Notice: Undefined variable: submit in /www/www.seniorennet.be/webroot/old/Pages/Pascallekes_uitreiking/detail.php on line 352
KORZAKOWSYNDROOM
De reden dat ik over Korzakow wil schrijven is dat het zoveel indruk op me heeft gemaakt.
Op mijn werk, dit was bij de Geïllustreerde Pers, werd ik daarmee geconfronteerd.
Anneke, dit is niet haar werkelijke naam, was in ons bedrijf werkzaam als een echte regelaar.
Dit verhaal is een herinnering aan haar nu zij dood is, ik schrijf dit als een soort monumentje voor haar.
Voor dat het ziekteproces begon, was ze een allround secretaresse die haar werkzaamheden perfect deed.
Voor haar directe baas nam ze veel werk uit handen. Zoals het bijhouden van de kantoorvoorraden waarmee de redacties hun werk konden doen en de briefwisselingen, intern en extern etc. Daarnaast had ze een grote dosis humor en voor iedereen een vriendelijk woord.
Ze was de spil van de interne dienst en moest de klachten van collega’s opvangen, om daarna te zorgen dat alles weer op rolletjes liep.
Wanneer er een stafvergadering was, had zij die ruimte geregeld waar dat moest plaats vinden.
Tevens werd in de koffiekamer overleg gepleegd, voor broodjes, koffie en wat er zoal verder nodig was. Kortom niets ging er fout, je kon altijd op haar rekenen.
Maar dit veranderde.
Op een gegeven moment verscheen ze niet meer op tijd op haar werk. Ze had voor het te laat komen, iedere keer een goede smoes.
Niemand zocht daar iets achter, omdat onze Anneke altijd zo punctueel was.
Haar chef stoorde zich daar aan, daar was voor hem alle reden voor.
Ze deed de laatste tijd wel een beetje vreemd, vond hij.
Anderen zagen de dingen die ze deed als een grap.
Bijvoorbeeld: soms, terwijl ze midden in haar drukke werkzaamheden zat, liep ze weg van haar plek. Ze ging dan met een schort voor, in de kantine, pannenkoeken bakken.
Die lekkere geur kon je door het hele pand ruiken.
Als wij vroegen waarmee ze bezig was en of dat het in opdracht was, zei ze doodleuk: ”Ik vind, dat we ook best eens pannenkoeken mogen hebben en heb het met de kantinebeheerder besproken.”
Het klonk misschien wel vreemd, maar wij dachten dan, die Anneke heeft altijd iets bijzonders.
We vonden het idee wel leuk.
Haar chef was daar zeker niet blij mee, iedere keer was er iets anders, iets geks aan de hand. Regelmatig liep hij door het gebouw haar te zoeken. Hij begreep dit vreemde gedrag niet en waarschuwde haar voor eventueel ontslag, als dit zo door ging.
Het leek net of zo’n opmerking buiten haar omging soms was het echt onze Anneke niet meer.
Achteraf was er meer aan de hand, iets waarover wij geen vermoeden hadden en wat je ook niet zou verwachten.
Drank, was de directe oorzaak. We wisten wel dat ze wat dronk, maar niet iedereen is alcoholist omdat hij of zij wat drinkt.
Er waren nog meer feiten ons niet bekend.
Naast het vele drinken ging ze ook nog slecht eten, daardoor kreeg ze veel te weinig vitamine binnen.
Anneke zat met héél andere problemen, zaken die voor ons totaal onbekend waren.
Alleen een hele kleine kring had zo zijn vermoedens.
Maanden later hadden we allemaal onze suggesties, maar de échte reden hebben we nooit geweten en niemand durfde ernaar te vragen.
Er ontstonden diverse roddels en wij gingen automatisch meer op haar letten.
Het vermoeden was wel, dat ze met haar seksuele gevoelens in de knoop zat, of ze op mannen of op vrouwen viel?
Ze verscheen steeds meer met een dranklucht op haar werk.
Haar gedrag werd steeds complexer, soms vrolijk, dan weer vreselijk irritant.
Al haar directe collega’s begrepen er niets van en we waren al blij, wanneer ze een goede bui had.
Ze wist gewoon met zichzelf geen raad.
Soms liep ze als een triest mens rond, met betraande ogen, zonder iets te verklaren als wij er naar vroegen.
Mensen die geen direct contact met haar hadden, gingen daar onverschilliger mee om en hadden een duidelijke mening over haar.
Er kwamen opmerkingen zoals: wat een chagrijn, als je wat aan haar vraagt krijg je een bits antwoord.
Op een keer had ik wat besteld en zij beweerde gewoon dat het helemaal niet waar was.
