Wat is assertiviteit ?

Assertiviteit wil zeggen dat u op een positieve manier voor uzelf of voor iets waar u achter staat, opkomt. Assertief zijn houdt het midden tussen agressief zijn en subassertief (machteloos, lijdzaam) zijn. Wie agressief is, komt weliswaar voor zichzelf op, maar op zo'n wijze dat hij hiermee een ander benadeelt of zelfs kwetst. Een typisch agressief persoon is iemand die niets ontziend zijn doelen nastreeft, zonder rekening te houden met de wensen, behoeften en grenzen van de anderen. Het resultaat van agressief gedrag is altijd negatief, omdat er minstens één partij, en meestal beide, gekwetst wordt. Subassertief reageren betekent dan weer dat u over zich heen laat gaan, dat u de anderen toelaat om schromelijk uw grenzen te overschrijden, dat u slikt, incasseert, zwijgt en opkropt. Ook het resultaat van subassertief gedrag, hoe vreedzaam het vaak ook mag lijken, is negatief: u voelt zich sowieso benadeeld en de ander zit achteraf vaak opgezadeld met schuldgevoelens omdat hij 'te ver' is gegaan. Wie niet duidelijk zijn eigen grenzen aangeeft, wekt bij anderen onvermijdelijk vroeg of laat een gevoel van onbehagen op. Zij weten dan immers niet meer waaraan ze zich moeten houden en wanneer ze uw grenzen overschrijden.

Een assertief persoon is iemand die zowel zichzelf als de ander ten volle respecteert, en er vandaaruit voor zorgt dat noch aan de ander, noch aan zichzelf tekort wordt gedaan. Hij zal zijn eigen grenzen stellen zonder daarmee de grenzen van de ander aan te vallen. Hij zal vragen wat de ander nodig heeft, maar op zo'n wijze dat die zich niet gedwongen voelt, maar wel uitgenodigd om op deze vraag in te gaan. Een assertief persoon kan zonder aarzelen, rustig en zelfverzekerd 'neen' zeggen wanneer hij vindt dat hem iets gevraagd wordt waaraan hij op dat moment niet kan of wil tegemoetkomen. En juist daardoor kan hij des te oprechter en overtuigender 'ja' zeggen wanneer hij aan een vraag wél tegemoet wil en kan komen. Een assertief persoon weet wat hij kan en mag vragen en kan daardoor ook goed naar de mening en de vragen van een ander luisteren. Omdat hij weet dat hij in staat is zichzelf te beschermen en voor zichzelf te zorgen, is hij ook beter in staat om compromissen te sluiten waarbij iedereen voldoende tevreden is.

Thuisverzorgers kunnen een dosis assertiviteit best gebruiken. In vele thuiszorgsituaties zijn zoveel informele en formele zorgverleners betrokken dat men zonder openheid en duidelijkheid makkelijk in conflicten zal vervallen.

De zorgbehoevende persoon heeft recht op kwalitatieve zorg, op maat van zijn behoeften. Maar wanneer de zorgbehoevende persoon niet (meer) zelf voor dit recht kan opkomen, moet de thuisverzorger dit in zijn plaats kunnen doen. Thuisverzorgers zijn medeverantwoordelijk voor het welzijn van de zorgbehoevende persoon.

Bron: Werkgroep thuisverzorgers vzw