Onthaalmoeder aansprakelijk?

Juridisch advies

< Vorige	Archief	Volgende >

De meeste jonge ouders zijn ertoe gehouden om hun baby's en/of peuters over te laten aan de goede zorgen van een onthaalmoeder terwijl zij uit werken gaan. Deze ouders hebben er dan ook alle vertrouwen in dat hun kinderen in goede handen zijn en dat zij ook goed verzorgd zullen worden. Spijtig genoeg zijn ongevallen niet uitgesloten; kan er al eens tumult ontstaan tussen de aanwezige peuters waardoor bijvoorbeeld een valpartij niet kan uitgesloten worden! De vraag stelt zich hier of in dergelijke omstandigheden de aansprakelijkheid van de onthaalmoeder vaststaat? Of misschien gaat ook de werkgever (bv OCMW) van de onthaalmoeder niet vrijuit? We illustreren dit alles aan de hand van een recente uitspraak van de rechter en gaan na welke wettelijke principes hier van toepassing zijn.

 

De "foutaansprakelijkheid"

 

Onze aansprakelijkheidsregels zijn zeer complex en ingewikkeld. Wie aansprakelijk is bij een ongeval is niet altijd gemakkelijk te achterhalen. In vele gevallen is het onmogelijk om iemand onmiddellijk als aansprakelijke aan te tonen: dit omdat de juiste feiten en omstandigheden niet altijd direct duidelijk zijn en er vaak ook meerdere partijen betrokken zijn bij het voorval.

 

In de eerste plaats moet men uiteraard naar de wettelijke bepalingen terzake gaan kijken. De artikels 1382 en volgende van ons Burgerlijk Wetboek stellen namelijk dat elke daad van de mens waardoor aan een ander schade wordt veroorzaakt, verplicht de schuldige persoon om de opgelopen schade te vergoeden. Bovendien is elk persoon aansprakelijk voor de schade welke hij door zijn daad heeft veroorzaakt, maar ook voor de schade welke ontstond door zijn nalatigheid of onvoorzichtigheid.

Kortom betekent dit dus dat diegene die door zijn fout of nalatigheid aan iemand anders schade toebrengt, deze schade zal moeten vergoeden.

 

Dit is de zogenaamde "foutaansprakelijkheid". Een fout kan hier gedefinieerd worden als een daad die een normaal voorzichtig en maatschappelijk bewuste burger in dezelfde omstandigheden geplaatst, niet zou gesteld hebben. Een fout maken kan aldus een inbreuk uitmaken op één of andere wetgeving, maar het kan ook een inbreuk zijn op de "algemene zorgvuldigheidsnorm". In dit laatste geval wordt er nagegaan hoe iemand anders in dezelfde omstandigheden zou handelen (het zogenaamde principe van een "goede huisvader").

 

Opdat er sprake kan zijn van deze "foutaansprakelijkheid" moet er aan drie voorwaarden worden voldaan. In de eerste plaats moet er "schade" zijn. Deze schade moet het gevolg zijn van een effectieve fout en bovendien moet er een oorzakelijk verband bestaan tussen deze schade en de fout.

Met "oorzakelijk verband" bedoelt men hier dat de schade niet zou ontstaan zijn zonder de fout.

 

Verder bepaalt artikel 1384 van ons Burgerlijk Wetboek dat men aansprakelijk is niet alleen voor de schade welke men veroorzaakt door zijn eigen daad, maar ook voor die welke veroorzaakt wordt door de daad van personen waarvoor men moet instaan.

Zo zullen de meesters (of zij die anderen aanstellen), moeten instaan voor de schade die door hun aangestelden veroorzaakt wordt in de bediening waarvoor zij werden aangesteld (artikel 1384, lid 3 BW).

 

Toepassing van deze wettelijke principes in de praktijk!

 

Hoe zullen nu deze wettelijke principes in de praktijk door de rechter worden toegepast? We geven een antwoord op deze vraag door een illustratie te geven van een recent praktijkgeval waarover de rechter zich uitsprak.

 

De feiten en omstandigheden

 

Omer en Greet tekenen een overeenkomst met een onthaalmoeder waarbij overeengekomen wordt dat zij hun baby Leen van 4 maanden naar haar toebrengen gedurende de weekdagen.

