de tijd van toen 70+ /TE BEWAREN

[SDW]

-

Was deze voormiddag ook aanwezig op EBZR FLY-IN

En met een aantal oude bekenden de verhalen van vroger naar boven gehaald ....DE TIJD VAN TOEN +70 !!! in ONZE LUCHTVAART dat begon voor mij in 1954 bij DE BAF

[Wout]

Proficiat Elskeb met je oorlogsverhalen. Ik denk dat het al de 70 +sers boeit omdat het onze jeugd toch erg heeft gemerkt; om nooit te vergeten.
Het is al een aantal jaren geleden (3/4?) dat ikl mijn oorlog verhaalde op dit forum en ik merk dat er veel is dat ons bindt: de vlucht, Zuid Frankrijk, de bezetting, bombardementen, neergestorte vliegtuigen, weerstand, Gestapo, Winterhulp.......geen mooie herinneringen. Gek toch dat wij wat gisteren was soms al vergeten zijn maar die gebeurtenissen van 70 jaar geleden die vergeten wij blijkbaar nooit. Hopelijk blijven ze onze kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen bespaard.

[Wout]

.........maar niet kwalijk nemen dat ik nog eens mijn oproep aan de merksemnaren herhaal i.v.m. het MKT.

[Alterego1]

Wout,

Niettegenstaande ik een geboren en getogen Merksemnaar ben,
kan ik je toch niet verder helpen met je zoektocht naar het MKT,
dat volgens jou in een doodlopend zijstraatje van de Terlindenhofstraat
zou moeten geweest zijn.

De zijstraten van de Terlindenhofstraat,te beginnen met Nieuwdreef,
Wuytslei,Van Roiestraat,Van Aartselaarstraat,Elf Novemberstraat en
Annunciatenstraat,zijn allemaal straten die op de Bredabaan uitkomen.
Langs de andere zijde van de Terlindenhofstraat is geen enkele zijstraat,
wel zowat halverwege een ingang van een school,die wij 'bij Madame
Demedts' noemden,zo ongeveer rechtover de Van Aartselaarstraat.

En volgens mijn vermoeden moet het MKT daar gevestigd geweest zijn,
vermits er in die school meerdere vormen van kunstonderwijs onderwezen
werden.

Ik lees bij Elske ondermeer dat er een 'Djepper' was in Herselt.
Wel bij ons in Merksem was er ook een 'Djepper'.Die naam verkreeg
dat antitankkanaal(door de Duitsers gegraven/of laten graven)in de
volksmond.

Met veel interesse lees ik het verhaal van Elske,want het is in een vlotte
verteltrant zeer goed geschreven.
Proficiat Elske.

Groetjes,Alterego en Bosrankje

[jeronimo]

Wout,
Ik denk dat niet alleen de 70+ers er in geinterseerd zijn.
Hoe zouden we anders aan zo"n lezersaantal komen.
Ja, op onze 2e topic reeds meer dan 100.000

[ELSKEB]

VERTELLEN - 3

Hier ben ik weer met nog wat vervolg.

