Onrechtmatig beding: de consument is beschermd door de wet

Waar vandaan: Geld en werk > Optimaal verzekeren > Zorgeloos thuis,...> Verzekering > Onrechtmatig beding

Onrechtmatig beding: de consument is beschermd door de wet

Onlangs hebben Test-Aankoop en twee andere verbruikersorganisaties beslist om enkele luchtvaartmaatschappijen te dagvaarden. Ze eisen dat de maatschappijen een aantal onrechtmatige bedingen uit hun verkoopsvoorwaarden schrappen. Waarover gaat het precies?

Deze gerechtelijke stappen hebben heel wat aandacht gekregen in de media, maar ze tonen vooral het nut aan van een Europese richtlijn die intussen al bijna 20 jaar oud is. Die richtlijn heeft bij ons geleid tot een wet rond de handelspraktijken en de bescherming van de consument. Eén artikel in deze wet, die trouwens heel wat bepalingen omvat, gaat over het zogeheten onrechtmatig beding.

Manifest onevenwicht

Onder onrechtmatig beding wordt verstaan "elk beding of elke voorwaarde die, alleen of in samenhang met een of meer andere bedingen of voorwaarden, een kennelijk onevenwicht schept tussen de rechten en plichten van de partijen". Dat betekent concreet dat de wet in een koop-, huur- of abonnementsovereenkomst de voorwaarden verbiedt die de consument benadelen ten gunste van de verkoper. Het gaat hier wel om een nadeel van juridische aard. Als u een nieuw televisietoestel bestelt en u betaalt het dubbele van de normale prijs, dan hebt u pech. Maar als op uw bestelbon staat dat de verkoper het recht heeft om u een ander toestel te leveren dat hij als gelijkwaardig beschouwt zonder dat u daar iets in te zeggen hebt, dan is er sprake van een onrechtmatig beding.

Nietig verklaard

Een onrechtmatig beding kan, aangezien het verboden is, als nietig worden beschouwd. Het heeft dan juridisch gezien nooit bestaan. De wet stelt wel duidelijk dat de overeenkomst bindend blijft. Dat is belangrijk, want u wilt allicht niet uw aankoop of uw abonnement annuleren, maar alleen het beding dat u benadeelt. In principe kan alleen een rechtbank een beding nietig verklaren. Maar om de consument te beschermen somt de wet van 14 juli 1991 30 onrechtmatige bedingen op die automatisch nietig worden! In bovenstaand geval zou u dus gewoon het geleverde product kunnen weigeren en de terugbetaling van het voorschot eisen. Het beding dat u verplicht om het geleverde product te aanvaarden is immers nietig. U moet de zaak natuurlijk wel met uw verkoper bespreken. Maar in de meeste gevallen zal hij geen andere keuze hebben dan u tegemoet te komen, want hij heeft geen been om op te staan als het tot een proces komt. En aangezien de partij die het proces aanspant alle onkosten moet dragen, zal uw handelaar wellicht liever een andere manier zoeken om de zaak te regelen. Voor alle andere onrechtmatige bedingen zult u wel een proces moeten aanspannen om uw rechten te doen gelden. Gelukkig zijn de verbruikersorganisaties bevoegd om hierin in rechte te vervolgen. Dat is dus de bedoeling van de dagvaarding van deze organisaties aan de luchtvaartmaatschappijen.

Auteur: Frédéric Wauters, journalist ViVio