Het Geheugen in Actie

[socrates]

De wetenschap zou eerst moeten definiëren wat informatie is en vervolgens dat element op een of andere manier kunnen 'scannen" en quantificeren. Eens men informatie zou kunnen "zichtbaar" maken en meten; zou kunnen blijken dat de herinneringen, -wat kennis en ervaringen tenslotte zijn- zich via het zenuwnetwerk (brein is een deel daarvan) kunnen manifesteren in alle lichaamsdelen. Wat we geheugen noemen zou dan zowel in de huid als in de reukorganen, de ogen, de oren, de uiteinden als in het brein zelf, latent of acuut werkzaam kunnen zijn. Dit is uiteraard een op niets tastbaars of meetbaars gebaseerde hypothese. Zonder werkbare definitie van wat geheugen " is", kan het uiteraard nooit worden gelokaliseerd. Als een hart een geheugen zou hebben, waarom zou het bloed dat dan niet hebben en waarom zou de persoonlijkheid van de donor dan niet overgaan op de ontvanger ? Ik heb vaak bloed geschonken, ik hoop maar dat de ontvangers niet tegelijk al mijn onhebbelijkheden hebben overgenomen.

[Vesselin]

Ik heb vaak bloed geschonken, ik hoop maar dat de ontvangers niet tegelijk al mijn onhebbelijkheden hebben overgenomen.

Met die "onhebbelijkheden" zal het wel meevallen zeker?
Te oordelen naar, hoe en wat ge schrijft, lijkt ge me best een aardige vent te zijn!

Alhoewel...

Een buurman heeft verteld, dat hij u gisteren geïrriteerd naar een mier zag schoppen!... Nou....

[socrates]

Ik heb vaak bloed geschonken, ik hoop maar dat de ontvangers niet tegelijk al mijn onhebbelijkheden hebben overgenomen.

Met die "onhebbelijkheden" zal het wel meevallen zeker?
Te oordelen naar, hoe en wat ge schrijft, lijkt ge me best een aardige vent te zijn!

Alhoewel...

Een buurman heeft verteld, dat hij u gisteren geïrriteerd naar een mier zag schoppen!... Nou....

Die buurman is misschien wel een vrouw, waar haalt die het dat ik naar mieren zou schoppen, ik zou misschien nog eerder naar die buur schoppen dan naar een vlijtig sociaal diertje als een mier. Waar halen ze het ? Mijn onhebbelijkheden ken ik zelf niet, die ontstaan pas in de perceptie van de anderen. Afhankelijk van met wie ik omga heb ik minder of meer onhebbelijkheden. De vraag blijft wel, of organen zoals het hart, een geheugen hebben en of de daar opgeslagen informatie dan bij transplantatie, samen met het orgaan, wordt overgenomen door een ontvanger. Als die theorie klopt en er ooit een brein kan worden getransplanteerd, dan zou ik bv. het brein van Hawking kunnen krijgen ? De geneeskunde heeft nog een lange weg af te leggen.

[Vesselin]

Ik spreek mij daar niet over uit...
Wat vandaag totaal onwaarschijnlijk lijkt, wordt morgen misschien bewezen.

Het intellectueel genot van het speculeren, zegt mij persoonlijk, de dag van vandaag, heel wat minder dan vroeger.

[cappa]

Ik wil niet dezelfde fout maken als vroeger, door een onderwerp te kiezen dat eigenlijk mijn petje te boven gaat, en daar mijn vingers aan te verbranden. (Tot groot jolijt van o.a. Cappa )

Dat je een moeilijk thema aansnijdt, dat heb je zelf al gezien. Maar ik zou het niet aandurven te spreken over geheugen, zonder het ego er bij te slepen, of bewustzijn.
Zonder geheugen, geen ik (Socrates), lijkt me alleszins een goed uitgangspunt.

Maar waarom het moeilijk maken. Dus ga ik (nog maar eens) gewoon verwijzen naar "De Egotunnel" van Thomas Metzinger. Die man geeft voor mij de meest diepgaande en samenhangende theorie die ik totnogtoe tegenkwam. Gewoon citeren dus.
Tussen haakjes, de egotunnel is een metafoor voor 'bewuste ervaring'.

