Geldcreatie

[superbock]

Stel dat de drukkerij van de Nationale Bank een briefje van 200 euro kan drukken voor een kostprijs van 1 euro per briefje. Het is tenslotte maar drukwerk. Wanneer een commerciële bank - stel KBC - cashgeld nodig heeft, betaalt zij voor datzelfde briefje 200 euro aan de Nationale Bank. Is geldcreatie dan winstgevend voor de Staat ?

[Wil.]

Aan de voorgestelde gang van zaken is iets heel onlogisch: als een bank bv. 1 miljoen nodig heeft, dan zou die bank in jouw gedachtegang 1 miljoen aan de Nat. Bank geven om 1 miljoen te krijgen.
Waarom dan überhaupt nog eerst naar de N. B. gaan als je het geld al hebt?


Een bank die een tekort aan liquide middelen heeft, gaat geen 'geld kopen' bij de N. B. maar ze gaat een lening aan bij de N. B.
Een commerciële bank kan ook kasbons te koop aanbieden (obligatieleningen door de bank zelf uitgegeven) om extra geld in handen te krijgen.

[superbock]

Wil.
Ik heb het niet over giraal geld. Met mijn vraag bedoel ik : hoe komt een commerciële bank aan een nieuwe lading papieren bankbriefjes (chartaal geld) ? Er verdwijnt immers iedere dag chartaal geld uit de omloop (grensoverschrijdend, zwarte commercie, brand, geld onder het matras of in een kous, enz.).
Er is in België maar één instantie die briefjes mag drukken. Dus neem ik aan dat de commerciële bank zal aankloppen bij de NB en dat ze die briefjes zal moeten betalen of afbetalen aan de NB...Niet ?

[Wil.]

Er zijn twee paden die de NB kan bewandelen:

- versleten munten en briefjes worden teruggebracht naar de NB en die ruilt ze voor 'nieuw' geld. Dat is een nuloperatie waaraan de NB zelfs een klein beetje verliest want het nieuw geld kost altijd wel iets meer dan het 'oude' geld dat wordt teruggebracht.

- bijkomend nieuw geld wordt in omloop gebracht en daar maakt de NB dan inderdaad 'winst' op. De kost voor het maken van een biljet is kleiner dan de waarde die het in een min of meer gezonde economie heeft. In een economie waar hyperinflatie heerst, is de productiekost van geld wellicht groter dan de waarde die uur na uur vermindert.
Wanneer er behoefte is aan meer 200 eurobiljetten omdat die bv. worden opgepot als verzamelobject, dan moeten de commerciële banken dat geld 'aankopen' via een girale transactie waarbij ze chartaal geld ontvangen. De totale hoeveelheid van chartaal (M1 genaamd) + M2 = giraal spaargeld verandert niet.

Vaker zal de overheid zelf het initiatief nemen om een tekort aan bankbriefjes of munten aan te vullen. Ze schrijft een obligatielening uit en de Nat. Bank koopt die; de NB betaalt met die nieuwe briefjes/munten.

De NB kan echter niet zomaar en eindeloos blijven 'winst maken' door bijkomend geld in omloop te brengen. Als dat toch gebeurt, dan creëert ze inflatie en dat betekent muntontwaarding voor de burgers en bedrijven die het geld bezitten. Ook het elektronisch geld verliest daardoor dan gelijktijdig waarde.


Het is één van de hoofdopdrachten van een Nat. Bank om de hoeveelheid geld in overeenstemming te houden met de groei van de economie en om daardoor de inflatie heel klein te houden.

[E.T.]

De kost voor het maken van een biljet is kleiner dan de waarde die het in een min of meer gezonde economie heeft.

Echter het slagen van munten is zeker voor de kleinere waardes vaak een kostelijke zaak.

[Wil.]

De verhouding tussen de eigenlijke waarde die een munt heeft in een gemeenschap en de kost van het maken van die munt is inderdaad groter dan bij het maken van papieren geld.