Vermits vader opgepakt werd helemaal op 't einde van de oorlog heb ik niet zovéél èchte oorlogsjaren meegemaakt.
Ik heb wel een boel herinneringen aan die dagen...... o.a. deze (misschien kunnen ze als "anecdote" omschreven worden, maar in feite was het bloedernstig.
Vader was spoorwegman, dat vertelde ik al hé, dus mama kreeg coupons en dat kwam haar goed van pas. 'k Heb niet de héle oorlog op de buiten geweest hoor, maar diè herinneringen liggen 't diepst.
Mama gebruikte die coupons dus om op- en af te rijden naar haar geboortestreek, waar al haar broers en zussen woonden. Dat waren allemaal keuterboertjes, dus er werd gesmokkeld. Ze nam dan een grote boodschappentas mee waarin wat wasgoed bovenop de smokkelwaar : boter, eieren, melk, brood.... Vaak nam ze ook m'n kleine zusje mee. Later vertelde ze dat ze dikwijls werd ondervraagd op de trein, ze kneep dan hard in de kleine meid haar handje zodat die begon te krijsen en dan werd ze gerust gelaten.
Zelf mocht ik ook mee......ik herinner me in het bijzonder twee tochten :
De eerste keer weet ik nog dat we in de trein zaten, volgestouwd met mensen van allerlei slag, onfris ruikend, heel traag rijdend, af en toe een tijd stilstaand. Houten banketten, kleine raampjes, smalle gangen....helemaal niet de luxe van nu.
Na zo'n % "stop" stapten er duitsers op met geweer, bajonet, afgrijselijk uniform en onvriendelijke, norse gezichten. De deur van de wagon werd open geschoven en er werd wat gebruld.....ik begreep er niks van en de meesten reageerden niet, ze zaten zo maar wat stoïcijns te kijken, afwezig, iedereen in gedachten. Tot hij ineens wel héél hard begon te brullen : "BITTE !!!! " Ik dacht dat hij het bevel gaf om te bidden en sloeg een kruisteken.....hoe het verder is afgelopen weet ik niet meer.
Ook moesten we op een keer - dat kan al nà de oorlog geweest zijn - met de tram (nu is dat een bus) van Herselt naar Aarschot om de laatste trein te nemen....... natuurlijk, die was weg als we daar aankwamen. De tram had oponthoud gehad. Er zat niks anders op dan de nacht door te brengen in het station. Het was putteke winter en berekoud. Ik weet nog dat ik een gettebroek aan had, zo'n prikding. Je kan het 't beste vergelijken met een legging van nu, maar dan met de hand gebreid, een vreselijk ding, ik had er een hekel aan.
In 't midden van de wachtzaal stond een kachel, die gestookt werd met hout of kolen...'k weet het niet meer. Daarrond stonden enkel houten, ongemakkelijke banken. Mama installeerde ons zo goed en zo kwaad mogelijk op de banken om een beetje te slapen, maar bleef zelf wakker, wakend over haar kroost.
De kachel was aan 't uitgaan en 't werd kouder en kouder. De wind kwam binnen onder de deur, door de kieren van de ramen.... niks aangenaams. De stationsschef moet medelijden gekregen hebben met die eenzame vrouw en haar kleine kinderen en kwam nog wat hout of kolen op de kachel gooien..... lieve man.
Zo hebben we daar zitten wachten, half slapend tot de eerste trein. We zijn toch veilig thuis geraakt.
Dit zijn een paar herinneringen die ik m'n ganse leven zal meedragen.
Over die coupons weet ik later nog wel wat te vertellen...

Ik weet dat ik mijn 1ste communie deed zònder vader. Mama was droevig, uiteraard en toch heeft ze zogoed en kwaad als ze kon een feestje gegeven. Grootmoeder langs moeders kant was er bij (daar waar het vliegtuig neerstortte), een paar vrienden waar ze veel hulp van had - ik denk voor opvang van m'n zusje - Tante Esther en Nonkel Louis van boven, die ook altijd klaar stonden en dat zal het ongeveer geweest zijn.
Nog even over Tante Esther en Nonkel Louis, die hadden geen kinderen en beschouwden ons zo'n beetje als hun kleinkinderen. We konden ten allen tijde terecht bij hen.
Ook een nichtje woonde nog een verdiep hoger. Ik herinner me dat we op een keer in het bed van dat nichtje moesten gaan slapen . Er werd geschoten, gebombardeerd, 't was beangstigend en van slapen is er niet veel in huis gekomen. Waarom we boven moesten slapen weet ik niet, maar 't zal wel een reden hebben gehad.
In mijn school in 't Antwerpse zijn we met al de kinderen tesamen ook vaak naar de kelder moeten vluchten wegens bomalarm. Daar werd wat gebeden en gezongen tot het gevaar voorbij was.
Ik ben niet in Mortsel naar school geweest, gelukkig maar, want daar is op 5 april 1943 de beruchte bom gevallen op de ERLA-fabrieken. Er stonden en staan een paar scholen in de omtrek. Hoeveel doden er toen gevallen zijn.... héél veel, vooral kinderen.
Op het kerkhof hier in Mortsel getuigen de vele graven van die onheilsdag en die dag wordt ook ieder jaar herdacht.