Zulke momenten volgden elkaar steeds meer op.
Wij begonnen eraan te wennen, je groeit langzaam mee in zo’n proces.
Zoveel mogelijk probeerden wij haar te ontwijken, we wisten er niet goed mee om te gaan.
Dit hele proces heeft enkele maanden geduurd, zonder dat wij aan één of andere ziekte dachten, laat staan aan de ziekte Korzakow waar we nog nooit van hadden gehoord.
Maar op een gegeven moment, werd het ons duidelijk dat ze ziek was.
Het bedrijf kreeg nieuw meubilair.
Dit kon niet plaats vinden wanneer de redacties aan het werk waren.
Er lag een plan klaar om dit in het weekend te laten gebeuren.
Voor dit werk werd natuurlijk de interne dienst ingeschakeld. Oud meubilair naar buiten en nieuw naar binnen.
Mijn taak was bij de receptie de toegangsdeur in de gaten te houden, zodat er geen onbevoegden naar binnen liepen, wat bij ons kantoor wel eens gebeurde.
Met Anneke was afgesproken, dat zij omstreeks vijf uur zou zorgen voor een warme maaltijd.
Ze was naar een Chinees restaurant geweest op de Albert Cuypstraat, vlak bij het werk.
Ze had netjes de tafels gedekt in de kantine.
Tijdens het eten, Anneke at met ons mee, viel het ons wel op dat de opmerkingen die ze maakte zich steeds weer herhaalde.
Wij dachten, ze zal wel wat gedronken hebben bij die Chinees
trouwens het was haar
vrije weekend, dus daarvoor hoefde ze bij niemand verantwoording af te leggen.
Na het eten ruimde ze netjes af en deed alles in de vaatwasser. Tot zover ging alles redelijk normaal.
Daarna kwam ze nog even bij mij in de receptie zitten, voordat ze naar huis zou gaan.
Ze had immers tijd genoeg en er wachtte niemand op haar.
Terwijl ze eerst stil naast me zat vroeg ze ineens, “Henk, heb jij geen dorst? Ik krijg na dat Chinese eten altijd trek in een pilsje.”
Haar opmerking was niet vreemd, ik heb dat zelf ook wel. “Ja, pak er voor mij ook maar een.”
We lieten het ons lekker smaken.
Toen haar pils op was, ze dronk nogal snel, vroeg ze of ik er nog een lustte. Ik zei dat ik niet meer hoefde, daarna pakte ze er nog één voor zichzelf.
Terwijl ik nog met mijn eerste pilsje bezig was, was zij al aan haar derde. Ik dacht nog, nou die kan er wat van.
Op de duur was ze niet meer stemvast, maar ze dronk er toch nog een paar.
Ze begon meer te lispelen dan te praten. Telkens viel ze in herhalingen. “Henk, gaat het laat worden?”
“Ik denk het niet,” was mijn antwoord, “het oude meubilair is nu naar buiten.”
En in de vrachtwagen, staat nieuw meubilair dat nog naar binnen gebracht moet worden.
Alleen het installeren van de nieuwe tafels, waarop de computers aangesloten moeten worden, dat vergt de meeste tijd.”
Het was even stil, maar haar volgende opmerking was, ”het zal wel lang duren hè?”
Ze heeft al aardig de hoogte dacht ik, “Ik denk het niet hoor” en wachtte op de volgende vraag.
Na verloop van tijd hoorde ik.
“Ze zijn nog wel even bezig zeker?”
Mijn antwoord werd nu een stuk korter, “nee hoor.”
Het begon me een beetje te vervelen en dacht, dit is niet normaal, hier is vast meer aan de hand.
In mijn vorige beroep, had ik meer met dronken mensen te maken gehad. Alleen dit was geen dronkenschap, het was zo vreemd zo anders.
Ze kon nu maar beter naar huis gaan, anders zit ik de hele avond met steeds dezelfde vragen op gescheept.
“Anneke ik zou hier maar niet gaan zitten wachten, ga lekker naar huis, er zijn vanavond goede programma`s op de t.v.”
Uiteindelijk kreeg ik haar zover, gelukkig woonde ze niet zover van haar werk.
Ik had van dit alles wel een onbehaaglijk gevoel overgehouden.
Toen ik het met mijn collega’s over Anneke had, vonden ze ook dat ze zo vreemd deed.
De volgende dag ben ik maar meteen met haar baas gaan praten, waarna ik van hem ook de nodige verhalen hoorde.
Hij signaleerde ook hele gekke dingen, ze was altijd zo perfect geweest. Ze kon nu niet eens de notities, die hij haar door gaf, goed opschrijven. Al haar andere taken waren onafgemaakt of vergeten.
