Een schenking herroepen wegens grove beledigingen?

Juridisch advies

< Vorige	Archief	Volgende >

Het staat eenieder vrij een schenking te doen van één of meerdere goederen. Zo zullen ouders vaak bij het ouder worden een schenking doen aan hun kinderen en dit ook vaak met het oog op het beperken van de latere successierechten. Maar wat nu indien deze kinderen hun ouders nadien slecht behandelen? Kunnen de ouders dan nog de gedane schenking ongedaan maken?

Wat zegt onze wetgeving terzake?

Artikel 955 van ons Burgerlijk Wetboek is duidelijk en stelt dat een schenking onder de levenden in de volgende gevallen kan herroepen worden wegens ondankbaarheid:

1° Indien de begiftigde een aanslag op het leven van de schenker heeft gepleegd;

2° Indien hij zich tegenover hem heeft schuldig gemaakt aan mishandelingen, misdrijven of grove beledigingen;

3° Indien hij weigert hem levensonderhoud te verschaffen.

De redenen van herroeping van een schenking worden limitatief door onze wetgeving opgesomd. Indien nu ouders die een schenking deden aan een kind, menen dat zij zwaar beledigd worden en daarom de schenking willen herroepen, dan zal het de rechter zijn die zich over deze concrete "beledigingen en mishandelingen" zal moeten uitspreken.

Dit betekent dat een schenking niet van rechtswege kan herroepen worden, maar dat er een vordering moet ingesteld worden en dit binnen een termijn van één jaar te rekenen van de dag van het misdrijf waarvan de schenker de begiftigde beschuldigd, of van de dag waarop het misdrijf de schenker bekend kon zijn. De rechter gaat dan na of de ondankbaarheid effectief ernstig is; of de begiftigde de intentie had om de schenker te beledigen en of het opportuun is om de schenking te herroepen.

In een recent praktijkgeval deed de rechter dit. We zetten hier uiteen hoe hij uiteindelijk oordeelde over de feiten.

De feiten

Ouders Marleen en Maarten schenken aan hun zoon een kleine woning. Zoon Luc en zijn vriendin staat op trouwen en in een emailbericht aan een bevriend koppel beledigd zoon Luc zijn vader. Zijn vader zou een geldwolf zijn; zoon Luc zou nooit iets goeds hebben kunnen doen; hij zou volgens zijn vader een diploma moeten behaald hebben; zijn vader zou een mooiprater zijn; hij zou autoritair en egoïstisch zijn; enz...

Zoon Luc nodigt zijn vader ook niet uit op zijn nakend huwelijksfeest waardoor zijn vader zich ook zwaar beledigd voelt. Omwille van deze beledigingen wensen nu de ouders van Luc hun schenking ongedaan te maken en stappen zij naar de rechter.

De rechter beslist!

De rechter stelt dat, opdat men van een "grove belediging" kan spreken, het moet gaan om een gedraging met een beledigend of kwetsend karakter. Bovendien moet deze gedraging ook de morele integriteit, de eer en de waardigheid van de schenker aantasten. Daarenboven moet de begunstigde ook de intentie hebben gehad om de schenker te beledigen!

In deze zaak oordeelt de rechter dat het emailbericht, dat zoon Luc verstuurde naar een bevriend koppel in een zeer brutale taal was geschreven en dit daags voor zijn huwelijk, wel degelijk moet aanzien worden als een "grove belediging". De eer, de morele integriteit en de waardigheid van de vader worden hier zeker aangetast volgens de rechter. Bovendien vindt de rechter dat zoon Luc wel degelijk de intentie had om zijn vader te beledigen. Om al deze redenen geeft de rechter vader Maarten gelijk: de schenking die hij deed aan zijn zoon Luc wordt herroepen!

Besluit

In deze zaak vond de rechter het schrijven van de begunstigde (de zoon) beledigend genoeg om de schenking te herroepen. Laten we wel opmerken dat de rechter steeds de juiste feiten en omstandigheden zal nagaan en aan de hand daarvan zijn beslissing zal nemen. Het is dus steeds afwachten hoe hij de zaken zal interpreteren en zijn antwoord kan dus moeilijk vooraf voorspeld worden.

Vrijdag 02 December 2011