Ik weet ook nog dat mama met ons tijdens de oorlog naar een fotograaf is getrokken.' k Weet zelfs nog wààr die ongeveer was.
Het station van Berchem was toen piepklein.... 't is jammer genoeg verdwenen nu want %u2019t hàd wel iets. Die fotograaf was in de straat waar het nieuwe station van Berchem verrezen is. Er staan daar verschillende opgewaardeerde huisjes en in één van die huisjes woonde de fotograaf !

'k Scheer er zelfs ooit een gedicht over :

t STATIONNEKE

Een donkere deur
Een muffe zaal
Het kleine stationneke
Waar %u2018k m%u2019n herinneringen haal

Zo slecht verlicht
Zo heel veel sfeer
Steeds weer opnieuw
Zet %u2018k me op het bankje neer

Gedachten dwalen af
De tijd van toen
Och, kon ik dat alles
Nog een keertje overdoen

Maar %u2019t is voorbij
%u2019t komt nooit meer weer
maar de herinnering
neemt niemand af van mij

Sorry voor dit korte intermezzo - deleten als 't jullie niet interesseert.

We kregen onze mooiste kleertjes aan : geel met schmock en kruisjessteek, witte kousjes, mooie schoentjes. Bij dat kleedje hoorde een zwart bolérotje in zwart fluweel, ook afgewerkt met dezelfde kruisjessteek. Maar dat bolero%u2019tje hadden we niet aan op de foto....maar ik herinner me 't heel goed. Die kleedjes werden genaaid door het nichtje van onze huisbazin, ze was naaister (tussen haakjes, ze heeft later ook nog mijn trouwkleed gemaakt)
Mama wou die foto laten maken om aan haar man te kunnen tonen hoè goed ze voor hun kinderen had gezorgd tijdens zijn afwezigheid....

't Heeft niet mogen zijn.
De bewuste foto doe ik hierbij...... en sluit af voor vandaag.

Verhalen over mijn belevenissen nà de oorlog op de buiten en in de stad, verhalen over het dagboek van mijn vader..... het komt.....ik heb nog heel wat te vertellen.

Tot dan

ELSKE

[SDW]

ELSKEB,

Dank voor uw levendige en realistische beschrijving van het SMOKKELEN via de trein, heb daar ook gelijkaardige herinneringen aan van in het station van LIER toen de duitsers met hun ijzeren plaat op hun borst ons controleerden na een bezoek aan BOOISCHOT en ik aan de venster stond met op mijn buik een deel smokkelwaar ik vermoed BOTER!!

[jeronimo]

Waarom deleten Elske,
Alterego gaat kontent zijn een colega dichter op dit topic te ontmoeten.
De anderen met wat minder schrijftalent moeten zich niet laten ontmoedigen. ! ieder vogel zingt zoals hij gebekt is hé.

[Alterego1]

Elske,

Je schreef:"Ik ben niet in Mortsel naar school geweest, gelukkig maar, want daar is op 5 april 1943 de beruchte bom gevallen op de ERLA-fabrieken. Er stonden en staan een paar scholen in de omtrek. Hoeveel doden er toen gevallen zijn.... héél veel, vooral kinderen.
Op het kerkhof hier in Mortsel getuigen de vele graven van die onheilsdag en die dag wordt ook ieder jaar herdacht."

Hier enkele foto's uit eigen beheer van het bombardement op Mortsel.
Een spijtige vergissing van die geallierde Amerikaanse piloten.Inplaats
van de Duitse Erla fabrieken(waar vliegtuigmotoren gemaakt werden)
te bombarderen,lieten ze hun bommen vallen op burgerlijke doelen.
Een abuis dat niet juist was,met zware gevolgen!!!

Blijven schrijven Elske.

Groetjes,Alterego en Bosrankje

[ELSKEB]

Hallo ALTEREGO en alle 7O+-sers,

Ik woon nu in Mortsel en hetgeen er toen gebeurde leeft hier toch wel erg....
Ieder jaar rond die periode worden op de bijzonderste plaatsen grote affiches gehangen en foto's van het bombardement. Her en der staan er "gedenktekens" met uitleg wat en hoe het vroeger op die plaats was, meestal met een foto er bij.
Een honderdtal meter voorbij mij is een klein parkje, ook daar staat een gedenkteken met uitleg. Blijkbaar stond daar vroeger een bunker waar de mensen van de omtrek kwamen in schuilen. De getuigen ervan zouden de trapjes zijn die naar het parkje leiden.... Ik zal er wel eens een foto van nemen.

