Waar vandaan: Dossier Energie > De energiemarkt in België

1. Vrijmaking van de energiemarkt

Sinds 1 juli 2003 is de volledige elektriciteits- en aardgasmarkt vrij voor Vlaamse particulieren. Vóór 1 juli 2003 had de Vlaamse particulier geen enkele keuze bij het bepalen van zijn elektriciteits- en aardgasleverancier. Men kon enkel aansluiten bij de elektriciteits- en/of aardgasintercommunale van zijn gemeente.

Deze intercommunale zorgde voor de zogenaamde "distributie van elektriciteit en/of aardgas". Hieronder verstaan we zowel de zorg voor de infrastructuur (het aanleggen van de leidingen, het onderhouden ervan en het aansluiten op het net van nieuwe afnemers) als de verkoop van elektriciteit en aardgas.

Omdat er geen concurrentie was, waren de elektriciteitsprijzen voor particulieren in Vlaanderen vaak hoger dan in het buitenland. Nu de markt is opengesteld is er vrije concurrentie mogelijk, waardoor de energieprijzen veel scherper zijn geworden.

De particuliere energiemarkt in Wallonië en Brussel wordt vrijgemaakt op 1 januari 2007.

2. Belangrijkste spelers op de energiemarkt

Er zijn 6 belangrijke spelers op de vrijgemaakte energiemarkt:

• Ten eerste zijn er de klanten: bedrijven en particuliere afnemers.
• Ten tweede zijn er de beheerders van het hoogspanningsnet. Voor elektriciteit is er in België één transmissienetbeheerder: Elia. Deze zelfde taak wordt voor aardgas uitgeoefend door Fluxys.
• Het beheer van het midden- en laagspanningsnet is in handen van de intercommunales of distributienetbeheerders. Hun taak bestaat erin om een distributienet uit bouwen en te onderhouden. Zij zijn bovendien verantwoordelijk voor het transport van elektriciteit (onder laag- of middenspanning) en aardgas (onder lage of middendruk) tot bij de particulieren en de bedrijven 
• Bovendien zijn er ook leveranciers van energie. Een energieleverancier koopt energie aan bij de producenten en/of invoerders van elektriciteit en aardgas en verkoopt deze energie op zijn beurt door aan haar klanten.
  Enkel officieel erkende leveranciers hebben hiervoor de toestemming en moeten hiervoor een vergunning kunnen voorleggen.
  Een lijst van erkende, Belgische energieleveranciers kan u hier terugvinden:
    * www.vreg.be
    * teletekst pagina 696 (Eén, Canvas en Ketnet)
           Sinds de vrijmaking van de energiemarkt, kan u in Vlaanderen en Wallonië
           uw aardgas- en elektriciteitsleverancier zelf kiezen. Wie zelf geen initiatief
           neemt door een contract te tekenen bij een bepaalde leverancier, komt
           automatisch terecht bij de zogenaamde “standaardleverancier”; In
           Vlaanderen is dit meestal Luminus of Electrabel, in Wallonië Electrabel,
           Luminus of Essent .
• Daarnaast zijn er drie officiële instanties die toekijken of iedereen zich aan de normen en regels houdt. De Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas (CREG) doet dat op het federale vlak. Bovendien heeft elk Gewest zijn regulator: de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt (VREG) in Vlaanderen, het Brussels Instituut voor Milieubeheer (BIM) in Brussel en de Commission Wallonne pour l'Energie (CWaPE) in Wallonië.
• De laatste speler op de markt is het meterbedrijf. Deze onafhankelijke maatschappij wordt aangesteld door uw distributienetbeheerder en zorgt voor de jaarlijkse opname van uw meterstanden. Het meterbedrijf geeft uw verbruiksgegevens door aan uw energieleverancier, die op basis van uw verbruiksgegevens een factuur opstelt.

3. Samenstelling van de elektriciteitsprijs

De eenheidsprijs voor elektriciteit (de prijs per kWh) is samengesteld uit diverse componenten. Samengevat kunnen we stellen dat deze eenheidsprijs de som is van de transmissiekost, de distributiekost, de heffingen en de energiekost.

