Het voorbehouden erfdeel van "reservataire" erfgenamen

Juridisch advies

< Vorige	Archief	Volgende >

Jans vader sterft. Zijn moeder is al ettelijke jaren eerder overleden. Jan heeft nog vier zussen.

Eén van zijn vier zussen had ruzie met haar vader. Nu blijkt dat de vader van Jan een testament heeft gemaakt waarin hij deze dochter en ook Jan volledig onterft.

Is dit mogelijk?

 

Jans vader kan Jan (zijn zoon) en zijn zus niet onterven! Zelfs niet indien hij dit in zijn testament heeft bepaald. Jans vader heeft, door het feit dat hij vijf kinderen heeft, niet de mogelijkheid om volledige vrijheid te hebben over zijn eigen nalatenschap. Een deel van de erfenis kan aan Jan of aan zijn zus niet worden ontnomen omdat zij recht hebben op een "voorbehouden deel " of "reserve". Het overige deel is dan het "beschikbaar gedeelte" waarover de erflater gewoon kan beschikken.

Deze "reserve" komt toe aan "reservataire" erfgenamen. Dit zijn bijvoorbeeld de afstammelingen van de erflater (hier dus Jan en zijn vier zussen), kleinkinderen, ouders, langstlevende echtgenoot.

 

Hoe groot is deze reserve?

 

Wij gaan ervan uit dat er in dit geval alleen deze vijf kinderen zijn welke als reservataire erfgenamen optreden. Alle goederen van de erflater welke aanwezig zijn op het ogenblik van het overlijden, worden opgeteld. Van dit alles worden de eventuele schulden afgetrokken.

Is er slechts 1 kind, dan bedraagt de reserve œ  van de nalatenschap in volle eigendom.

Twee kinderen hebben recht op een reserve van 2/3 van de nalatenschap. Hier krijgt elk kind dan 1/3 van de nalatenschap in volle eigendom. Over de rest (1/3) mag de erflater vrij beschikken.

 

Zijn er drie of meerdere kinderen (zoals hier in het geval van Jan en zijn zussen), dan bedraagt de reserve Ÿ.

Dit betekent concreet dat vermits er hier in deze situatie vijf kinderen zijn,  elk van hen recht heeft op een reserve van 3/20^ste. Het beschikbare gedeelte bestaat uit  Œ  van de nalatenschap. Alleen over dit gedeelte had Jans vader vrij kunnen beschikken, vermits alleen dit gedeelte geen deel uitmaakt van de reserve. Dit betekent dat alleen dit gedeelte extra kon gegeven worden aan de overige zussen.

 

Eigenhandig testament: ongeldige handtekening?

 

Marc stelt een eigenhandig testament op. Hij overlijdt en door het opgemaakte testament blijkt dat zijn ex partner (zij waren een paar maanden vóór zijn overlijden uit elkaar gegaan), toch nog wat erft.

De kinderen van Marc kunnen niet aannemen dat hun vader zijn ex partner toch nog liet meeërven en zij menen dat zijn testament nietig moet verklaard worden.
Zij baseren zich hiervoor op het feit dat zijn handtekening "ongewoon" is.

 

De kinderen van Marc stappen naar de rechter en deze moet zich nu uitspreken over de geldigheid van het testament van hun vader.

De rechter komt na onderzoek in deze zaak tot de vaststelling dat Marc een "veranderlijke" handtekening had. De ene keer tekende hij met zijn naam, de andere keer met zijn voornaam en dan weer door een gewone paraaf!

Marc had onderaan zijn testament wel zijn volledige naam, voornaam en adres vermeld.

 

De rechter stelt wel vast dat Marc het testament volledig eigenhandig heeft geschreven, wat ook volgens onze wetgeving vereist is bij het maken van een eigenhandig testament (artikel 970 Burgerlijk Wetboek). De handtekening van diegene die het testament maakt, dient in de eerste plaats om deze persoon duidelijk te kunnen identificeren en in de tweede plaats om de inhoud van het testament te bevestigen zodat het later na het overlijden kan uitgevoerd worden.

 

Volgens de rechter is het hier vooral van belang om na te gaan welke de wil was van Marc en dat was hier toch duidelijk: dat zijn ex partner nog een paar zaken van hem kreeg ondanks het feit dat ze uit elkaar waren. Hij was hierover duidelijk in zijn testament en door het te ondertekenen wenste Marc dat het uitvoering kreeg.
De rechter beslist om dit testament geldig te verklaren: de kinderen van Marc krijgen ongelijk en zijn ex partner heeft recht op toewijzing van de goederen die Marc haar toewees in zijn testament!

 

 

 

Solange Tastenoye

 

Vrijdag 23 Maart 2012