Verschillende jaren terug kon je een video kopen met beeldmateriaal....ik heb die video, maar zou die eens op DVD moeten laten zetten.

Tja...... de tijd van "toen" - ik heb er mooie herinneringen aan, maar ook veel minder mooie...


Waar blijven de andere vertellers ?

Straks krijgen jullie nog een vervolg....tenminste als 't niet te erg onweert want dan gaat dit bakje uit.

ELSKE

[ELSKEB]

Hallokes,

'k Heb zojuist een paar fotokes gaan nemen van het parkje hier even voorbij en het gedenkteken.

Er hangen waterdruppels op, een teken dat het hier ook geregend heeft...

[amadee]

Goeiedag,

Ik ben een tijdje van het toneel weg gewesst, en ik heb vbeel bij te benen.
Overigens Geronimo, ik heb nog veel verhalten in voorraad, en er worden er nog altijd bijgebracht. Als ge het me niet kwalijk neemt zal ikl daarbij wel eens in herhalng.

Ondertussen heb ik o.a. ontdekt dat ik nog met de moeder van NieuwenBever samen heb gezongen in het koor "Klokke Roeland", dat onder leiding stond van mijn vader.

Mensenlief, wat maak ik veel fouten bij het tikken.

Ik wist echt niet dat er zoveel merkwaardige dingen in Merksem te zien en te beleven waren.
Zoals het Merksems Theater. Sorry, Wout, dat ik daar zo laat mee afkom. Vagelijk had ik al wel eens van het MKT gehoord, maar het werd opgericht in 1974, en dan was ik al lang weg uit Merksem. Het weinige dat ik weet komt iuit het boek "Merksem tussen nu en toen" uitgegeven in 1979. Er staat een foto in met Walter Merhotein en Walter Rits. Walter Merhotein, de broer van Kiekeboe, was voorzitter in 1974.

ALARM
Het beging hioer verschrikkelijlK te onweren. Ik sluit af en doe l
Tot dan. Amedee.

[ELSKEB]

Hoi..... waar was ik gebleven ?

O ja, we zaten nog in de oorlog.....

Ik was ook veel op de buiten, in de vakanties meestal want ik was schoolplichtig.

Gewoonlijk was ik bij Tante Marie en Nonkel Frans (broer van mama). Dat het keuterboerkes waren vertelde ik al. Ze hadden een dochter en een zoon (die neef die 4j. ouder was dan ik, de dochter was nog 2j. ouder geloof ik). Samen met hen woonde ook de moeder van tante Marie - dikke peet werd die genoemd. Ze zat meestal in haar rieten stoel met haar rozenkrans, 't was een doorbraaf mens. Slapen deed ze in het opkamertje.

Maar 'k herinner me toch een nacht dat ik bij haar moest slapen in de grote slaapkamer. 't Was daar donker en geheimzinnig, met oude eiken meubelen, in mijn ogen een reuzegroot bed met gehaakte sprei op, een kachel, een grote keerlkast, voor mij de doos van pandora....die ik niet mocht openen.
Die nacht, waarschijnlijk zal er verwittigd geweest zijn, lag ik dus dicht tegen peet. De ramen waren afgeschermd maar door de kieren zagen we toch vanalles : lichtschichten, en wat erger was, we hoorden ook vanalles. Vliegtuigen bromden, we hoorden knallen en opeens vloog er een ruit aan diggelen, gelukkig niet die van de slaapkamer maar van de "mooie"kamer" die weinig of niet gebruikt werd. Ik veronderstel dat tante en Nonkel ergens op wacht zaten.... Er was een schrapnel binnengevlogen werd me 's anderendaags verteld, gelukkig zonder gewonden te maken, bij en toch. Bij de buren was een slachtoffer gevallen. 't Was een bange nacht, héél beangsitgend voor zo'n kind.