• De transmissiekost (± 10 % van de totale factuur) (ook wel het transmissienettarief genoemd) is de vergoeding voor het vervoer van de elektriciteit over het gebruik van het hoogspanningsnet. Dit tarief wordt goedgekeurd door de federale regulator, de CREG.
• De distributiekost (± 30-50 % van de totale factuur) (ook wel het distributienettarief genoemd) is de vergoeding die de distributienetbeheerder krijgt voor het vervoer van elektriciteit over zijn net naar de eindafnemer. Dit tarief hangt af van uw woonplaats en wordt goedgekeurd door de CREG .
• De heffingen (± 5-10 % van de totale factuur) worden bepaald door de verschillende overheden. Het gaat over de energiebijdrage, de federale bijdrage (deze omvat de financiering van de CREG, de bijdrage voor de denuclearisatie van de nucleaire sites, de bijdrage voor het Kyoto-fonds en de bijdrage voor het sociaal fonds), de toeslag beschermde klanten….
• De energiekost (± 40-50 % van de totale factuur) wordt bepaald door de leverancier. Het is voornamelijk op dit niveau dat een leverancier zich kan onderscheiden van andere leveranciers. Deze energiekost is afhankelijk van de volgende componenten:
• de kosten voor de productie van of aankoop van elektriciteit door de leverancier;
• Het zogenaamde verbruiksprofiel: de hoeveelheid elektriciteit die u als afnemer verbruikt en het tijdstip waarop u deze energie verbruikt;
• de administratieve kosten van de leverancier (bijvoorbeeld facturering, organiseren klantendienst,...);
• de kosten die de leverancier maakt om te voldoen aan de openbare dienstverplichtingen (zoals de kost voor het investeren in productie van elektriciteit op basis van hernieuwbare energie of voor het bekomen van groenestroomcertificaten en de kost voor het investeren in warmtekrachtkoppeling of voor het bekomen van warmtekrachtcertificaten.

Een leverancier kan op zijn factuur een onderverdeling maken van de componenten van de energiekost, maar is hier niet toe verplicht.

 4. Samenstelling van de aardgasprijs

De eenheidsprijs voor aardgas (de prijs per kWh) is samengesteld uit diverse componenten. Samengevat is deze eenheidsprijs de som van de vervoerkost, de distributiekost, de heffingen en de energiekost.

• De vervoerkost (7 % van de totale factuur) (ook wel het vervoertarief genoemd) is de vergoeding voor het vervoer van aardgas over het vervoernet. Dit tarief wordt goedgekeurd door de federale regulator, de CREG.
• De distributiekost (25 % van de totale factuur) (ook wel het distributienettarief genoemd) is de vergoeding voor de distributienetbeheerder voor het vervoer van aardgas over zijn net naar de eindafnemer. Dit tarief hangt af van uw woonplaats en wordt goedgekeurd door de CREG.
• De heffingen (3 % van de totale factuur) worden bepaald door de verschillende overheden. Het gaat over de energiebijdrage, de federale bijdrage (voor de financiering van de CREG en de bijdrage voor het sociaal fonds), en de toeslag beschermde klanten.
• De energiekost (65 % van de totale factuur) wordt bepaald door de leverancier. Het is voornamelijk op dit niveau dat een leverancier zich kan profileren ten opzichte van andere leveranciers. Deze energiekost is afhankelijk van de volgende factoren:
• de kosten voor de productie of invoer van aardgas door de leverancier;
• de hoeveelheid aardgas die u als afnemer verbruikt en het tijdstip waarop u deze energie verbruikt: het zogenaamde verbruiksprofiel;
• de administratieve kosten van de leverancier (bv. facturering, organiseren klantendienst,.);
• de kosten die de leverancier maakt om te voldoen aan de openbare dienstverplichtingen;

Een leverancier kan op zijn factuur een onderverdeling maken van de componenten van de energiekost, maar is hier niet toe verplicht.

5. Welke elementen zijn belangrijk bij het kiezen van een energieleverancier?

* Scherpe prijzen Meestal zijn de tarieven van de standaardleverancier (Electrabel of Luminus) duurder dan die van de andere leveranciers. Het is wel belangrijk van de juiste prijzen met elkaar te vergelijken. Een voorbeeld: De familie De Greef uit Gent is met hun inwonende zoon samengesteld uit drie personen. Het gezin heeft een dagverbruik van 3600 kWh en had vroeger bij hun standaardleverancier een jaarfactuur van € 540. Nu ze zijn overgeschakeld naar Nuon Flex, bedraagt hun jaarafrekening nog slechts € 477, een besparing van maar liefst 11,7%.

* Extra kortingen

 Bij sommige leveranciers krijg je een extra korting indien je kiest voor domiciliëring. Hier bovenop geven sommigen nog eens een extra korting wanneer je bijvoorbeeld geen tussentijdse facturen wenst te ontvangen.

* Goede klantenservice

 Ook de service die de leverancier biedt is belangrijk. Antwoordt de leverancier duidelijk en snel op alle vragen? Zijn de facturen die je krijgt overzichtelijk en correct opgesteld?

* Milieuvriendelijke energie

 Wens je milieuvriendelijke energie? Kies dan voor “groene stroom” of voor een leverancier met een hoog aandeel hernieuwbare energie in zijn geleverde energie.

Nuon biedt bijvoorbeeld het product “Nuon Nature” aan, dat voor 100% werd opgewekt uit duurzame energiebronnen zoals wind en water. Volgens het onafhankelijk leveranciers-klassement van Greenpeace behoort Nuon Nature tot de top van milieuvriendelijke energieproducten. 

Klik hier voor meer info hierover.