Op die manier kon hij niet meer met haar werken en was daarom ook constant bezig haar te corrigeren.
Natuurlijk was hij één van de eerste die dat drankgebruik rook, maar op de duur gaf ook hij de moed op en dacht laat ik haar familie eens bellen om het één en ander uit te leggen.
Plotseling kwam alles in een stroomversnelling, de medische dienst werd ingeschakeld en zij moest opgenomen worden in een verzorgingtehuis.
Anneke was haar korte geheugen kwijt, de drank had zijn vernietigende werk gedaan, er waren hersencellen afgebroken.
Bij deze ziekte is vrijwel geen herstel meer mogelijk. Van al deze informatie had ik tot nu toe geen weet.
Toen we met een paar collega’s haar in het tehuis opzochten waarheen ze was gebracht,werd ons daar duidelijk gemaakt waarvóór zij was opgenomen.
Een zuster probeerde zo duidelijk mogelijk wat voorbeelden te stellen: “Anneke is het ritme in haar leven kwijt, weet niet meer hoe de dag begint en eindigt.
Het gekke is dat deze mensen zelf wel iets door hebben, maar ze proberen dat te verdoezelen, door allemaal dingen te doen alsof er niets aan de hand is. Bijvoorbeeld zonder dat iemand er naar vraagt, vertelt ze dat er vijf lichtknoppen in dit lokaal zijn.”
Nu wij dit zo aanhoorden, werd ons een heleboel dingen duidelijk. Ook zaken die al maanden speelden, maar waarvoor wij toen geen verklaring hadden.
Toen we een paar weken later op bezoek kwamen, was ze aldoor over vroeger bezig en vertelde veel verhalen. Hoe zij met haar ouders naar de speeltuin ging en naar het strand.
Ze mocht dan bij haar vader achter op de fiets.
Wanneer wij vroegen wat of er gisteren was gebeurd, zag je haar voorhoofd fronsen.
Dan werd ze zenuwachtig en probeerde het gesprek een andere wending te geven.
Natuurlijk, wisten we dat ze wat dronk, maar we hadden inmiddels ook het één en ander gehoord over haar seksuele geaardheid.
Haar familie en vooral haar ouders waren enorm preuts ingesteld, wij kregen daar geen normaal contact mee. Na de confrontatie met hun dochter waarbij dit onderwerp
ter sprake kwam, schaamden ze zich voor ons, mede daardoor waren ze erg afstandelijk.
Anneke kon haar echte gevoelens nergens kwijt, ook niet bij haar ouders, moest dat de reden zijn geweest waardoor ze aan de drank was geraakt?
Het is toch triest, als je op deze leeftijd nog nooit je echte gevoelens hebt kunnen tonen.
Het verzorgingshuis waar ze nu was onder gebracht, was helemaal niet geschikt voor haar opvang.
Dat had niets met het personeel te maken, die waren heel lief en begaan met haar.
Maar de mensen die daar zaten, waren heel anders.
Het was een huis voor demente bejaarden, waar zij met haar leeftijd veel te jong voor was.
Ons volgende bezoek aan haar was een afschuwelijke gewaarwording, ze lag met haar hoofd op tafel, suf van de pillen die ze moest slikken. Haar activiteit moest getemperd
worden.
Anneke, die altijd alle dingen regelde en organiseerde, ging in het tehuis op dezelfde manier verder. Ze was in de veronderstelling dat ze op haar werk was. Dat kon nu niet,
de bejaarden werden bloednerveus van haar en vooral door al dat bemoeizieke gedoe.
Dit vertelde het verplegend personeel, omdat ik in een persoonlijk gesprek nog meer wilde weten over haar ziekte.
De zuster vertelde: ”Voor het goede verloop hier moet ze rustig gehouden worden.
Ze moet zich eerst leren aanpassen. Anneke,” ging ze verder, “kent de verschillende gewoontes niet meer, wij gaan nu proberen haar wat disciplines bij te brengen.
We weten dat ze gek is op een bakje koffie, dus als ze die opdracht goed doet, krijgt ze dat ook.”
“Ja maar,” zei ik een beetje ontroerd en nogal verbolgen, “het lijkt wel alsof u een hond beloont.”
“Dat klopt, ik begrijp best dat dit voor u verwerpelijk is, maar er moet een vorm van automatisme ontstaan. Geloof het nu maar, we doen echt alles wat goed voor haar is.”
“U maakt mij echt niet wijs, dat al die pillen goed voor haar zijn,” reageerde ik lichtelijk verontwaardigd.