Meestal moest ik slapen onder de pannen, op de zolder. Nonkel had daar 2 kamertjes gemaakt voor zoon en dochter. Ik moest bij Roza slapen. Het bed....een oud, gammel geval, met een dikke stro-matras op. Boven ons de blote pannen. In het piepkleine kamertje met bloemetjesbehang, in het tussenschot een klein raampje waar langs één kant een petroleum-lampje brandde. Aan de muur een paar godsdienstige prenten, het eeuwige wijwatervatje en een stoel. Niet te vergeten : de wateremmer.....stonbd daar ook te pronken.
Dat kamertje, ach..... ik moest naar boven langs de zoldertrap waar een luik boven was.....eens boven, ging het luik toe....
In de zomer snikheet, maar in de winter berekoud. Dan hoorde en voelde ik de wind gieren tussen de pannen, af en toe gepaard gaande met wat sneeuw...... we lagen gedekt met allerhande : een paar dekens, een schapenvel, dikke winterjassen en nòg was het koud. Ik dàcht er nog niet aan om 's nacht op die emmer te gaan. No way...
Onder het schuine gedeelte van het kamertje lagen appelen op bruin papier, en die roken verschrikkelijk goed. Af en toe verdween er wel eentje.

Maar 's morgens als we dan beneden kwamen ging ik eerst naar de wc, buiten. Een houten deur met een hartje uitgezaagd, een plank met een gat er in, aan een nagel stukjes gazettenpapier.... hygiëne ??? Minimaal ! En toch heb ik 't overleefd, gezond en wel.
Dan naar de pomp, ijskoud water, een washandje en een onooglijk stukje zeep, een beduimelde handdoek, een kam door m'n haar en ik was klaar om te gaan ontbijten. Dat was altijd feest....
Op de tafel de rode koffiepot, verse melk van de koe, lekkere boter, zelfgemaakte confituur, regelmatig een eitje of een snee spek, en niet te vergeten : zelfgebakken brood. Dat brood sneed tante Marie zoals het toen ging : eerst een kruisteken op de bodem, dan brood tegen de borst en snijden maar.
Dikke boterhammen kwamen te voorschijn en de reuk heb ik nooit meer geroken.
Ik kreeg een kom warme melk met een dik vel er op (bah, ik lustte dat niet), maar het ontbijt smaakte toch.
Daarna kon het spelen of helpen op 't veld of met de koeien beginnen. Ik had m'n eigen koe, die ik zelf mocht melken....'t was het braafste beest van de stal en steevast zaten 2 katten naast mij. Vakkundig trok en streelde ik die tepels en de melk stroomde rijkelijk in m'n emmer, gekneld tussen m'n knieën, m'n hoof tegen het koeienlijf gedrukt. een héérlijk gevoel gaf dat. De katten zaten te wachten tot ik een straaltje melk naaar hen spoot...
Zien jullie mij daar zitten ? Een voorschoot groot, met blonde staartjes en sproetjes, waar is de tijd ?
Daarna wat spelen, wat werken, wat zwerven tussen de velden, eten, altijd even lekkere simpele kost. Een varken werd geslacht en verdeeld, de darmen werden gespoeld en dan werden er pensen gemaakt. Zlke pensen vindt je nergens meer. Die smaak, die krokante korst......hmmm. 'k krijg het water in m'n mond als ik er aan denk.
Zo gingen de dagen voorbij...... 's avonds zetten de groten zich in de berm naast het uitgedroogde beekje en keuvelden over ditjes en datjes, over de oorlog, over veel en land, over dorsen en stro binden, een pijpje werd gerookt en als afsluiter werd de rozenkrans gebeden aan het grotteke. Dan naar bed....
Zo ging het meestal in de zomer....

In de winter was 't andere koek. Ik herinner me dat er 's zondags vroeg naar de mis moest gegaan worden. We stapten, goed ingepakt met onze dikste jas aan, daarover een omslagdoek, een muts, een warme sjaal, 2 paar wanten op onze klompen naar de kerk. Stapten ??? Nee, schòven van de 7 naar de 9 want 't was toen zo'n kasseiweggetje dat wat rond stond. Aan de éne kant een karrespoor, aan de andere kant een zandweggetje vol diepe putten, gevuld met stenen her en der... en zo méér dan een half uur stappen, vechtend tegen sneeuw en wind, voorover gebogen met roze neuzen en wangen..... en zingend en met onze armen zwaaiend om wat warm te krijgen..... Krijg het nu nog maar eens gedaan van de kinderen.
Na de mis dezelfde weg terug.....en dan gauw naar binnen waar de leuvense stoof rood-gloeiend brandde en de lekkere warme melk uitnodigend op de tafel klaar stond.
Zo ging voor mij dat laatste oorlogsjaar voorbij.

