid sociaal vangnet. Stijgende medische kosten, huisvestingskwesties en essentiële uitgaven, gecombineerd met pensioenen die niet altijd toereikend zijn, maken het leven van veel ouderen financieel uitdagend. Het is van cruciaal belang dat de overheid en de samenleving als geheel deze kwesties serieus nemen en streven naar beleidsmaatregelen die senioren helpen om een waardig en comfortabel leven te leiden in hun latere jaren. Financiële zekerheid en ondersteuning zijn essentieel om de welverdiende rust van onze ouderen te waarborgen.