De tunnel:

Onze zintuigen zijn beperkt: ze ontwikkelden zich om de kans op overleving te vergroten, niet om de immense overvloed en verscheidenheid van de onmetelijke werkelijkheid aanschouwelijk te maken. Het voortdurende proces van bewuste ervaring is daarom niet zozeer een beeld van de werkelijkheid als wel een tunnel door de werkelijkheid.

En het ego:

Wanneer onze hersenen met succes de ingenieuze strategie volgen om een samenhangende en dynamische innerlijke beschrijving van de werkelijkheid te creëren, worden we ons dingen bewust. Als eerste genereren onze hersenen een simulatie van de wereld, die zo volmaakt is dat we niet merken dat het een beeld in ons hoofd is.
Vervolgens genereren ze een innerlijk beeld van onszelf als geheel. Dit beeld omvat niet alleen ons lichaam en onze psychologische gemoedstoestand, maar ook onze relatie met het verleden en de toekomst en andere bewuste personen. Het interne beeld van de mens-als-geheel is het fenomenale ego, het 'ik' of het 'zelf' zoals het zich voordoet bij bewuste ervaringen. Het fenomenale ego is niet iets mysterieus of een klein mannetje in het hoofd, maar de inhoud van een innerlijk beeld - namelijk het bewuste zelfmodel of fzm [Fenomenaal ZelfModel].
Door het zelfmodel een plaats te geven in het wereldmodel, wordt er een centrum gecreëerd. Dat centrum is wat we ervaren als onszelf, het ego. Het is de oorsprong van wat filosofen vaak het eerstepersoonsperspectief noemen. We staan niet in direct contact met de uitwendige werkelijkheid en met onszelf, maar hebben daarentegen wel een innerlijk perspectief. We kunnen het woord 'ik' gebruiken. We leven ons bewuste leven in een egotunnel.

Lijkt me mooi, en nog vrij aansluitend bij meer Oosterse zienswijzen.

In normale bewustzijnstoestanden is er altijd iemand die de ervaring heeft - iemand die zichzelf bewust ervaart als gericht op de wereld, als een zelf dat weet, begeert, wil en handelt. Hiervoor zijn twee hoofdredenen.
Ten eerste bezitten we een geïntegreerd innerlijk beeld van onszelf dat stevig verankerd is in onze gevoelens en lichamelijke gewaarwordingen; de door onze hersenen gecreëerde simulatie van de wereld omvat de ervaring van een gezichtspunt.
Ten tweede zijn we niet in staat ons zelfmodel te ervaren en introspectief te herkennen als een model; een groot deel van het zelfmodel is, zoals filosofen zouden zeggen, transparant. Transparantheid houdt simpelweg in dat we geen besef hebben van het medium waardoor informatie tot ons komt. We zien niet het raam, alleen de voorbijvliegende vogel. We zien niet de vurende neuronen in onze hersenen, alleen wat ze voor ons aanschouwelijk maken. Een bewust in de hersenen actief model van de wereld is transparant als de hersenen niet in de gaten hebben dat het een model is - we kijken er dwars doorheen, rechtstreeks naar de wereld, als het ware.

Het ego is, zoals eerder opgemerkt, de inhoud van je fzm op dit moment (je lichamelijke gewaarwordingen, je emotionele toestand, je percepties, herinneringen, wilshandelingen, gedachten). Maar het kan alleen een ego worden omdat je qua constitutie zo in elkaar zit dat je niet in staat bent te beseffen dat dit alles slechts deel uitmaakt van een simulatie in je hersenen. Het is niet de werkelijkheid zelf, maar een beeld van de werkelijkheid - en wel een heel bijzonder beeld. Het ego is een transparant mentaal beeld: je - de fysieke persoon als geheel - kijkt er dwars doorheen. Je ziet het niet, maar je zit er wel mee. Het ego is een instrument voor het sturen en plannen van je gedrag en voor het begrijpen van het gedrag van anderen [weer overleven dus, zij het op een hoger niveau]. Wanneer het organisme dit instrument nodig heeft, activeren de hersenen een fzm. Als het instrument - zoals bijvoorbeeld in diepe droomloze slaap - niet meer nodig is, wordt het uitgeschakeld.