“Mijnheer ik begrijp uw onvrede en ik ben er van overtuigd dat u ook het beste met haar vóór heeft.
Maar wij staan hier voor de feiten, ze is nooit meer in staat om voor zichzelf te zorgen, al zou haar familie dit op zich willen nemen, zullen ze alsnog merken dat dit vrijwel onmogelijk is.
En als ik een goede raad mag geven, ik zeg dit voor uw zelfbescherming, probeer van al die ellende hier om u heen de komische kanten te bekijken. Dat doen wij zelf ook, anders houd je dit werk niet vol, wij proberen deze mensen wat op te vrolijken. Praat gewoon tegen haar al klopt er niets van dat gesprek, praat mee dat geeft ze het gevoel dat ze nog wat
betekenen.”
Ik had in dit gesprek, van hooguit 10 minuten, een hoop wijsheid ontvangen, desondanks had ik er nog moeite mee om dit allemaal te accepteren.
Anneke had voor het bezoek een hele hoop stoelen om een tafel gezet (wat achteraf een afgedekt biljart was.) Het leek er op alsof ze een vergaderkamer aan het inrichten was. Daarbij ging ze voor ons duidelijk het aantal stoelen tellen, om maar te laten zien dat er niets met haar aan de hand was.
Dit was ook in overeenstemming met wat de zuster had verteld, ze probeerde de dingen die ze wel wist onder de aandacht te brengen.
Mensen met het Korzakowsyndroom zijn heel slim en goed in staat om hun ziekte langdurig te verbergen.
Vandaar dat die ziekte ons indertijd niet is opgevallen.
In gesprek met haar, zei ze het ene moment Henk tegen me en op het andere moment mijnheer.
Omdat ze nog wist dat ik een moedersleutel had van het bedrijf waar ze had gewerkt en waarmee ik overal in kon, riep ze, “Henk wil jij deze kast even openmaken dan ga ik koffie zetten.”
“Anneke, ik heb de sleutel niet bij me dus ga maar weer zitten.”
Toen we naar huis reden, waren we met ze allen er van ondersteboven, dat het zover met haar gekomen was.
Later hoorde wij dat, toen haar woning werd ontruimd, het huis vol stond met aangebroken flessen vieux. Veel flessen stonden nog half in de verpakking, op de meest vreemde plekken.
Er was inmiddels een nieuw verzorgingstehuis voor haar gevonden, waar wat meer patiënten zaten met dezelfde soort ziekten, daar had ze een taak gekregen.
Haar werk was nu om bloemzaadjes uit te zoeken, grote en kleine die dan gerangschikt moesten worden in plasticdoosjes. Ik kreeg de indruk dat ze het wel naar haar zin had,
alleen had ik het gevoel dat ze niet precies wist wáárom ze daar zat.
Toen wij later op visite gingen, konden we wat meer met Anneke lachen.
Anneke hield al vóór haar ziekte van Ajax, ze was een fanatieke fan. Ze kon werkelijk alle spelers bij naam.
Wanneer we met mooi weer, door de tuin liepen, dacht ze dat er allemaal bekende voetballers liepen.
“Kijk Henk” zei ze, ”daar loopt Johan Cruijf en Rinus Michels, ze gaan nu trainen daar achter op het speelveld.”
Ze liep hen tegemoet en begon tegelijk tegen een patiënt te praten over zijn voetbalcarrière.
De man keek mij angstig aan, hij wist zelf niet eens waarvoor hij hier was en wist nog minder over zijn voetbal capaciteiten.
Nadat hij onduidelijk stond te praten, draaide hij zich snel om en ging er van door.
Anneke keek mij verbaasd aan, ze was even uit haar balans.
Er kwam een vrouwelijke patiënt voorbij Anneke pakte haar vast en riep, “dag ma.”
De vrouw schrok hevig ze dacht, dat ze aangevallen werd en begon wild om zich heen te slaan en zette het op een lopen.
Daarna vervolgde Anneke het gesprek. Ze keek me aan en zei, “meneer bent u met de auto, kan ik straks misschien met u meerijden?” Met een onbehaaglijk gevoel keek ik haar aan, omdat ze mij eerst bij mijn naam noemde.
Bij zo’n opmerking kreeg ik een brok in je keel.
Ze is ongeveer twee jaar in verpleegtehuizen geweest en op 42 jarige leeftijd overleden.
Niet door haar ziekte, werd ons verteld, maar door een geperforeerde darm. |
|
Notice: Undefined variable: submit in /www/www.seniorennet.be/webroot/old/Pages/Pascallekes_uitreiking/detail.php on line 422
