Een gentest kan uitsluitsel geven of iemand een langslaper of een vroege vogel is. Het staat namelijk in de genen geschreven of je een ochtend- of avondmens bent.


Laatslapers beweren stellig dat ze nooit zullen wennen aan vroeg opstaan. Vroege vogels beweren dan weer dat langslapers uit hun nek kletsen en dat vroeg opstaan een kwestie van gewenning is. Wetenschappelijk onderzoek geeft de langslapers nu gelijk: liever laat gaan slapen of juist vroeg opstaan is geen keuze – het zit in de genen. Een paar huidcellen zijn genoeg om dat te bewijzen.


Onderzoekers van het Charité-ziekenhuis in Berlijn zijn erin geslaagd de activiteit te meten van elk gen dat ons bioritme stuurt. De genen bepalen het tempo waarin hormonen worden uitgescheiden, de timing van stofwisselingsprocessen of van het slaap-waakritme. De Berlijnse wetenschappers namen huidweefsel van 17 langslapers en 11 vroege vogels en vermeerderden de bindweefselcellen in het lab. Bij de langslapers bleek de innerlijke klok in de genen duidelijk te traag te tikken; bij de vroege vogels te snel. Een normale biologische klok tikt 24 uur, bij de langslapers 25 uur en bij de mensen die makkelijk vroeg opstaan 23 uur.


Om de genen en hun activiteit te meten, gebruikten de onderzoekers een fluorescentietechniek die de taakgevers deed oplichten als ze actief waren. De studie levert voor het eerst moleculairbiologisch bewijs dat vroege vogels en langslapers hun patroon niet zomaar kunnen veranderen, zelfs al zouden ze dat willen. ‘Een langslaper zal noch door lichtherapie noch door melatoninepillen plots een vroege vogel worden’, zegt hoofdonderzoeker Achim Kramer aan het Duitse tijdschrift Spiegel.


Het is niet altijd een pretje een uitgesproken langslaper of een vroege vogel te zijn. De langslapers zitten eigenlijk continu in een jetlag, omdat zij nooit op tijd kunnen gaan slapen, maar wél altijd de volgende morgen stipt op tijd moeten arriveren op het werk. De vroegelingen hebben daarentegen problemen in het weekend, omdat sociale activiteiten meestal in de late uurtjes plaatsvinden. Maar de langslaper kan nu alvast het vooroordeel van luiheid wegwimpelen met dit onderzoek, aldus Kramer nog.

 
In samenwerking met Eos magazine