Ondertussen was mama maar steeds bezig opzoekingen te doen, vragen te stellen aan eenieder die ze dacht ook maar ièts te weten zou kunnen komen. Allemaal verloren moeite.
Regelmatig kwam ze haar familie opzoeken, mij in haar armen sluiten. Ze spraken haar moed in maar 'k heb haar héél vaak zien wenen. M'n neef vertelde me later dat, als ik het fluitje van de tram had gehoord, er met mij geen land meer te bezeilen viel. Ik wist dat mama dan zou komen en ze kon er niet vlug genoeg zijn. Maar hoe zag ze er uit ocharme....

Later is ze héél erg ziek geworden, maar dat was nà de oorlog.

Eerst is ze nog door de periode gesparteld van aan de trein te staan wachten waar de gedeporteerden mee terug kwamen. Altijd maar weer die hoop, dat aanklampen van mensen met een foto van haar man, met de vraag of ièmand hem gezien had, of ièmand iets wist. Iedere dag opnieuw, zéér frustrerend en ontmoedigend omdat hij er nooit bij was.

Tot ze in contact is gekomen met een politiek gevangene uit Hoboken die samen met vader die helse tocht gemaakt had. Ze hadden allebei een dagboek gemaakt en op een gegeven moment gewisseld. Immers de maat van vader was zinnens te proberen te ontsnappen, wat hem ook gelukt is....vader was er te zwak voor..... en op die manier is het dagboek in handen van mijn moeder gekomen.

Daarover later meer. 'k kan jullie verzekeren dat daar schrijnende verhalen in staan. Maar vooràl lees ik daar hoop in, hoop op een bevrijding tegen die of die datum, hoop op een toekomst met vrouw en kinderen..... hij was 34 toen hij van z'n bed werd gehaald.....

ELSKE



!

[jeronimo]

Elske,
De tranen sprongen me in de ogen bij het lezen van uw laatste deel.
Voorts die kamer onder de pannen komt me ook zeer vertrouwd voor
Die matras met gekapt korenstro, een gewicht van het deksel waaronder men bijna versmachte, de ijskegels onder uw neus ,de pispot onder het bed waar het ijs op stond, de wekelijkse wasbeurt achter de Leuvense stoof waar ieder op toer in het zelfde water kroop.ja dit was nu eenmaal
het leven op de boerenbuiten.
Hadden we de luxe niet van de stadsmensen, honger hebben we nooit gekend, de werkmensen die het moesten stellen met hun rantsoen
hadden het ook niet gemakkelijk maar iedereen had wel enkele kippen konijnen of een schaap om het tekort aan te vullen.
Iedereen trok zijn plan en trachte te overleven

[Fokke]

Elske,
De tranen sprongen me in de ogen bij het lezen van uw laatste deel.
Voorts die kamer onder de pannen komt me ook zeer vertrouwd voor
Die matras met gekapt korenstro, een gewicht van het deksel waaronder men bijna versmachte, de ijskegels onder uw neus ,de pispot onder het bed waar het ijs op stond, de wekelijkse wasbeurt achter de Leuvense stoof waar ieder op toer in het zelfde water kroop.ja dit was nu eenmaal
het leven op de boerenbuiten.
Hadden we de luxe niet van de stadsmensen, honger hebben we nooit gekend, de werkmensen die het moesten stellen met hun rantsoen
hadden het ook niet gemakkelijk maar iedereen had wel enkele kippen konijnen of een schaap om het tekort aan te vullen.
Iedereen trok zijn plan en trachte te overleven

Zo heb ik het ook meegemaakt. Wij hadden in de winter allemaal ons strijkijzer op de stoof staan en als we gingen slapen streken we onze klammige dekens warm en dan het strijkijzer, in een gazet gewikkeld, aan ons voeten, en dan erin, op een strozak en met tweeën in bed. En dat wassen in het schotelhuis, in een zinken kuip... Voor het warm water werd een emmer op de stoof gezet.