Op zekere dag had de onthaalmoeder zich even verwijderd van de peuters (er waren er nog 2 buiten baby Leen) en was ze even naar de keuken gegaan. Ondertussen waren deze twee rondlopende peuters tegen de maxi-cosi gelopen waarin Leen lag. Leen was niet  vastgeklikt in de maxi-cosi, deze klinkt om en Leen komt terecht op de vloer en ligt gekneld tussen de vloer en de twee peuters die boven op haar zijn terechtgekomen. Het gevolg is dat baby Leen zwaar gekwetst wordt: ze loopt een hersenbeschadiging en hersentrauma op, alsook een volledige blindheid!

 

De ouders van Leen menen dat de onthaalmoeder hier aansprakelijk is, maar evenzeer het OCMW daar zij de aanstellers zijn van de onthaalmoeder. De ouders menen dat de onthaalmoeder hier meerdere fouten heeft gemaakt. In de eerste plaats had ze de veiligheidssluitingen van de maxi-cosi niet gebruikt en had ze twee grotere peuters in de buurt van baby Leen laten spelen zonder dat deze laatste vastgeklikt was. Op die manier bestond steeds het risico dat deze twee jonge kinderen tijdens het spelen tegen de maxi-cosi van Leen zouden aanlopen en hierdoor schade zouden kunnen toebrengen, hetgeen uiteindelijk ook gebeurde!

 

De ouders van Leen baseren hun standpunt op de hierboven aangehaalde artikels 1382 en volgende van het Burgerlijk Wetboek. Doch zij achten ook het OCMW aansprakelijk op basis van artikel 1384, lid 3 BW. Dit omdat zij de aanstellers zijn van de onthaalmoeder en deze laatste fouten heeft gemaakt tijdens de uitvoering van haar job.

De ouders van Leen menen dat de onthaalmoeder hier de "algemene zorgvuldigheidsnorm" geschonden heeft en zij zodoende aansprakelijk is voor het ongeval.

Zowel de onthaalmoeder als het OCMW oordelen echter dat hen hier geen enkele fout kan verweten worden. Het is nu aan de rechter om de zaak te beoordelen.

 

De beslissing van de rechter!

 

Wat betreft de inbreuk op de "algemene zorgvuldigheidsnorm" stelt de rechter dat deze geschonden wordt indien men zich anders gaat gedragen dan een normaal en zorgvuldig mens zou doen in dezelfde omstandigheden. Er moet hier nagegaan worden of een andere onthaalmoeder geplaatst in dezelfde omstandigheden, ook zo zou hebben gehandeld als de onthaalmoeder in deze zaak deed. De rechter beslist dat de onthaalmoeder hier inderdaad fouten heeft gemaakt en dat zij bepaalde maatregelen had kunnen treffen om dit ongeval te voorkomen. Zo had zij volgens de rechter baby Leen kunnen vastmaken in de maxi-cosi zodat zij er niet zou uitvallen, of had ze gewoon de maxi-cosi kunnen meenemen naar de keuken waar ze was naartoe gegaan. De rechter stelt dat een andere persoon in deze omstandigheden de slechte gevolgen van een dergelijk gebeuren zou hebben kunnen voorzien en dit alles zou hebben voorkomen door de gepaste veiligheidsmaatregelen te treffen.

De rechter besluit hier dan ook dat de onthaalmoeder effectief de algemene zorgvuldigheidsnorm geschonden heeft en zij aldus aansprakelijk is voor de schade die baby Leen heeft opgelopen!

 

Verder moet de rechter zich hier ook nog uitspreken over de eventuele aansprakelijkheid van het OCMW welke de aanstellers zijn van de onthaalmoeder. Daar de fout van de onthaalmoeder werd gemaakt tijdens haar aanstelling door het OCMW en tijdens het uitvoeren van haar werkzaamheden, meent de rechter dat hier inderdaad ook het OCMW aansprakelijk moet geacht worden op basis van artikel 1384, lid 3 BW (zie hierboven).

Verder worden in deze zaak deskundigen aangesteld om de schade van baby Leen te bepalen en daarna aan de aansprakelijke partijen een schadevergoeding op te leggen.

 

Besluit

 

In deze zaak wordt dus de onthaalmoeder aansprakelijk gesteld voor de schade die de baby opliep. Laten we hier echter wel opmerken dat in de praktijk steeds alle juiste feiten en omstandigheden moeten nagegaan worden. De rechter zal hierover dan ook op een soevereine manier oordelen. Maar een klein detail kan soms een heel ander licht werpen op de zaak!

 

Solange Tastenoye

 

 

 

Vrijdag 16 November 2012