Erven en successierechten

Juridisch advies

< Vorige	Archief	Volgende >

 

Naar aanleiding van het dossier "successierechten" op onze website, zijn er heel wat vragen binnengestroomd betreffende dit onderwerp. Het is onmogelijk om hier al deze vragen te beantwoorden, maar met onderstaand artikel proberen wij nuttige informatie en tips te geven in verband met de erfenis van de overledene en de successierechten die door zijn erfgenamen moeten betaald worden.

 

De "nalatenschap" van de overledene

 

Bij het overlijden zal het vermogen van de erflater toekomen aan diegene die in zijn rechten en plichten treden. Het ganse vermogen van de overledene maakt deel uit van zijn erfenis.

Dit zijn dus al zijn goederen, bijvoorbeeld dus niet alleen zijn woning, maar ook een auto, meubilair, juwelen enz... kunnen tot zijn nalatenschap behoren.

 

Er bestaan drie manieren van verwerving van het vermogen van de overledene:

 

-          De wettelijke erfopvolging: dit gebeurt indien de erflater zelf niet over zijn goederen heeft beschikt;

-          De erfopvolging bepaald bij testament door de overledene;

-          De contractuele erfstelling: hier gaat het om een milddadigheid onder de levenden die slechts uitwerking zal krijgen bij het overlijden van de erflater (schenking onder levenden).

 

Dit betekent dat de overledene tijdens zijn leven maatregelen kan genomen hebben in verband met de verdeling van zijn goederen onder zijn erfgenamen.

In de eerste plaats kunnen hierover regels opgenomen zijn in het huwelijkscontract, of een akte die hij later tijdens het huwelijk opmaakte. De overledene kan ook een testament hebben gemaakt waarin hij bepaalt wie zijn erfgenamen zijn. Heeft hij zelf geen enkele maatregel genomen tot het verdelen van zijn goederen dan zijn de wettelijke regels van toepassing.

 

Mag de overledene al zijn goederen wegschenken?

 

Neen, dit is in de meeste gevallen niet mogelijk. Meestal heeft de overledene "reservataire erfgenamen". Dit zijn erfgenamen die altijd recht hebben op een deel van de nalatenschap (de zogenaamde "reserve"), zonder dat hen dit kan afgenomen worden. Deze reservataire erfgenamen zijn bijvoorbeeld de kinderen en de langstlevende echtgenoot.

 

Bij het overlijden van de erflater zal er een "fictieve massa" samengesteld worden. Dit om uit te maken of de overledene niet te veel heeft weggeschonken waardoor de reserve van zijn reservataire erfgenamen geschonden werd.  Deze fictieve massa bestaat niet alleen uit de goederen die de overledene had bij zijn overlijden, maar ook uit alle andere goederen die hij tijdens zijn leven heeft weggeschonken. Indien blijkt dat er teveel werd weggeschonken dan wordt er overgegaan tot een "inkorting". Dit houdt in dat de reservataire erfgenamen een vordering kunnen instellen bij de rechtbank om het aangetaste deel van hun reserve op te eisen.

 

Heeft de overledene geen reservataire erfgenamen dan is het heel eenvoudig en kan hij vrij over al zijn goederen beschikken. Ook hier kan hij een testament opmaken en bepalen wie zijn goederen zullen krijgen na zijn overlijden. Doet hij dat niet dan zullen ze volgens onze wettelijke erfregels verdeeld worden.

 

Wie zijn de erfgenamen?

 

Zoals hierboven al werd aangehaald kan de overledene tijdens zijn leven al zijn erfgenamen hebben aangeduid. Eens bekend is wie die erfgenamen zijn zal de verdeling van de nalatenschap gebeuren en zal elke erfgenaam op zijn aandeel de "successierechten" moeten betalen.

 

Wat zijn successierechten?

 

Wanneer een persoon overlijdt, zal er een belasting geheven worden op zijn vermogen.

Dit zal gebeuren ten gevolge van de overdracht van de goederen van deze overledene op zijn erfgenamen. Deze belastingen zijn is de zogenaamde "successierechten".

Het bedrag van de belasting zal afhangen van de verwantschap die men heeft met de overledene en de hoegrootheid van het deel dat geërfd wordt door de erfgenaam.

 

Toepassing van het successierecht

 

Het basisprincipe is dat diegene die erft successierechten zal moeten betalen op het deel dat hij of zij erft. Successierechten zijn verschuldigd op alle goederen welke effectief deel uitmaken van het vermogen van de overledene. Alle goederen, (activa en passiva) welke geen deel uitmaken van de eigendom van de overledene en welke aldus buiten zijn nalatenschap vallen, vallen eveneens buiten het toepassingsgebied van de successierechten.

De successierechten worden berekend op het netto actief van een nalatenschap. Dit betekent dus op de som van het actief verminderd met het passief.

 

Bepalend voor het bedrag van de successierechten welke verschuldigd zijn, zijn de graad van verwantschap, de plaats waar de successierechten moeten betaald worden (Vlaanderen, Wallonië of Brussel) en de omvang van de erfenis.

Merken we op dat er ook vrijstellingen van successierechten bestaan; bijvoorbeeld voor gehandicapte personen.

 

Nuttige tips

 

Er worden ons heel wat vragen gesteld over het betalen van successierechten en het schenken van goederen tijdens het leven van de schenker. Rekening houdend met de regels die we hierboven aanhaalden, moet geval per geval nagegaan worden wat er precies kan en mag geschonken worden. Hiertoe kunt u contact opnemen met de notaris of met een successieplanner en kan u uiteenzetten was u precies wenst te doen. Hij kan u ook, aan de hand van uw situatie, voorstellen doen waarbij u zo weinig mogelijk successierechten dient te betalen.

 

Bent u gehuwd, neem dan steeds uw huwelijkscontract mee (of ook andere akten indien die er zijn), want dit is eigenlijk het uitgangspunt van alles: het huwelijkscontract bepaalt namelijk welke goederen van wie zijn. Bij overlijden zal dan, aan de hand van de bepalingen van dit huwelijkscontract, kunnen nagegaan worden welke goederen precies tot de nalatenschap van de overledene behoren.

 

Verder kunt u ook altijd met uw vragen over erven en successierechten terecht bij onze juridische dienst 0902/12014 (1EUR/min). Persoonlijke consultaties behoren ook tot de mogelijkheden.

 

 

Solange Tastenoye

 

Vrijdag 09 Maart 2012