Het type bewustzijnsmodel dat zich in onze hersenen heeft ontwikkeld is uniek doordat we hiermee voor onszelf het representatieproces kunnen veraanschouwelijken en aldus beseffen dat we weten. We nemen onszelf in fenomenologische real-time waar als zijnde een represen­tatiesysteem.

[cappa]

Mij is ooit verteld dat bv. Onze vingers een geheugen zouden hebben cfr. Een typiste of een pianiste ??

Op zich niet verkeerd, lijkt me, maar dat geheugen zit wel in het brein dan.
Een pianist, maar ook een tennisspeler, een voetballer, autorijden, eigenlijk alle kunsten, stielen, bezigheden die door veel oefening tot stand komen zijn goede voorbeelden.
Wat gebeurt er door lange, lange oefeningen? In het brein worden verbindingen in patronen gecreëerd die de mogelijkheid geven tot automatisch afspelen. Eigenlijk wordt het bewuste in het brein, het ego, in de eigenlijke actie overbodig gemaakt. De pianist concentreert zich op een bepaald stuk, en het brein commandeert automatisch de vingers. De pianist hoeft zich niet meer bewust te bekommeren waar die toets staat of hoe hij zijn hand moet zetten.
Nog niet meegemaakt als je bijv. veel naar tennis kijkt? Je ziet de speler vooraan op het veld staan en er ligt een deel van het veld open. De bal komt aan en je voelt een spier trekken in je arm of schouder. Een smash. Zelfs door veel naar een bepaalde sport te kijken worden er patronen in je brein gevormd die overeenkomen met wat nodig is om de sport werkelijk te spelen.

Volgens mij geeft dit ineens een tip hoe we de zoektocht naar geheugen moeten benaderen. Geheugen is geen 'orgaan' in het brein, geen locatie, maar een structuur, een patroon van verbindingen, ons verleden dus.

Ik zei het reeds verschillende malen, er wordt te weinig aandacht gegeven aan patronen, te veel aan losse feitelijkheden. Patronen, samenspel, resonanties en cycli, daar zal men meer aandacht aan moeten geven om de natuur beter te begrijpen.

[Vesselin]

Hallo Cappa!

Ik heb "De egotunnel" nog altijd niet herlezen, zoals ik beloofd had. Ik lees tegenwoordig vooral geschiedenis.

Ik moet bekennen dat ik, aan mijn ondoordachte "strijd tegen het sciëntisme" (Hahahahahahaha!), een flinke kater overgehouden heb. Zo erg dat ik heel voorzichtig geworden ben om nog eens de "wetenschappelijke" toer op te gaan.

De titel van dit onderwerp is nogal ongelukkig gekozen. Had beter geweest: "Het gebruik van ons geheugen in de praktijk", of zoiets...

En eigenlijk heb ik al gezegd wat ik wou zeggen - en wat tenslotte een open deur is:

Ons geheugen werkt het best, bij het organiseren van het praktische dagelijkse leven, wanneer het niet gehinderd wordt door "muizenissen". Dan hebben we de meest optimale vrijheid om "te denken in activiteit".

Maar iedereen is natuurlijk vrij om op de wetenschappelijke discussies rond het geheugen in te gaan.
Ge zult mij alleen "merkwaardig" zwijgzaam aantreffen!

[cappa]

Ons geheugen werkt het best, bij het organiseren van het praktische dagelijkse leven, wanneer het niet gehinderd wordt door "muizenissen". Dan hebben we de meest optimale vrijheid om "te denken in activiteit".

Hiermee onderschrijf je eigenlijk wat ik vooropstelde i.v.m. geheugen.
Zou een pianist nog zo vlot spelen met zijn hoofd vol muizenissen?

[Vesselin]

Hiermee onderschrijf je eigenlijk wat ik vooropstelde i.v.m. geheugen. Zou een pianist nog zo vlot spelen met zijn hoofd vol muizenissen?

Ik denk zelfs dat hij zijn concert zou afgelasten!

Dit heeft vele aspecten:

Met muizenissen had ik het vooral over: angsten, zorgen (onopgeloste dingen), weerstand ("ik wil dit niet doen" en/of "ik wil hier niet zijn").

