Waar vandaan: Huisdieren > Konijnen > Ziekten en medische info > Als tanden slagtanden worden

Als de tanden slagtanden worden

Konijnen hebben zes snijtanden (ofwel voortanden): vier in de bovenkaak en twee in de onderkaak. Het tweede paar van de bovenste snijtanden (in het engels "peg teeth" (pintanden) genoemd) bevinden zich precies achter het paar snijtanden dat je gemakkelijk kunt zien als je in de mond van het konijn kijkt. Deze tanden worden vooral gebruikt voor het pakken van eten en het snijden daarvan. Ze zijn ook erg geschikt voor het doorknabbelen van kabels!.

De rest van het gebit van het konijn bevindt zich achterin, aan beide zijden van de kaak. Deze kiezen worden gebruikt om het voedsel te vermalen. Alle tanden blijven gedurende het leven van het konijn voortdurend groeien; ze worden kort gehouden door het snijden en malen van voedsel, en door het schuren van de tanden tegen elkaar. Konijnen hebben geen knaagstokken of iets dergelijks nodig om hun tanden op de goede lengte te houden, omdat de tanden voor zichzelf zorgen als ze tegen elkaar schuren tijdens het eten. Je kunt je konijn soms ook horen tandenknarsen als hij aan het rusten is, of ontspannen en tevreden is.

OORZAKEN VAN MALOCCLUSIE

Als de tanden uit hun oorspronkelijke positie geraken, kunnen ze te lang worden. Er zijn verschillende oorzaken voor malocclusie van de tanden:

  • Congenitaal: het konijn is zo geboren. Dit komt vaker voor in de rassen met een "korte kop", zoals dwergen en hangoren.
  • Trauma: als het konijn een verwonding in zijn gezicht heeft die leidt tot een verstoring van de normale groei van de tandwortels.
  • Infectie: bacteriële infectie van de tandwortels kan aanleiding geven tot een verandering van de groeirichting van de tanden.
  • Osteoporose: door kalkafbraak in de kaakbotten kunnen kiezen een veranderde stand krijgen, waardoor het gebit niet meer goed op elkaar sluit.

Deze problemen kunnen bij alle tanden optreden (snijtanden en kiezen); in dit artikel wordt alleen de behandeling van de snijtanden besproken. Als er een malocclusie van de snijtanden wordt gezien, dienen altijd de kiezen gecontroleerd te worden, omdat te lange kiezen zowel de oorzaak als een gevolg van te lange snijtanden kunnen zijn. Als alleen de snijtanden behandeld worden en de kiezen niet, zal de gehele behandeling geen zin hebben.

Te lange kiezen en haken aan kiezen zijn voor konijnen vaak een reden om te stoppen met eten, terwijl ze verder actief en alert blijven (niet alle niet-etende konijnen hebben een haarbal!). De kiezen zijn gemakkelijk te bekijken met een neusspeculum voor mensen, of een vaginaal speculum voor honden.

Als de snijtanden eenmaal malocclusie vertonen, hebben ze geen nut voor het konijn, en ze kunnen tevens ongemak veroorzaken. Het konijn leert om zijn erg beweeglijke lippen te gebruiken om het voedsel op te pakken en het in zijn mond te brengen. Te lange snijtanden kunnen behandeld worden door ze voortduren bij te knippen. Veel mensen gebruiken hiervoor trimmers voor hondennagels, wat niet zonder risico's is, omdat hierdoor een tand gemakkelijk afbreekt bij de wortel. Dit is niet alleen pijnlijk, maar kan ook een infectie veroorzaken van de tandwortel. Als toch gekozen wordt voor het steeds knippen van de tanden, adviseren wij een slijpschijfje of een tandartsboortje.

Na jaren van konijnentanden knippen, en het leren hiervan aan de eigenaren, had ik het gevoel dat er een betere manier moest bestaan. Veel eigenaren verwaarlozen het knippen na een tijdje (het moet elke vier tot acht weken gebeuren), en laten de tanden gevaarlijk lang doorgroeien. Ik heb ook konijnen gezien die bij elke knipbeurt nerveuzer werden en moeilijker te hanteren. Ik hoorde dat sommige dierenartsen de snijtanden hadden verwijderd, en met succes.

Mijn eerste operatie waarbij ik de snijtanden zou verwijderen voerde ik uit op een 5-jarige dwerg, die sinds zijn vroege jeugd al malocclusie had, en regelmatig gedwangvoerd moest worden. Hij was nooit aan zijn normale lichaamsgewicht gekomen, en was over het algemeen in een niet al te beste conditie. De eigenaar wilde deze procedure proberen, omdat het alternatief de dood van zijn konijn was.

Ik gebruikte Ketamine en Valium voor de narcose, en verwijderde succesvol de tanden, wat gemakkelijker ging dan ik had gedacht. We gaven het konijn pijnstillers en tien dagen antibiotica, in de tijd dat de gaten genazen (er waren geen hechtingen nodig). Aan het einde van de week at hij op eigen kracht, en hij begon zelfs meer te wegen dan hij ooit had gedaan. Hij was speelser en alerter dan voor de operatie.

Na dit eerste konijn hebben we dezelfde procedure bij neer dan 25 konijnen uitgevoerd. We hebben nog geen konijn gezien die het slecht deed na de operatie. Ze leren om alle soorten voedsel te eten, inclusief hooi, binnen een of twee weken na de operatie. Ik beschrijf nu kort wat er verwacht kan worden na een dergelijke operatie.

NA DE OPERATIE

Na de operatie is het konijn meestal stil, en wil misschien op deze dag niets eten. We hebben echter ook konijnen geopereerd die naar huis gingen, en vijf uur na de operatie alweer aan het eten waren! De volgende morgen beginnen ze meestal water te drinken en aan hun biks te knabbelen (biks zijn erg makkelijk met de lippen op te pakken). We bevelen aan om de groenten in stukjes van ongeveer 3 centimeter aan te bieden, zodat het konijn ze makkelijker met de lippen kan pakken. Maak de stukjes niet te klein; dan wordt het juist moeilijker om ze te pakken te krijgen! Ook is het beter om de sprieten hooi in stukjes van ongeveer 5 centimeter te knippen, zodat ze dit gemakkelijk kunnen eten. Probeer dwangvoeren in de eerste 48 uur te vermijden als het konijn voor de operatie in een goede gezondheidstoestand was. Het dwangvoeren kan vervelend zijn voor het dier, en daardoor kan het langer gaan duren voor het konijn op eigen kracht gaat eten.

Twee tot drie dagen na de operatie eten de meeste konijnen 75 tot 100% van het voedsel wat ze voor de operatie aten. Soms zijn er konijnen die hun eetgewoonten drastisch veranderen na de ingreep, bijvoorbeeld het niet meer eten van bepaald voedsel of hooi; 90% van onze patiënten aten echter net als voor de operatie.

We bevelen het gebruik van antibiotica aan gedurende tien dagen na de operatie. Na deze tien dagen moet het konijn gecontroleerd worden bij de dierenarts, om te bekijken of de genezing normaal verloopt. Als een infectie wordt vermoed als oorzaak van de malocclusie, moeten er voor de operaties röntgenfoto's gemaakt worden van het gebit, en moeten er kweken afgenomen worden. In deze gevallen kan de antibiotische therapie voor een langere tijd nodig zijn.

 

 

Bron: met dank aan Konijnen.nl