Zijn we depressiever dan vroeger?

De coronaperiode leidde tot een golf van depressies, leren ons tal van studies. Maar hoe is het nu gesteld? We staken ons livcht op bij de officiële website gezondbelgie.be.

Hier lezen we het volgende:

"De volgende groepen lopen het meest risico op het ontwikkelen van angst- en depressiestoornissen: vrouwen, jongvolwassenen tussen 18 en 29 jaar, mensen met een lage scholingsgraad, alleenstaanden met kinderen en inwoners van Wallonië.

In juni 2023 vertoonden jonge vrouwen van 18 tot 29 jaar vaker tekenen van angststoornissen (25%) dan jonge mannen (16%). Mannen in de leeftijd van 18-29 jaar hebben een grotere kans om een depressie te ontwikkelen dan het andere geslacht van dezelfde leeftijd (respectievelijk 21% en 14%). De prevalentie van angst- en depressieve stoornissen is hoger bij jongeren (18-29 jaar) dan bij mensen van 65 jaar en ouder. Angststoornissen worden waargenomen bij 20% van de jongeren (18-29 jaar) en bij 7% van de mensen in de leeftijd van 65 jaar en ouder. Depressieve stoornissen komen voor bij 17% van de jongeren (18-29 jaar) en 6% van de mensen in de leeftijd van 65 jaar en ouder."

Bedreiging voor onze samenleving

Depressie is een complexe aandoening die, hoewel nog relatief recent erkend, is uitgegroeid tot een van de meest verontrustende bedreigingen voor de moderne samenleving. Het treft mensen van alle leeftijden, zonder altijd direct een aanwijsbare oorzaak. Opmerkelijk is dat zelfs bij jonge kinderen, of op zijn minst symptomen die erop lijken, depressie kan voorkomen.

Jongeren worden steeds vaker geconfronteerd met problemen op school, zoals pestgedrag, in de thuissituatie, bijvoorbeeld als gevolg van de scheiding van hun ouders, of in hun eigen sociale omgeving. Helaas is dit inmiddels een bekend fenomeen. In de leeftijdscategorie van twintigers en dertigers is zelfmoord als gevolg van depressie zelfs een van de belangrijkste doodsoorzaken, een zorgwekkende recente ontwikkeling.

Dit is niet verrassend gezien de toenemende druk op jongeren om te voldoen aan de steeds hogere verwachtingen in de samenleving. Ze worden ook blootgesteld aan een overvloed aan prikkels.

Depressie treft steeds meer volwassenen, vaak als gevolg van de druk op het werk, gecombineerd met de eisen van het gezinsleven en relationele problemen.

Een andere kwetsbare groep zijn ouderen. Vooral wanneer een van de partners na een langdurig huwelijk of een stabiele relatie alleen achterblijft, ligt depressie op de loer. De overgebleven partner lijkt aanvankelijk het verlies van zijn partner goed te verwerken, maar vaak slaat depressie pas later met volle kracht toe.

Rouwen stopt nooit helemaal

Rouwen is een traag proces, soms komt men er nooit helemaal overheen. Dit geldt natuurlijk ook voor jongere mensen die hun partner onverwacht verliezen als gevolg van ziekte of een ongeval, hoewel de veerkracht van jongeren bij het omgaan met dit onmetelijke verlies vaak groter lijkt te zijn.

Er zijn diverse benaderingen om depressie te behandelen, waaronder medicatie. De farmaceutische industrie heeft zich gespecialiseerd in het aanbieden van medicijnen die effectief kunnen zijn in de strijd tegen depressie. Aan de andere kant groeit de weerstand tegen het gebruik van antidepressiva.

Medicatie is zeker niet altijd de oplossing. In zulke gevallen is het belangrijk om alternatieve benaderingen te overwegen. Een van de hedendaagse benaderingen die steeds meer aandacht krijgt, is cognitieve gedragstherapie (CGT). Dit is een vorm van psychotherapie die kan worden toegepast wanneer medicatie niet afdoende is, of wanneer medicatie niet meer werkt.

Studie in The Lancet

Er is een onderzoek uitgevoerd waarbij 469 mensen met depressie gedurende enkele maanden werden gevolgd. De deelnemers werden verdeeld in twee groepen. De ene groep kreeg de gebruikelijke medicatie, terwijl de andere groep cognitieve gedragstherapie onderging. Dit hield in dat de deelnemers twaalf individuele sessies van een uur volgden, met de optie van nog eens zes extra sessies van een uur indien nodig.

De onderzoekers ontdekten dat cognitieve gedragstherapie een positieve invloed had op de deelnemers. Na zes maanden reageerde bijna de helft van degenen die CGT hadden gevolgd goed op de behandeling, terwijl dit slechts bij minder dan een kwart van degenen die medicatie kregen het geval was. Na een jaar waren de percentages respectievelijk 55% en 31%.

Een ziekte van onze tijd

De strijd tegen depressie blijft een van de grootste uitdagingen van onze moderne samenleving. In tegenstelling tot lichamelijke aandoeningen, is het vaak moeilijk om tot de kern van depressie door te dringen en een passende behandeling voor te stellen, zeker wanneer de patiënt niet wil meewerken en zich niet bewust is van zijn depressie.

Het erkennen van het probleem

Het is van cruciaal belang dat mensen met depressie hun situatie erkennen en bereid zijn om naar oplossingen te zoeken. Er is hoop: veel depressies kunnen met de juiste behandeling, ondersteuning en medewerking van de omgeving effectief worden aangepakt, dus er is geen reden tot wanhoop.

Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen tijdelijke gevoelens van somberheid en een daadwerkelijke depressie, die diepgaand en aanhoudend van invloed is op het dagelijks leven en het functioneren in de samenleving. Depressie is een serieuze aandoening die niet licht mag worden opgevat.

Hoop

In de zoektocht naar het welzijn van onze oudere generaties, is er hoop op het gebied van depressiebehandeling. Ouderen verdienen een leven dat bruisend is van vreugde en betekenis, vrij van de schaduw die depressie over hun dagen kan werpen. Gelukkig evolueren de benaderingen voor depressiebehandeling voortdurend, met een focus op compassie, begrip en gepersonaliseerde zorg.

Een van de meest inspirerende aspecten van moderne depressiebehandeling is het toenemende bewustzijn van de unieke behoeften van ouderen. Therapeuten en zorgverleners begrijpen nu beter de complexiteit van depressie bij ouderen en passen hun benaderingen aan om te zorgen voor een doeltreffende en gerichte behandeling.

De integratie van psychotherapie en medicatie biedt een uitgebreide aanpak om de diverse aspecten van depressie aan te pakken. Op maat gemaakte behandelplannen worden ontwikkeld, rekening houdend met de individuele geschiedenis, levenservaringen en sociale context van de oudere persoon. Deze benadering verzekert niet alleen een effectievere behandeling, maar ook een die aansluit bij de waarden en doelen van de oudere patiënt.

Een bijzonder hoopgevend aspect van depressiebehandeling bij ouderen is de groeiende erkenning van het belang van sociale verbondenheid.

Gemeenschapsgerichte interventies, zoals groepstherapie, sociale activiteiten en ondersteuningsnetwerken, worden steeds vaker geïntegreerd in behandelplannen. Deze sociale benaderingen bevorderen niet alleen het emotionele welzijn, maar bieden ook kansen voor het delen van levenservaringen en het opbouwen van sterke banden die een beschermend schild vormen tegen de eenzaamheid die vaak samengaat met depressie bij ouderen.

Terwijl de wetenschap en de medische praktijk blijven evolueren, gloort er een helderder perspectief voor ouderen die met depressie worstelen. Met een combinatie van empathie, gerichte interventies en een groeiend begrip van de unieke behoeften van ouderen, kan de samenleving werken aan een toekomst waarin elke ouderling de zorg en steun ontvangt die hij of zij verdient. 'Oud' slaat hierbij enkel op de leeftijd, en hoeft niet 'uitgerangeerd' te betekenen. Integendeel, ook op hoge leeftijd kan het leven nog heel wat te bieden hebben.

Hoe het taboe doorbreken?

Depressie bij ouderen kan vaak een taboe zijn om verschillende redenen. Hier zijn enkele mogelijke verklaringen:

1. Stigma rond mentale gezondheid: In veel samenlevingen heerst er nog steeds een stigma rond mentale gezondheidsproblemen, waaronder depressie. Ouderen kunnen terughoudend zijn om hun gevoelens te uiten of hulp te zoeken vanwege de angst voor oordeel of afwijzing.

2. Generatiekloof: Oudere generaties zijn mogelijk opgegroeid in een tijd waarin er minder openheid was over mentale gezondheidsproblemen. Dit kan leiden tot een gebrek aan begrip en communicatie over deze kwesties binnen families en gemeenschappen.

3. Culturele aspecten: In sommige culturen wordt het als ongepast beschouwd om persoonlijke problemen, vooral van psychologische aard, met anderen te delen. Dit kan leiden tot het verbergen van depressie en het vermijden van gesprekken erover.

Om het taboe rond depressie bij ouderen te doorbreken en effectieve ondersteuning te bieden, zijn er verschillende stappen die genomen kunnen worden:

1. Bewustwording vergroten: Het is belangrijk om bewustzijn te creëren over depressie bij ouderen, zowel in de samenleving als binnen families. Het verspreiden van informatie over de prevalentie van depressie bij ouderen en het belang van vroegtijdige detectie en behandeling kan helpen om het taboe te doorbreken.

2. Educatie: Het verstrekken van educatieve programma's die gericht zijn op het begrijpen van mentale gezondheidsproblemen bij ouderen, inclusief depressie, kan helpen om misvattingen te corrigeren en de acceptatie te vergroten.

3. Familieondersteuning: Familieleden spelen vaak een cruciale rol in het herkennen en aanpakken van depressie bij ouderen. Het aanmoedigen van open communicatie en het bieden van emotionele steun kan bijdragen aan het doorbreken van het taboe en het bevorderen van hulpzoekend gedrag.

4. Toegankelijkheid van hulpbronnen: Het is van essentieel belang om toegang te bieden tot laagdrempelige en geschikte geestelijke gezondheidszorg voor ouderen. Dit kan het omvatten van gespecialiseerde diensten voor ouderen, training van zorgverleners en het verminderen van stigma in zorgomgevingen.

5. Zelfhulp en peer-ondersteuning: Het bevorderen van zelfhulpstrategieën en peer-ondersteuning kan ouderen aanmoedigen om actief deel te nemen aan hun eigen welzijn. Dit kan de vorm aannemen van zelfhulpgroepen, online gemeenschappen of andere informele vormen van ondersteuning.