Dit zijn dingen die je denken kunnen bezighouden. En ze hebben allemaal met het geheugen te maken:
Ten eerste kun je "denken", dankzij het geheugen. Ten tweede heb je voorstellingsvermogen en fantasie nodig om je zorgen te maken over wat er bvb zou kunnen gebeuren, je te ergeren aan dingen die niet opgelost zijn enz.
En dit kan je behoorlijk hinderen - als je met je aandacht bij de dingen, die je aan het doen bent, moet blijven - om zo efficiënt mogelijk te kunnen handelen.

Dat is dus één aspect.

Een ander aspect is "gewoontes".

De anekdote over Liszt, die ik hierboven vertelde, is een opgetekend, waar gebeurd verhaal.
Liszt kon eenvoudigweg een gesprek voeren over andere dingen, met mensen naast de piano, terwijl hij zijn recital aan het voorbereiden was. Dat vonden velen werkelijk verbluffend en hij heeft inderdaad gezegd: "Mijn vingers hebben een geheugen van zichzelf".

Ook Yehudi Menuhin (violist) werd eens gevraagd, tijdens een interview, of het geestelijk niet heel vermoeiend was om je voortdurend op je spel te moeten concentreren?
"O, dat valt nogal mee," grinnikte Menuhin, "mijn gedachten dwalen nog al eens af, tijdens een concert - vooral bij muziek die ik heel veel gespeeld heb. En dat kan werkelijk over van alles gaan. Ineens realiseer ik me dan weer waar ik ben, en wat ik aan het doen ben. Om meestal tot de ontdekking te komen dat alles goed gaat!" En de meester lachte hartelijk!

Over wat "gewoonte" impliceert, zou ik nog wel iets willen schrijven... maar eerst nog wat nadenken.

[socrates]

Om het eenvoudig en herkenbaar te houden. Waar moeten we het begrip"automatisme" plaatsen ten opzichte van het geheugen? Vb. Men kan. Complexe handelingen uitvoeren zoals fietsen of autorijden of... En tegelijk een gesprek voeren. Is het denkbaar dat men na het leren en inoefenen van vaardigheden, bij een volgend "gebruik" daarvan, gewoon een programma uitvoert? Maw. dat het geheugen het programma als geheel heeft opgeslaan en dat dan op verzoek gewoon afspeelt ?

[bluevelvet]

Beschikken dieren misschien ook over een geheugen, ze verstoppen voedsel en weten het na verloop van tijd terug te vinden. Toen paard en kar nog in de straten te zien was stopte het paard van "gewoonte" waar het zijn moest. Het paard kon ook alleen naar huis zijn weg vinden, of een hond, een kat.......
Mensen spreken soms van "slecht" geheugen. Volgens kenners zouden we ons geheugen kunnen trainen en dus verbeteren.
Waarom zou ons geheugen achteruit gaan ? Is het te verhelpen ?
(Ik neem een pilletje/dag en mijn geheugen verbetert )

[cappa]

Met muizenissen had ik het vooral over: angsten, zorgen (onopgeloste dingen), weerstand ("ik wil dit niet doen" en/of "ik wil hier niet zijn").

In het WK snooker in Sheffield zag ik een speler, die heel het kampioenschap al schitterend aan het spelen was, volledig onderuit gaan in de eerste helft van zijn kwart-finale. Hij bracht er letterlijk niets meer van terecht tot een achterstand van 9-1. Dan, als was het op een magische vingerknip, schoot hij wakker en verloor helaas nog met 13-11. Muizenissen weg?

"denken", dankzij het geheugen.

Als het geheugen inderdaad bestaat uit tot stand gemaakte verbindingen, dan klopt dit zeker, want het denken verloopt via die verbindingen.
Daarom dat mensen de neiging hebben steeds volgens bepaalde platgetreden paden te gaan denken, in bestaande (en veelgebruikte) karresporen.
"Voorstellingsvermogen/fantasie" dat je aanhaalt. Dat op zich is al een wonder. Al eens over nagedacht wat de voorwaarden zijn eer een brein dat kan?
Metzinger geeft er een heel mooie uiteenzetting over, maar ik zou het eerste eens terug moeten nakijken alvorens het uit te leggen.

"mijn gedachten dwalen nog al eens af, tijdens een concert - vooral bij muziek die ik heel veel gespeeld heb. En dat kan werkelijk over van alles gaan. Ineens realiseer ik me dan weer waar ik ben, en wat ik aan het doen ben. Om meestal tot de ontdekking te komen dat alles goed gaat!"

Dat ondervond ik vroeger regelmatig bij het typen (ik type blind met tien vingers). Als je vele bladzijden achtereen moet typen ondervond ik al snel dat dat het beste ging als je de te typen tekst niet laat doordringen. Je ogen volgen de woorden en je vingers typen. Onderwijl denk je aan heel andere zaken, zelfs zo dat je aan het eind van de pagina geen idee hebt van wat je nu getypt hebt. Het is zelfs zo dat dat bijna een voorwaarde is om foutloos en snel te typen. Telkens je geest zich komt bemoeien haper je of staan er fouten op je scherm.

[socrates]

Met muizenissen had ik het vooral over: angsten, zorgen (onopgeloste dingen), weerstand ("ik wil dit niet doen" en/of "ik wil hier niet zijn").

In het WK snooker in Sheffield zag ik een speler, die heel het kampioenschap al schitterend aan het spelen was, volledig onderuit gaan in de eerste helft van zijn kwart-finale. Hij bracht er letterlijk niets meer van terecht tot een achterstand van 9-1. Dan, als was het op een magische vingerknip, schoot hij wakker en verloor helaas nog met 13-11. Muizenissen weg?

"denken", dankzij het geheugen.

Als het geheugen inderdaad bestaat uit tot stand gemaakte verbindingen, dan klopt dit zeker, want het denken verloopt via die verbindingen.
Daarom dat mensen de neiging hebben steeds volgens bepaalde platgetreden paden te gaan denken, in bestaande (en veelgebruikte) karresporen.
"Voorstellingsvermogen/fantasie" dat je aanhaalt. Dat op zich is al een wonder. Al eens over nagedacht wat de voorwaarden zijn eer een brein dat kan?
Metzinger geeft er een heel mooie uiteenzetting over, maar ik zou het eerste eens terug moeten nakijken alvorens het uit te leggen.

"mijn gedachten dwalen nog al eens af, tijdens een concert - vooral bij muziek die ik heel veel gespeeld heb. En dat kan werkelijk over van alles gaan. Ineens realiseer ik me dan weer waar ik ben, en wat ik aan het doen ben. Om meestal tot de ontdekking te komen dat alles goed gaat!"

Dat ondervond ik vroeger regelmatig bij het typen (ik type blind met tien vingers). Als je vele bladzijden achtereen moet typen ondervond ik al snel dat dat het beste ging als je de te typen tekst niet laat doordringen. Je ogen volgen de woorden en je vingers typen. Onderwijl denk je aan heel andere zaken, zelfs zo dat je aan het eind van de pagina geen idee hebt van wat je nu getypt hebt. Het is zelfs zo dat dat bijna een voorwaarde is om foutloos en snel te typen. Telkens je geest zich komt bemoeien haper je of staan er fouten op je scherm.

Dan gaat het er toch op lijken dat er een "ad hoc" leiding is gelegd tussen de ogen, de letters op papier, de vingers en de letters op het scherm of de printer. Dit zijn dan activiteiten waarbij het "denkvermogen" niet actief lijkt. Strikt genomen zou een robot dat dus perfect kunnen. Als het signaal rechtstreeks van de ogen naar de vingers gaat is dan de vraag: welke rol speelt het geheugen in dit geval nog ?

[cappa]

Waar moeten we het begrip"automatisme" plaatsen ten opzichte van het geheugen?

Vind ik moeilijk geformuleerd. Maar zoals ik je begrijp denk ik aan die oude karresporen. Eén idee brengt automatisch een aantal elementen, acties voort in een bepaalde volgorde, zoals aangeleerd, en dus zoals opgeslagen in de gecrëerde verbindingen.
Het begrip associaties kan hier ook toepasselijk zijn.

[cappa]

Beschikken dieren misschien ook over een geheugen, ze verstoppen voedsel en weten het na verloop van tijd terug te vinden.

Onlangs nog een docu gezien waarin een vogel honderden voedselvoorraadjes verstopte en ze, indien nodig in volgorde, terug opgroef als hij ze nodig had. Onvoorstelbaar.

(Ik neem een pilletje/dag en mijn geheugen verbetert )

Welk? Welk?
Of werkt het alleen voor bijbelfragmenten?